Copy - ...................................................

Prezentacja

PŁAZY

Jakie płazy żyją w Polsce?

Na terenie Polski występuje obecnie tylko 18 gatunków płazów. Z powodu na przykład zasypywania niewielkich stawów, gdzie mogą się rozmnażać, oraz zanieczyszczenia środowiska jest ich coraz mniej. Dlatego wszystkie gatunki płazów w Polsce są objęte ochroną. Spośród płazów ogoniastych najpospolitsze w kraju są traszki. To niewielkie zwierzęta żyjące w zarośniętych stawach i jeziorach. Z końcem lata wychodzą na ląd i ukrywają się w wilgotnych miejscach. Polują zwykle nocą. Od jesieni szukają sobie miejsca na zimowe kryjówki, najczęściej zagrzebując się w ziemi. Niektóre osobniki zimują na dnie zbiorników, zagrzebane w mule. Całkiem inaczej żyje salamandra plamista. Jest to zwierzę lądowe, spotykane na południu Polski w wilgotnych liściastych lasach. Zapłodnione jaja rozwijają się w organizmie samicy. Kiedy larwy się wykluwają, samica znosi je wprost do wolno płynącego strumienia lub kałuży. Dorosłe salamandry źle pływają i toną w szybko płynącej bądź głębokiej wodzie. Żaby w Polsce dzieli się na zielone i brunatne. Żaby zielone, np. żaba jeziorkowa, większość czasu spędzają w wodzie. Żaby brunatne, np. żaba trawna, chętnie wychodzą na ląd, a do wody wracają głównie w okresie rozrodu. Ropuchy są płazami prowadzącymi lądowy tryb życia. Bronią się przed drapieżnikami za pomoca jadu produkowanego w gruczołach w skórze. Żywią się owadami, ale potrafią polować nawet na gryzonie, np. myszy. Kumaki są nieco podobne do małych ropuch, ale mają jaskrawo ubarwione brzuchy: żółto- lub pomarańczowoczarne. Są to barwy ostrzegawcze, bo kumaki mają w skórze gruczoły produkujące jad. Rzekotka drzewna jest małym zielonym płazem podobnym do żaby, spędzającym większość życia na drzewach i innych roślinach. Na palcach ma przylgi, które pomagają we wspinaniu się na drzewa. Poluje tam na owady, które często zbiera z liści. Zjada też chrząszcze i pająki.

Większośc płazów to zwierzzęta dwuśrodowiskowe.Żyją one na lądzie, ale na czas rozrodu wędrują do pobliskich zbiorników ze słodką wodą, takich jak stawy,jeziora.

Płazy to zwierzęta, które prowadzą ziemnowodny tryb życia. Posiadają dwie pary kończyn, które umożliwiają im poruszanie się po lądzie i w wodzie. Niektóre płazy rzadko wychodzą z wody, inne żyją na lądzie, wśród gęstej roślinności albo na drzewach i wracają do wody tylko na czas rozrodu. Skóra płazów jest pokryta śluzem, który zmniejsza opór w wodzie, a na lądzie zapobiega wysychaniu. Palce kończyn mają spięte błoną, co ułatwia im pływanie. Swoje pozbawione skorupek jaja, zwane skrzekiem, składają w wodzie. Z jaj wylęgają się larwy zwane kijankami. Rozwijają się one w wodzie i oddychają skrzelami.

Płazy są bardzo wrażliwe na zmiany środowiskowe. Mają delikatną budowę anatomiczną, w tym wrażliwą skórę, której używają do oddychania i wymiany wody z otoczeniem. A to sprawia, że wszystkie zanieczyszczenia, które się pojawiają w środowisku, wnikają do ich organizmu" - opowiedział naukowiec.

płuca narząd wymiany gazowej występujący u dorosłych płazów, gadów, ptaków i ssaków, umożliwiający oddychanie tlenem atmosferycznym przylga narząd czepny zlokalizowany na odnóżach niektórych owadów albo na kończynach kręgowców, takich jak płazy czy gady, a także na pędach czepnych niektórych roślin refleks kumaka zachowanie obronne kumaka polegające na odsłonięciu jaskrawo ubarwionego podbrzusza poprzez wygięcie ciała w łuk skrzek komórki jajowe płazów składane do wody w dużych skupiskach, otoczone galaretową otoczką zapłodnienie wewnętrzne połączenie komórki jajowej z plemnikiem w drogach rodnych (w jajowodzie) samicy

Płazi słowniczek

błona pławna fałd skórny rozpięty między palcami, obecny u zwierząt silnie związanych ze środowiskiem wodnym, jak żaby, traszki, niektóre żółwie, ptaki wodne i nieliczne ssaki kanibalizm zjadanie osobników tego samego gatunku kijanka larwa płaza (żaby, ropuchy, rzekotki, salamandry) metamorfoza (przeobrażenie) proces zmian postaci, budowy i fizjologii organizmu młodocianego prowadzący do wytworzenia z larwy (niekiedy poprzez kilka etapów) osobnika dorosłego; występuje m.in. u stawonogów, ryb, płazów

Ze względu na obecność lub brak ogona płazy dzielimy na bezogonowe – żaby i ropuchy, i ogoniaste – traszki. W budowie ciała płazów bezogonowych możemy wyróżnić głowę i tułów. Ogon występuje u płazów ogoniastych oraz larw płazów ogoniastych i bezogonowych. Krajowi przedstawiciele tej gromady mają dwie pary kończyn wyposażonych w palce usprawniające poruszanie się po lądzie. Jeśli są spięte błoną pławną, ułatwiają pływanie. Kończyny są szeroko rozstawione na boki, co sprawia, że tułów pozostaje w kontakcie z podłożem i nadaje ruchom większości płazów charakterystyczną powolność i niezdarność. Mimo tego są one zdolne do szybkiej ucieczki w nagłych sytuacjach. Wszystkie płazy posiadają nagą, pozbawioną łusek, cienką skórę. Jest ona silnie unaczyniona i wilgotna, co w znacznym stopniu wspomaga wymianę gazową. Warstwa śluzu chroni płazy przed wysychaniem na lądzie i ułatwia poruszanie się w wodzie, zmniejszając tarcie. U ropuch skóra wyposażona jest także w gruczoły jadowe. Ich wydzielina chroni te zwierzęta przed atakami drapieżników, wywołując u nich na przykład podrażnienie jamy gębowej i ślinotok. Występujące w skórze komórki barwnikowe pozwalają płazom przyjąć zabarwienie maskujące lub ostrzegawcze.

Wszystkie dorosłe płazy są drapieżnikami, które potrafią dostrzegać tylko ruchome obiekty. Żaby zwykle chwytają swoje ofiary za pomocą długiego, lepkiego języka. Niektóre organizmy łapią zdobycz, kłapiąc pyskiem, i połykają ją w całości. W skład diety większości rodzimych gatunków płazów wchodzą owady, ślimaki, pająki, dżdżownice oraz drobne skorupiaki. Pożywieniem ropuch i dużych żab mogą być także drobne kręgowce: inne płazy, gady, drobne gryzonie i pisklęta ptaków. Wśród żab, ropuch i traszek stwierdzono również przypadki kanibalizmu – zjadania osobników własnego gatunku. Larwy płazów bezogonowych żywią się głównie pokarmem roślinnym, który zeskrobują maleńkimi ząbkami położonymi w otworze gębowym.

ODŻYWIANIE PŁAZÓW

Wszystkie dorosłe płazy są drapieżnikami, które potrafią dostrzegać tylko ruchome obiekty. Żaby zwykle chwytają swoje ofiary za pomocą długiego, lepkiego języka. Niektóre organizmy łapią zdobycz, kłapiąc pyskiem, i połykają ją w całości. W skład diety większości rodzimych gatunków płazów wchodzą owady, ślimaki, pająki, dżdżownice oraz drobne skorupiaki. Pożywieniem ropuch i dużych żab mogą być także drobne kręgowce: inne płazy, gady, drobne gryzonie i pisklęta ptaków. Wśród żab, ropuch i traszek stwierdzono również przypadki kanibalizmu – zjadania osobników własnego gatunku. Larwy płazów bezogonowych żywią się głównie pokarmem roślinnym, który zeskrobują maleńkimi ząbkami położonymi w otworze gębowym.

Płazy należą do zwierząt o rozwoju złożonym, co oznacza, że przechodzą przeobrażenie. Z komórki jajowej wylęga się larwa, która prowadzi wybitnie wodny tryb życia. Rozwój płazów bezogonowych różni się nieznacznie od rozwoju płazów ogoniastych. Larwy tych pierwszych wyglądają jak miniatury postaci dorosłych ze skrzelami zewnętrznymi. Ponadto, jako pierwsze rozwijają się u nich kończyny przednie. Larwy płazów bezogonowych różnią się znacznie kształtem ciała od postaci dorosłych, a w ich rozwoju pierwsze wykształcają się kończyny tylne. Długość okresu rozwoju larwy jest cechą gatunkową, w dużym jednak stopniu zależy od warunków siedliskowych (zasobność pokarmowa, temperatura wody, itp.). W naszej strefie klimatycznej płazy, jako zwierzęta zmiennocieplne (temperatura ich ciała zależy od temperatury otoczenia), wykazują aktywność od wiosny do jesieni. Zimę spędzają w stanie hibernacji, ukryte w różnego rodzaju norkach, stertach zbutwiałych liści, szczelinach, a niektóre zagrzebane w mule, na dnie zbiorników wodnych. Wiosna to okres godów, wtedy wszystkie wędrują do odpowiednich zbiorników wodnych. Ze złożonych tam jaj (z wyjątkiem salamandry, która rodzi już wyklute larwy) rozwijają się larwy i przez kilka miesięcy żerują intensywnie, przygotowując się do wielkiego wydarzenia, jakim jest metamorfoza. Po tym większość z naszych płazów opuszcza zbiorniki wodne, by prowadzić lądowy tryb życia. Zdarza się, że niektóre z nich nie zdążą się przeobrazić przed nadejściem zimy, wtedy pozostają w zbiorniku aż do wiosny i, jeśli przeżyją ten trudny okres, przeobrażają się dopiero następnego roku

Larwy płazów pobierają tlen z wody za pomocą skrzeli. U dorosłych osobników w procesie wymiany gazowej biorą udział skóra i płuca. Powietrze tłoczone jest do płuc przez rytmiczne obniżanie i podnoszenie dna jamy gębowo‑gardzielowej. Animacja przedstawia zieloną żabę wodną siedzącą na kamieniu. Jej białe podgardle rusza się. Następnie z góry ukazano szkielet żaby ze wskazaniem żeber. Pod nimi znajdują się płuca. Kolejne ujęcia ilustrują drogę powietrza przez jamę gębową i drogi oddechowe żaby.

Dzięki temu, że skóra płazów jest cienka i porowata, mogą przez nią swobodnie przenikać cząsteczki gazów i woda. Silne ukrwienie skóry sprawia, że wymiana gazowa zachodzi na całej jej powierzchni. Tlen pobrany przez skórę do krwi przenoszony jest do wszystkich tkanek, a powstały w nich dwutlenek węgla jest transportowany do naczyń występujących pod skórą i usuwany na zewnątrz organizmu. Wydajnej wymianie gazowej sprzyja pokrycie ciała śluzem. Zapewnia to stałą wilgotność skóry i ułatwia przenikanie cząsteczek gazów, które rozpuszczają się w wodzie.

10 ciekawostek o płazach

1. Liściołaz straszliwy to niewielka żaba, która nie przekracza 5 cm długości. Mimo iż nie jest duża, uznawana jest za najgroźniejszego gada. Posiada silny jad, który może doprowadzić do śmierci w kilka minut. 2. Największym, żyjącym płazem jest Salamandra Chińska. Ten wyjątkowy gad dorasta do metra długości i może ważyć nawet 40 kg. 3. Większość płazów rodzi się w wodzie, gdzie przechodzą metamorfozy, umożliwiające życie na lądzie. Jaja składane są w wodzie, by nie dopuścić do ich wysuszenia. Istnieją również gatunki zwierząt, które składają jaja na lądzie. 4. Płazy mają cienką lecz przepuszczalną skórę, co pozwala im na oddychanie i jedzenie przez skórę. Istotne jest zachowanie odpowiedniej wilgotności, gdyż wysuszenie skory spowoduje duszności. 5. Istnieją na świecie zwierzęta, zdolne do całkowitej regeneracji kończyn. Doskonałym przykładem są Salamandry, które potrafią odbudować utraconą kończynę. 6. Niektóre gatunki płazów potrafią zmieniać swój kolor, dostosowując się do otoczenia w którym się znajdują. 7. Kojarzące się z długim językiem żaby, mogą zmylić. Istnieją gatunki żab, które nie posiadają języka a pokarm jedzą za pomocą przednich łap. 8. W Dewonie odnotowano pierwsze gatunki płazów. Było to ponad 370 milionów lat temu. 9. Żaba marmurkowana to płaz żyjący w Afryce, który kopie nory w poszukiwaniu pożywienia. 10. Istnieją żaby, które nie potrafią pić, dlatego potrzebną do życia wodę, wchłaniają przez swoją delikatna skórę.

Płazy dzielą się na:

• Płazy ogoniaste-mają wydłużone , walcowate ciało, którego duża część stanowi ogon, ich tylne i przednie kończyny są jednakowej długości.
• Płazy bezogonowe - krótkie , szerokie i krępe ciało pozbawione ogona, ich tylne kończyny są zazwyczaj dłuższe od przednich.
• Płazy beznogie- posiadają wydłużone, robakowate ciało, podzielone na segmenty, ich cechą charakterystyczną jest brak kończyn.

Płazy są zwierzętami rozdzielnopłciowymi, których rozmnażanie i rozwój zachodzi w wodzie. W okresie godowym (w Polsce od marca do czerwca) większość płazów podejmuje wędrówkę do najbliższego zbiornika wodnego. Samica płaza składa do wody jaja otoczone galaretowatą substancją, tzw. skrzek. Samiec, połączony z samicą w pozycji godowej, polewa je nasieniem. Do zapłodnienia dochodzi w wodzie. Po pewnym czasie z zapłodnionych jaj wylęgają się larwy zwane kijankami. Różnią się one od postaci dorosłych: są roślinożerne, oddychają skrzelami, kształtem przypominają ryby – mają baryłkowaty tułów ze słabo wyodrębnioną głową. We wczesnych fazach rozwoju nie mają kończyn, posiadają natomiast długi ogon z fałdem skórnym pełniącym funkcję płetwy. Kijanki, podobnie jak ryby, wyposażone są w narząd linii nabocznej. Podczas ok. 16 tygodni życia w wodzie przechodzą metamorfozę, w czasie której rozwijają się kończyny i zanika ogon. Dochodzi także do przebudowy narządów wewnętrznych, np. skrzela zanikają, a wykształcają się płuca. Po przeobrażeniu w postać dorosłą większość płazów bezogonowych opuszcza środowisko wodne.

Współczesne wymieranie płazów – obserwowane od lat 80. XX wieku na całym świecie zjawisko przyspieszonego spadku liczebności populacji płazów i wymierania gatunków płazów.

Znaczenie płazów w środowisku naturalnym często bywa niedoceniane. Płazy pełnią niezwykle ważną rolę w utrzymywaniu równowagi biologicznej. Dla człowieka są sojusznikami w walce ze zwierzętami postrzeganymi jako szkodniki ogrodów i pól, m.in. ślimakami i owadami (np. stonka ziemniaczana). Dotyczy to zwłaszcza ropuch, które polują na owady w nocy, zastępując śpiące wówczas ptaki owadożerne. Równie skuteczne w walce z owadami powodującymi szkody w uprawach są żaby, które w odróżnieniu od ropuch łowią je w dzień. W ten sposób ograniczają możliwość masowego pojawiania się owadów tego samego gatunku. Ponadto płazy stanowią cenne źródło pokarmu dla innych zwierząt kręgowych. Żaby i niektóre salamandry są używane jako zwierzęta laboratoryjne.

Gdy wylęgają się z jaj, płazy mają skrzela, dzięki którym mogą oddychać w wodzie. Mają również płetwy, które pomagają im pływać, podobnie jak ryby. Później gdy ich ciała się zmieniają, rosną nogi i płuca pozwalając im żyć na lądzie. Słowo „płaz” oznacza dwa życia, jedno w wodzie i jedno na lądzie.

UWAGA! Wiele płazów ma w skórze gruczoły wytwarzające jad zniechęcający drapieżniki. Nie jest on niebezpieczny dla życia człowieka, ale może boleśnie poparzyć skórę. Najlepiej zatem nie brać płazów do rąk, a jeżeli chcemy przenieść je w bezpieczne miejsce, to najlepiej zrobić to w rękawiczkach.

Samce wielu gatunków płazów bezogonowych potrafią wydawać rozmaite odgłosy godowe, nazywane zwykle rechotem. U niektórych przy jamie gębowej występują specjalne worki rezonansowe z cienkiej błony, które wzmacniają odgłos rechotania i skutecznie przywabiają samice.

Rechoczący samiec żaby zielonej w okresie godowym

Ochrona gatunkowa płazów

W Polsce w środowisku naturalnym występuje 18 gatunków płazów. Wszystkie objęte są całkowitą ochroną gatunkową. W ostatniej dekadzie odnotowano dramatyczny spadek liczebności wielu gatunków płazów na całym świecie. Do ich zaniku przyczyniają się zmiany w ekosystemach powodowane działalnością człowieka, m.in. przekształcanie rozległych obszarów trawiastych – naturalnego siedliska tych zwierząt, zanikanie małych zbiorników wody słodkiej służących do ich rozrodu oraz rozwój sieci dróg, które przecinają szlaki migracyjne płazów. Ogromnym zagrożeniem dla życia tych kręgowców jest stosowanie w rolnictwie środków chemicznych oraz zanieczyszczenia przedostające się do wód gruntowych ze ścieków. Do znacznego obniżenia liczebności skrzeku i larw płazów, a co za tym idzie także osobników dorosłych, przyczynia się także zarybianie niewielkich zbiorników wodnych.

Kolejną częścią tej przezentacji jest pokazanie płaza wybranego przeze mnie

TE PŁAzy są NIESPOTYKANe!!!

Szklana żabka – gatunek małego płaza z rzędu płazów bezogonowych, z rodziny szklanych żab. Występuje na terenie Ameryki Środkowej i zachodniej Kolumbii.

Wielkość płaza dochodzi do 3 cm. Gatunek ten charakteryzuje się rzadką cechą przezroczystości tkanki mięśniowej oraz skóry. Od strony brzusznej widoczne są wewnętrzne narządy, od strony powierzchni górnej skóra jest mniej przezroczysta o zabarwieniu zielonkawym z jasnymi plamkami. Tęczówka w kolorze złocistym. Szklana żabka prowadzi nadrzewny tryb życia. Zamieszkuje krzewy i młode drzewka w pobliżu strumieni. Za dnia wyleguje się na dużych liściach, wieczorem po zmierzchu staje się aktywną, polując na małe owady.

Nowy gatunek żaby o nazwie Hyalinobatrachium Dianae został znaleziony w Kostaryce. Płaz przez swój wyrazisty kolor i charakterystyczne oczy jest łudząco podobny do Kermita – głównego bohatera Muppetów. Brzuch żaby jest półprzezroczysty, co sprawia, że można wyraźnie dostrzec jej narządy wewnętrzne. Z kolei intensywny kolor i wielkie, białe oczy czynią ją podobną do Kermita. Odkrywca żaby dr Brian Kubicki z Costa Rican Amphibian Research Center nazwał płaza na cześć swojej matki, Janet Diany Kubicki.

Podsumowanie

• Skóra płazów jest naga, cienka, delikatna i pokryta śluzem, dlatego podobnie jak płuca służy do pobierania tlenu i wydalania dwutlenku węgla.

• Płazy są kręgowcami zmiennocieplnymi, których formy dorosłe bytują zwykle w wilgotnych siedliskach na lądzie, a czas rozrodu spędzają w zbiornikach słodkowodnych.

• W Polsce występuje 18 gatunków płazów. Wszystkie objęte są całkowitą ochroną gatunkową.

• Rozwój płazów przebiega z przeobrażeniem. Występuje u nich postać larwalna oddychająca skrzelami, zwana kijanką.

¡dzięki!