Fraszki - Jan Kochanowski

FRASZKI

JAN KOCHANOWSKI

START

Fraszki to literackie drobne utwory pisane wierszem. Słowo pochodzi z języka włoskiego, w którym oznacza gałązkę, drobiazg, błahostkę. Fraszki są najczęściej wierszowane i rymowane, często humorystyczne, o różnorodnej tematyce i kończą się puentą. Wywodzą się ze starożytności. Fraszkę do literatury polskiej wprowadził Jan Kochanowski.·

O doktorze Hiszpanie

Na nabożną

Do Hanny

Wyjątkowość fraszek Jana Kochanowskiego

+ info

+ info

Na lipę

„Gość” to każdy z czytelników, człowiek zmęczony, potrzebujący wytchnienia. Lipa (podmiot mówiący) zaprasza znajdującego się nieopodal gościa do odpoczynku w cieniu jej liści. Drzewo oferuje chłód, spokój, wygodę i ciszę. W opisie tym najważniejszą rolę epitety. To dzięki ich zagęszczeniu odczuwamy przedstawione miejsce jako przestrzeń sielską, swojską, bezpieczną. W hesperyskim sadzie - W mitologicznym ogrodzie bogów, w którym rosły złote jabłka, podarunek ślubny matki Zeusa, Gai, dla jego przyszłej żony Hery (nawiązanie do kultury starożytnej było elementem charakterystycznym dla twórców renesansu).

Utwór jest pochwałą życia zgodnegoz naturą, które zapewnia człowiekowi harmonię i bezpieczeństwo. Piękno przyrody pozwala zapominać o codziennych troskach.

Na dom w Czarnolesie

Podmiot liryczny w pierwszej osobie liczby pojedynczej zwraca się za pomocą apostrofy do Boga, władcy jego życia, z prośbą o błogosławieństwo.Poeta nie zabiega o dobra materialne. Jego życzeniem jest mieszkanie „w tym gniaździe ojczystym”, czyli miejscu związanym z jego tożsamością. Tylko tam będzie mógł żyć w zdrowiu, w prawdzie, w skromności oraz wśród przychylnych mu, kulturalnych ludzi, dzięki nim jego starość nie będzie „przykrą”. Satysfakcję renesansowemu twórcy zapewniało jedynie zdrowie, czyste sumienie, ludzka życzliwość, podstawowe pożywienie, postrzegane we fraszce nie jako monotonne minimum, lecz jako dar Boży.

Utwór o charakterze religijnym o widocznych akcentach autobiograficznych.

O żywocie ludzkim

Wszystko co człowiek myśli i czyni jest błahostką, niczym wielkim, nic nie jest pewne, niczego nie można zaplanować. Pieniądze, władza, uroda, sława to wartości nietrwałe.Koniec wiersza ukazuje człowieka jako marionetkę, kierowaną przez nieznaną siłę, bezwolną, niemającą wpływu na swoje życie. Owa kierująca siła ma tu rys nieprzyjazny, prześmiewa się z człowieka i złudnego porządku jego świata.

Podmiot tego wiersza występuje w roli mędrca, nauczyciela, który objawia prawa rządzące światem i człowiekiem. Mimo że występuje w roli kogoś, kto wie więcej, to jednocześnie identyfikuje się z adresatami swojego utworu (z każdym człowiekiem), gdyż tak jak oni podlega prawom, o których mówi.

Na zdrowie

Podmiot liryczny używa apostrofy - zwraca się bezpośrednio do zdrowia nazywając je „szlachetnym”. Zdaniem podmiotu lirycznego doceniamy wartość zdrowia, gdy je tracimy. Poeta przeciwstawia zdrowiu takie wartości jak: bogactwo, młody wiek, wysokie stanowiska społeczne, władza, które nie mają znaczenia, jeśli człowiek zaniemoże. Cenę zdrowia poznaje się dopiero wtedy, gdy się je utraci. Autor ponownie podkreśla wartość zdrowia w ostatnich wersach. Określa je także mianem „klejnotu”, prosząc je o to, by na zawsze zamieszkało w jego domu.

,,Fraszki" wykorzystasz w wypracowaniach dotyczących: miłości zdrowia natury, przyrody radości i urody życia wsi domu rodziny pochwały codzienności patriotyzmu obyczajów dworskich ludzkich wad i słabości wartości ważnych w życiu Pamiętaj, że pisząc w wypracowaniu o fraszkach, musisz powołać się na konkretne tytuły.

fraszki

Zadania egzaminacyjne

Tekst

1. Oceń prawdziwość poniższych informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. Podmiot liryczny jest u schyłku swego życia i wspomina czasy młodości. P F Podmiot liryczny wspomina, że mało podróżował. P F Fraszka “Do gór i lasów” to fraszka o charakterze biesiadnym. P F

2. Spośród podanych określeń dobierz te, które charakteryzują nastrój wiersza. A. refleksyjność B. melancholia C. rozpacz D. radość

3. Z podanego tekstu wypisz powtórzenie i określ jego funkcję.

4. Spójrz na fotografię. Określ, czy zdjęcie wiąże się z treścią wiersza Jana Kochanowskiego. Odpowiedź uzasadnij.

5. Zdanie kończące wiersz: „Dalej co będzie? Srebrne w głowie nici,/A ja z tym trzymam, kto co w czas uchwyci” oznacza, że (zaznacz poprawną odpowiedź): A. Podmiot liryczny jest młody i chce żyć pełnią życia. B. Podmiot liryczny ma świadomość przemijania, ale zamierza korzystać z życia. C. Podmiot liryczny czuje się słaby i stary. D. Podmiot liryczny uważa, że uda mu się cofnąć w czasie.

6. Na podstawie utworu wskaż trzy doświadczenia z życia podmiotu lirycznego.

7. Wers: „ Wysokie góry i odziane lasy!” to: A. porównanie. B. apostrofa. C. onomatopeja.

w domu

Kliknij w monitor

chętni

Dziękuję!