Metafora

Przenośnia

metafora

10

Posłuchaj wiersza:

Temat: Jakie znaczenia kryją się w utworze J. Kulmowej "Kwitną gawrony"?

Środki poetyckie:

Już znacie:epitet - czyli określenie rzeczownika, najczęściej w formie przymiotnika, np. pachnący kwiat, mądry kolega. porównanie - to takie wyrażenie, które wskazuje na podobieństwo dwóch rzeczy, osób lub zjawisk najczęściej za pomocą słów: jak, jakby, niby, niczym, na kształt. Dziś poznacie kolejny środek poetycki, jakim jest przenośnia, inaczej zwana metaforą.

Z pewnością spotkaliście się z powiedzeniem, że coś dzieje się dosłownie albo w przenośni. dosłownie = rzetenie, dosłownie, zgodnie z faktami, wiernie i dokładnie. Przenośnia jest przeciwieństwem dosłowności. Nie możemy jej traktować wprost, słowo w słowo. Jeśli mówimy, że ktoś chodzi z głową w chmurach, wcale nie oznacza, że jest tak bardzo wysoki, że dosięga chmur, ale o kimś, kto jest marzycielem.

Przenośnia pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ wpływa na naszą wyobraźnię, pozwala wiele rzeczy, sytuacji przedstawić w obrazowy, niecodzienny sposób.

Dopasuj wyrażenia do ilustracji. Które z nich można rozumieć niedosłownie?

Przeczytajcie wiersz z podręcznika s. 253

Joanna Kulmowa Kwitną gawrony A czym drzewa kwitną w styczniu? Wróblami. Żeby ćwierkać, a nie szumieć nad nami. I kawkami kwitną zamiast liści. Żeby krakać, a nie szeleścić. I gilami płoną czerwono. I sikorką kwitną żółto - błękitną. Żeby śpiewać, a nie szemrać koroną. A najczęściej kwitnie się gawronom. Czarne liście. I czarny śpiew. Nie lubimy gawronich drzew. Ale wiosną, gdy odlecą gawrony, znów powróci szum bardzo zielony.

Jak rozumieć tytuł "Kwitną gawrony"?

Zimowe drzewa są pozbawione liści, zamiast nich na gałęziach siedzą ptaki: czarne gawrony i kawki, czerwone gile, żółto – błękitne sikorki. Dlatego też osoba mówiąca w wierszu stwierdza, że drzewa kwitną ptakami.

wróbel

kawka

gil

sikorka

gawron

zapisz w zeszycie:

Temat: Jakie znaczenia kryją się w utworze J. Kulmowej "Kwitną gawrony"?

przenośnia (metafora) – to nietypowe połączenie wyrazów, które jako całość uzyskuje nowe, przenośne znaczenie. Metafory nie można rozumieć dosłownie. przykład morze głów ---> tłum rzuć okiem ---> spójrz

Metafory w wierszu J. Kulmowej „Kwitną gawrony” drzewo kwitnie + gawron siedzi na gałęzi = = kwitną gawrony Wytłumaczenie: ptaki zimą siedzące na drzewach przypominają kwiaty. Czym kwitną drzewa w wierszu? Wróblami, kawkami, gilami, sikorką. Drzewa „gilami płoną” to znaczy, że na drzewach siedzą czerwone ptaszki i wyglądają jak czerwone kwiaty. W zimie drzewa zamiast szeleścić listkami, śpiewają ptakami.

Drzewo "kwitnące gawronami"

Pamiętacie jeszcze wygląd drzew w styczniu? Ich nagie, bezlistne konary? Nie ma na nich pąków ani liści. Za to siedzą na gałęziach ptaki, które nie odleciały na zimę do ciepłych krajów. I to ptaki są w zimowym czasie ozdobą drzew. Można powiedzieć, że zastępują kwiaty i liście, czyli drzewa "kwitną ptakami".

Umieść pod ilustracjami odpowiednie nazwy ptaków. Jeśli masz problemy z wykonaniem zadania, połącz identyczne znaki.

W zeszycie Narysuj zimowe drzewo, opisz je wyłącznie cytatami z wiersza

zadanie 4/254 Z każdej grupy związek, który ma znaczenie przenośne, przepisz do zeszytu.

Uruchom wyobraźnię!

Aby lepiej zapamiętać przenośnie ze słowem "czas", wykonaj zabawne ilustracje do przenośni: