Kobieta w literaturze

Kobieta w literaturze

Dzieła literackie

ANTYGONA

BALLADYNA

BIBLIA

LALKA

CHŁOPI

MAKBET

ZBRODNIA I KARA

PAN TADEUSZ

LUDZIE BEZDOMNI

BIBLIA EWA

• Pierwsza kobieta stworzona przez Boga z żebra męża – Adama. Matka wszystkich ludzi. • Ewa, skuszona przez szatana (pod postacią węża), namówiła swojego męża, do spróbowania zakazanego owocu. Adam i Ewa popełnili pierwszy grzech (grzech pierworodny), złamali pierwszy zakaz Boga. Z drugiej strony, był on pierwszym wyraźnym buntem człowieka przeciwko Bogu. Zachowanie Ewy można odczytać jako głos za wolnością i chęć wyzwolenia się. Konsekwencją grzechu Adama i Ewy było wygnanie z raju. Zostają skazani na życie pełne trosk, bólu, chorób, cierpienia i wstydu. Ewa będzie musiała rodzić w bólach. • W pierwszej wersji stworzenia mamy ukazaną kobietę – człowieka, równoprawną towarzyszkę mężczyzny, w drugiej – jego pomocnicę całkiem od niego zależną. • Ewa, kobieta przynosząca ludzkości całe zło i problemy, ma pewne cechy wspólne z mitologiczną Pandorą. • Biblijna Ewa to kobieta kusicielka, zwiedziona przez szatana i nakłaniająca do grzechu swojego męża.

SOFOKLES ANTYGONA

• Kobieta niezwykle lojalna wobec brata, jeszcze bardziej lojalna wobec wiary, natomiast zbuntowana mocno wobec władcy i ziemskich praw demokracji ateńskiej. • Uchodzi za archetyp postawy buntowniczej: niezłomna, godząca się na śmierć w imię wyznawanych ideałów, niedająca się podporządkować otaczającej ją rzeczywistości, wierna do końca przyjętemu światopoglądowi. • Antygona musi wybrać między dwoma racjami, z których obie są równie ważne i sprzeczne ze sobą. Jako kochająca siostra, wierna prawu boskiemu czuje się zobowiązana do pochowania i uczczenia zwłok brata. Jeśli tego nie zrobi, ciało zmarłego zostanie pohańbione i według wierzeń – dusza Polinejkesa nie zazna spokoju. Z drugiej strony Antygona wejdzie w konflikt z prawem państwowym, gdyż Kreon zabronił pod karą śmierci pochować Polinejkesa, uznając go za zdrajcę. Wybierając pomiędzy posłuszeństwem prawu boskiemu a rozkazem królewskim, Antygona decyduje się, zgodnie ze swoim sumieniem, na prawo boskie i wypełnia obowiązek kochającej siostry zmarłego brata. Czyn Antygony doprowadza do jej śmierci.

JULIUSZ SŁOWACKIBALLADYNA

Kobieta , wygodna, uparta, oraz niegrzeczna wobec matki i siostry; ambitna (to ona chce zostać żoną Kirkora), zazdrosna (zazdrości Alinie, że uzbierała więcej malin), chciwa (chce zostać żoną Kirkora nie dlatego, że się w nim zakochała, ale dlatego, że on jest księciem, jest bogaty i to jej imponuje), niewierna (stara się o względy Kirkora, choć ma romans z Grabcem) oraz żądna bogactwa i władzy. • Zabija siostrę, by zdobyć Kirkora, a później walczy z mężem o tron, każe Kostrynowi zamordować Pustelnika. • Nie szanuje bliskich - każe matce zamieszkać nie z nią na zamku, ale w pokoiku na wieży. • Dąży do celu z pewnością, że jej się uda. Nie zważa na zło, które popełnia. • Balladyna wie, że popełniła okrutną zbrodnię, zabijając siostrę i Bóg ocenia jej czyny, ale dochodzi do wniosku, że zapomni o Stwórcy i będzie żyła jakby Go nie było.

WILLIAM SZEKSPIR MAKBETLADY MAKBET

• „największa i najnieszczęśliwsza” spośród zbrodniarek wykreowanych przez Szekspira. • Lady Makbet oprócz cech osobistych wykorzystuje pozycję żony - Femme fatale • Kobieta gotowa na wszystko; kocha i nienawidzi z równą siłą. • Jako żona jest czuła troskliwa, opiekuńcza i lojalna wobec męża. • Głęboko przeżywa niespełnione macierzyństwo. • Nie potrafi zamknąć się w kręgu domowych spraw i problemów. • Lady Makbet za wszelką cenę poszukuje mocnych wrażeń. • Perspektywa zostania królową całkowicie ją zaślepia – nakłania męża do zbrodni, potem go chroni i zachowuje zimną krew, kiedy Makbet niemal ujawnia zbrodnię. Jednak szaleństwo, które ją dotyka jest o wiele silniejsze i bardziej przejmujące niż choroba Makbeta. Jest ono wynikiem niespokojnej natury, samotności i osobistych klęsk. • Śmierć jest ucieczką od własnej natury. Lady Makbet popełnia samobójstwo i ginie jako samotna oraz nieszczęśliwa kobieta.

BOLESŁAW PRUS LALKA

Izabela Łęcka

Helena Stawska

WŁADYSŁAW STANISŁAW REYMONT CHŁOPI

Jagna Paczesiówna

Hanka Borynowa

STEFAN ŻEROMSKI LUDZIE BEZDOMNI JOANNA PODBORSKA

• Wykształcona młoda kobieta, śliczna i zgrabna. Guwernantka panien Orszeńskich. • Szczera, wrażliwa, samodzielna i bezpośrednia. Nie jest szczęśliwa. Wcześnie straciła dom i rodziców. • Chce być nowoczesną kobietą. Wierzy w dobro, postęp i chce się do niego przyczynić. • Ceni swoją samodzielność i lubi pracę. • W kontaktach z mężczyznami jest trochę nieśmiała, choć to emancypantka i potrafi być dla mężczyzny partnerem w dyskusji. • Czuje się bezdomna – brak jej własnego miejsca w świecie. Chociaż odwiedza rodzinne strony, nie potrafi odnaleźć tam swoich korzeni.

FIODOR DOSTOJEWSKI ZBRODNIA I KARA

Dunia

Sonia Marmieładow

ADAM MICKIEWICZ PAN TADEUSZ

Zosia

Telimena

Dziękuję za uwagę!