Chody koni

Chody koni

Ruch konia imituje ruch człowieka, dlatego można porównać spacer człowieka do stępu konia, trucht człowieka do kłusa konia, bieg człowieka do galopu konia. Koń zazwyczaj porusza się w trzech podstawowych chodach: tj. stęp, kłus, galop. Jednak w jeźziectwie spotykamy się z rzadkimi chodami np. cwał, który spotykamy na wyścigach konnych; inochód i tölt który spotykamy m.in u koni islandzkich.

STĘP

Stęp jest chodem kroczącym, z regularnymi wyraźnie zaznaczonymi czterema (4) uderzeniami kopyt o ziemię i równymi odstępami pomiędzy nimi. Ruch odbywa się w 8 fazach, w czasie których opiera się naprzemienie na trzech i dwóch kończynach. Następstwo kroków jest przy tym diagonalno-lateralne, tzn. lewa tylna, lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia. Optyczną pomocą obserwacji czterotaktu jest obserwacja przedniej i tylnej kończyny po tej samej stronie. W żadnym wypadku nie mogą się one zbliżąć do linii równoległej, ale muszą przez moment tworzyć kształt litery V. Oznacza to, żę wykraczające tylne kopyto jeszcze prawie dotyka przednie kopyto po tej samej stronie.

STĘP

Jeżeli boczna para kończyn (np. lewa przednia i lewa tylna) wykazuje tendencje do prawie jednoczesnego stawiania na ziemi, wtedy stęp wykazuje cechy inochodu. Taka nieregularność, która może przerodzić się w inochód, jest uważana za poważną wadę stępa. Wyróżnia się następujące rodzaje stępa: stęp pośredni, zebrany, wyciągnięty i swobodny.

SWOBODNY

wyciągnięty

Pośredni

zebrany

inochód

Stęp pośredni

Wyraźny, regularny i niewymuszony stęp o średniej długości wykroku. Koń postawiony na pomoce kroczy energicznie, w rozluźnieniu, równomiernymi i zdecydowanymi krokami, przy czym ślady pozostawione przez kopyta tylnych kończyn wypadają przed śladami kopyt kończyn przednich. W stępie pośrednim zawodnik utrzymuje lekki, miękki i stały kontakt z pyskiem, pozwalając na naturalny ruch głowy i szyi. Stęp pośredni jest naturalnym stępem konia.

VS

Stęp zebrany

Zaznaczone jest zaangażowanie zadu i wyraźna praca stawów skokowych.

Stęp musi wyraźnie wykazywać cechy chodu kroczącego i energicznego, kończyny stawiane w regularnej sekwencji. Wykrok w stępie zebranym jest krótszy aniżeli w stępie pośrednim, przy jednocześnie wyższym unoszeniu kończyn ze względu na większe zgięcie w stawach.

VS

Koń postawiony na pomoce, zdecydowanie porusza się naprzód, z zaznaczonym uniesieniem i zaokrągleniem szyi wykazując wyraźne samoniesienie. Głowa zbliżona do pionu, utrzymany jest lekki kontakt.

Tylne kopyta co najwyżej wkraczają w ślady przednich, przy jednoczesnym wyższym unoszeniu kończyn.

Stęp wyciągnięty

Koń kroczy z maksymalnie możliwym dla siebie wykrokiem, bez pośpiechu i bez utraty regularności.

VS

Zawodnik pozwala koniowi na wyciągnięcie szyi i głowy (do przodu i w dół) bez utraty kontaktu z pyskiem i kontroli głowy.

Ślady pozostawione przez tylne kopyta wypadają wyraźnie przed śladami kopyt przednich.

Stęp swobodny

Stęp swobodny jest chodem związanym z rozluźnieniem, w którym pozwala się koniowi na całkowitą swobodę w obniżeniu i wyciągnięciu głowy i szyi. Koń kroczy z maksymalnym dla siebie wykrokiem, bez pośpiechu i bez utraty regularności.

VS

Stopień krycia terenu i długość wykroku, gdzie ślady stawiane przez kopyta tylne wypadają wyraźnie przed śladami stawianymi przez kopyta przednie, są zasadnicze dla oceny jakości stępa swobodnego.

KŁUS

3. Jakość kłusa ocenia się uwzględniając ogólne wrażenie, tzn. regularność i elastyczność kroków, kadencję i impuls tak w zebraniu jak i w wyciągnięciu. Jakość chodu wynika z rozluźnienia grzbietu i dobrego zaangażowania zadu oraz zdolności do utrzymania tego samego rytmu i naturalnej równowagi we wszystkich rodzajach kłusa. 4. Wyróżniamy następujące rodzaje kłusa: kłus roboczy, kłus zebrany, kłus pośredni, kłus wyciągnięty.

Wyciągnięty.

roboczy

pośredni

zebrany

KŁUS

Kłus jest dynamicznym chodem dwutaktowym z momentem zawieszenia, przebiegającym w 4 fazach. Koń równocześnie odrywa od ziemi i stawia przekątne pary kończyn ( np. lewa przednia i prawa tylnia). Moment zawieszenia powstae, gdyż koń stawia tę parę kończyn, któa wykonuje wymach do przodu, już po oderwaniu od podłożą drugiej pary. Kłus powinien charakteryzowaćsię swobodą, aktywnośćią i regularnością kroków.

Kłus roboczy

Określenie „aktywna praca stawów skokowych” podkreśla ważność impulsu pochodzącego z aktywności tylnych kończyn.

Jest najczęściej używany w procesie szkolenia podstawowego, w związku z czym trzeba poświęcić mu szczególną uwagę.Koń powinien poruszać się regularnie, obszernie, dynaicznie, tzn. aktywnie pracująć zadem, w równowadze, być postawiony na pomoce, poruszać się z tendencją do przodu równymi elastycznymi krokami przy aktywnej pracy stawów skokowych.

VS

Tylne kopyta mniej więcej wkraczają w ślady przednich.

Kłus zebrany

Dzięki silniejszemu zginaniu stawów zadu, tylne kończyny wkraczają bardziej pod środek ciężkości.

Koń jest postawiony na pomoce, przy wyraźnie zaznaczonej tendencji do ruchu naprzód, z uniesioną i zaokrągloną szyją. Stawy skokowe, pozostając zaangażowane i elastyczne, muszą utrzymać energię impulsu, aby łopatki mogły poruszać się z większą swobodą, wówczas demonstrowane jest pełne samoniesienie.

VS

Przód konia jest odciążony, a postawa wyższa. Ruch staje się bardziej wyniosły.

Obszernośc kroku jest mniejsza, ale pilność, aktywność i dynamika ruchu ( impuls) nie ulegają zmianie. Tylne kopyta co najmniej wkraczają w ślady przednich

Kłus pośredni

Koń nie przyspieszając, poszerza wykrok. Silne pchnięcie od zadu musi zmobilizować konia do sprężystego odrywania nóg i swobodnego unoszenia przenich kończyn. Lekkie wydłużenie szyi powoduje wysunięcie linii czoła i nosa przed pion ( poszerzenie ram), przy czym potylica pozostaje pod kontrolą, a samoniesienie konia jesy wyraźnie zauważalne. Kroki powinny być regularne, a całość ruchu w równowadze i bez usztywnienia.

VS

Tylne kopyta przekraczają ślad przednich.

Kłus wyciągnięty

Pokazuje szczytowe możliwości konia pod względem dynamiki, pchnięcia i obszernośći wykroku, zgodnie z odpowiednim poszerzeniem ram. Koń pokrywa możliwie jak najwięcej przestrzeni. Poszerzenie uzyskuje się przez wypuszczenie nosa do przodu i wydłużenie szyi. Koń możę wykonać wyciągnięty kłus z lekkim przodem jedynie wtedy, kiedy potrafi się zebrać, przejmując więcej ciężąru na zad. Bez śpieszenia następuje maksymalne wydłużenie wykroku na skutek silnego impulsu pochodzącego z zadu. . Całość ruchu powinna charakteryzować się równowagą, a przejście do kłusa zebranego płynne, wynikające z przeniesienia ciężaru na zad.

Tylne kopyta wyraźnie przekraczają ślady przednich.

GALOP

Galop jest dynamicznym chodem trzytaktowym. Po każym skoku galopu ( foule) następuje faza zawieszenia. W zależności od tego, która para nóg wysuwa się bardziej do przodu, mówi się o galopie z prawej lub lewej nogi. Następstwo kroków to: zewnętrzna tylna, równocześnie wewnętrzna tylna z zewnętrzną przednią, wewnętrzna przednia i faza zawieszenia. A zatem w galopie z lewej nogi można prześledzić 6 faz ruchu: oparcie na jednej - prawej tylnej - nodze, oparcie na trzech nogach - lewej tylnej, prawej przedniej i lewej przedniej, i oparcie na jednej - lewej przedniej oraz faza zawieszenia. Zwykle galopuje się na nogę odpowiadającą kierunkowi ruchu.

GALOP

Galop powinien charakteryzować się lekkością i regularnością. Przejścia do galopu powinny odbywać się bez wahania. Jakość galopu jest oceniana na podstawie ogólnego wrażenia, regularności i lekkości skoków, wyniosłości (tendencją „do góry”) i kadencji, wynikających z przyjęcia kiełzna przy zachowaniu rozluźnienia w potylicy, zaangażowania tylnych kończyn oraz aktywności stawów skokowych. Wyróżnia się następujące rodzaje galopu: galop roboczy, wydłużenie skoków galopu, galop zebrany, galop pośredni i galop wyciągnięty.

Wyciągnięty.

roboczy

pośredni

zebrany

Galop roboczy

Koń musi poruszać się pilnym, regularnym, dynamicznym i wyraźnie zaakcentowanym trójtaktem. Obszerność skoków galopu, nazywana także "kryciem terenu", jest równa mniej więcej jednej długości konia. Jest to podstawowy rodzaj galopu.

VS

Galop zebrany

Koń jest postawiony na pomoce, przy wyraźnie zaznaczonej tendencji do ruchu naprzód, z wyraźnie uniesioną i zaokrągloną szyją. Silnie zaangażowane stawy skokowe utrzymują energiczny impuls umożliwiając pełną swobodę ruchu w łopatkach, co skutkuje samoniesieniem i wyniosłością. Skoki (foulé) konia w galopie zebranym są krótsze niż w innych rodzajach galopu, jednak bez utraty elastyczności i kadencji.

VS

Zad jest wyraźnie podstawiony i przejmuje więcej ciężąru nie tracąc aktywności

Odciążenie przodu pozwala na większą swobodę łopatek.

SKok galopu staje się krótszy i bardziej wyniosły. Takt pozostaje niezmieniony

Galop pośredni

Wymagane są dłuższe, bardziej obszerne skoki galopu i odpowiednie zwiększanie ram bez utraty równowagi i taktu. Wydłużenie galopu jest wstępem do galopu pośredniego i polega na stopniowym powiększaniu obszerności skoków galopu roboczego aż do pośedniego.

VS

Galop wyciągnięty

W porównaniu do chodu pośredniego, skok galopu jest bardziej obszerny, ale nie szybszy. Koń utrzymuje spokój, lekkość i wyprostowanie wynikające z mocnego zaangażowania zadu. Tak jak w kłusie, warunkiem dobrego wykonania galopu wyciągniętego jest stopień zebrania konia.

Zawodnik pozwala koniowi poszerzyć ramy kontrolując pozycję potylicy i wydłużenie

Koń kryje jak najwięcej przestrzeni, przy czym musi być zachowany równomierny kontakt i odpowiednie przepuszczeni ram.

Galop czterotaktowy - zakłócenie stawiania nóg po przekątnej, słyszalne są cztery uderzenia kopyt o ziemię.Przyczyną jest jeździec, który pragnie uzyskać krótsze tempo galopu i oddziałuj samą wodzą.

Błędy w galopie

Galop krzyżowy ( krzyżowanie) - koń galopuje przodem na dobrą nogę lecz tylne kończyny galopują na przeciwną nogę. Często spowodowany jest nieskoordynowanymi i nieprecyzyjnymi działąniami jeźdźca lub oszczędzaniem chorej nogi przez konia.

CWAŁ

Jest to najszybszy chód, jakim kon może się posługiwać, występują w nim 4 takty uderzeń kopyt. Nogi konia stawiane są w kolejności: lewa tylna – prawa tylna – lewa przednia – prawa przednia lub odwrotnie, poczynając od nogi prawej tylnej. Następnie występuje faza lotu, kiedy wszystkie nogi konia znajdują się w powietrzu. Cwał jest odmianą galopu wyciągniętego – oprócz tego, że ślady kopyt tylnych przekraczają ślady kopyt przednich, koń porusza się tak szybko, że rozbija chód na cztery takty (każdy galop jest trzytaktowy, prócz cwału, który ma cztery takty - jednak nie jest on spowodowany ograniczeniem konia wodzą ). Noga prowadząca pracuje w cwale tak samo, jak w galopie. W cwale jeździec unosi się z siodła do półsiadu, odciążając w ten sposób grzbiet konia. Cwał jest chodem wykorzystywanym przede wszystkim podczas wyścigów konnych. Najszybsze konie świata (pełna krew angielska) cwałują z prędkością ponad 70 km/h.

Niecodzienne Chody koni - Inochód

Inochód jest chodem dwutaktowym. Charakteryzuje się stawianiem jednocześnie obu nóg po tej samej stronie ciała np. lewa przednia z lewą tylnią lub prawa przednia i prawa tylna, a następnie lewa przednia i lewa tylna. Z jednej strony mamy chód najbardziej diagonalny, czyli idealny kłus, gdzie koń przestawia nogi po przekątnej, a jeździec przy każdym kroku jest podrzucany do góry, co wymusza anglezowanie. Z drugiej strony mamy chód najbardziej lateralny, czyli inochód, gdzie koń przestawia na zmianę obie lewe i obie prawe nogi, dzięki czemu jeździec może sobie spokojnie siedzieć w siodle.

Niecodzienne Chody koni - Tölt

Jest to chód czterotaktowy. Podobnie jak przy inochodzie podnoszone są jednocześnie nogi po tej samej stronie ciała, z tą różnicą, że koń opiera się o podłoże jedną nogą toltem naturalnie chodzi jedna rasa. Jest używany do chodzenia po kamieniach.

Dziękuję! Paulina Orłowska 2TJ