Formy ochrony przyrody w Polsce

Formy ochrony przyrody w Polsce

start

Spis treści

1.Formy ochrony

8. POMNIKI PRZYRODY

9. stanowiska dokumentacyjne

2.cele

10. użytki ekologiczne

3.Parki narodowe

4.Rezerwaty przyrody

11.Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

5.parki krajobrazowe

12. Ochrona gatunkowa

6.obszary chronionego krajobrazu

13. CIEKAWOSTKI

7.obszary natura 200

Formy ochrony

1. Parki Narodowe,
2. Rezerwaty przyrody,
3. Parki krajobrazowe,
4. Obszery chronionego krajobrazu,
5. Obszary Natura 2000,
6. Pomniki przyrody,
7. Stanowiska dokumentacyjne,
8. Użytki ekologiczne,
9. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
10. Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt,

grzybów i protistów.

Cele

• Utrzymanie stabilności ekosystemów i trwałości procesów ekologicznych,
• Zachowanie różnorodności biologicznej, w tym umożliwienie przetrwania wszystkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich siedliskami,

• Ochrona walorów krajobrazowych, zadrzewień, a także zieleni w miastach i wsiach,
• Zadbanie o istniejące siedliska, bądź odbudowanie tych, które uległy zniszczeniu,
• Zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego (nauka o skamieniałościach),
• Kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez działalność edukacyjną.

Do najważniejszych powodów, dla których stosuje się ochronę przyrody, należą;

• rekreacyjne – do odpoczywania
• gospodarcze – aby pozyskiwać surowce i rozwijać gospodarkę

• przyrodniczo-naukowe – aby badać gatunki oraz tworzyć leki

Parki Narodowe

To obszary chronione, cechujące się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, kulturowymi, społecznymi, naukowymi i edukacyjnym o powierzchni nie mniejszej niż 1000ha. Parki narodowe tworzy się głównie w celu zachowania różnorodności biologicznej . Na ich terenie występują rzadkie i zagrożone wyginięciem gatunki roślin, zwierząt, grzybów, a także wyjątkowe twory przyrody nieożywionej. Obszar parków narodowych podzielony jest na mniejsze elementy, które różnią się metodami ochrony przyrody. Są to obszary ochrony:

• ścisłej

• czynnej

• krajobrazowej

Działalność człowieka na terytorium parku narodowego może mieć na celu jedynie ochronę przyrody. Wokół parku wyznacza się jego otulinę. Jest to obszar, niebędący formą ochrony przyrody. Jego zadaniem jest zabezpieczenie przyrody parku przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych docierających z obszarów przyległych (np. dużych miast, fabryk oraz dróg). W celu ochrony walorów parku narodowego działalność gospodarczą w otulinie ogranicza się do prac, które nie szkodzą otaczającej przyrodzie.

W Polsce mamy 23 parki narodowe

Rezerwaty przyrody

To powierzchniowa forma ochrony przyrody, obejmująca obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Są to również ekosystemy oraz ostoje wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. W rezerwacie ochronie podlegać może cała przyroda lub jedynie wybrany jej fragment. W odróżnieniu od parków narodowych nie mają one własnych służb ochrony przyrody. W Polsce mamy 1499 rezerwatów przyrody.

Rezerwaty występujące w Polsce można podzielić na 9 kategorii:

• leśne

• torfowiskowe

• florystyczne

• stepowe

• krajobrazowe

• faunistyczne

• słonoroślowe

• wodne

• przyrody nieożywionej

Parki krajobrazowe

To formy ochrony przyrody o dużej powierzchni. Zadaniem parków krajobrazowych jest zachowanie środowiska przyrodniczego i odzyskiwanie jego utraconych walorów, stworzenie warunków przetrwania gatunków oraz prowadzenie obserwacji i popularyzowanie wiedzy przyrodniczej. Parki krajobrazowe, mają specjalne służby, które dbają o przyrodę na ich terenie oraz zajmują się organizowaniem działalności edukacyjnej i turystyczno‑rekreacyjnej. Służą również do uprawiania turystyki, rekreacji krajoznawczej i przyrodniczej, wypoczynku, a także edukacji środowiskowej.

Wokół parku krajobrazowego, podobnie jak w przypadku parku narodowego, wyznacza się otulinę. Na jej terenie wprowadza się różnorodne zakazy mające na celu ochronę wartości danego parku, a są to m.in. zakaz likwidowania zadrzewień śródpolnych, wykonywania prac zmieniających rzeźbę terenu, lokowania inwestycji mogących mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne. Dla parków krajobrazowych także tworzy się plany ochrony. Na terenie parków krajobrazowych dopuszcza się prowadzenie działalności gospodarczej z pewnymi ograniczeniami. W Polsce mamy 124 parki krajobrazowe.

Obszary chronionego krajobrazu

To formy ochrony przyrody o niższej randze niż parki krajobrazowe, ale pełniące podobne zadania. Na ich terenie obowiązują również podobne zakazy. Tworzy się je w taki sposób, aby łączyły ze sobą położone w pobliżu parki narodowe lub krajobrazowe. W ten sposób powstają dodatkowe otuliny. Mogą one pełnić funkcję korytarzy ekologicznych, które umożliwiają przemieszczanie się zwierząt, dają im pokarm i schronienie podczas wędrówki. Pozwalają też na swobodne rozsiewanie się nasion. W Polsce mamy 407 obszarów chronionego krajobrazu.

Obszary Natura 2000

Obszar Natura 2000 to powierzchniowa forma ochrony przyrody, która powstała w ramach programu Natura 2000. Celem projektu jest utworzenie w krajach Unii Europejskiej sieci obszarów chronionych prawem unijnym, dla zachowania określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali Europy. W ramach programu wyznaczone zostają:

• obszary specjalnej ochrony ptaków (w Polsce 145)

• obszary ochrony siedlisk (w Polsce 849)

Pomniki przyrody

Są najczęściej spotykaną obiektową formą ochrony przyrody. Najczęściej uznaje się za nie pojedyncze twory przyrody ożywionej lub nieożywionej, rzadziej ich skupiska, które zwykle charakteryzują się szczególnymi cechami. Pomniki przyrody mają dużą wartość przyrodniczą, naukową, kulturową, historyczną lub krajobrazową. W Polsce mamy 31404 pomników przyrody.

Stanowiska dokumentacyjne

Są niewyodrębniającym się na powierzchni lub możliwym do wyodrębnienia, ważnym pod względem naukowym i dydaktycznym, miejscem występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych. W Polsce mamy 178 stanowisk dokumentacyjnych.

Użytki ekologiczne

Niewielkie pozostałości ekosystemów, które często są siedliskami rzadkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Obiekty te mają duże znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Z praktycznego punktu widzenia, użytkami ekologicznymi zostają często obiekty lub obszary które ze względu na niewielką powierzchnię i/lub mniejszą rangę walorów przyrodniczych nie mogły być objęte ochroną rezerwatową. W Polsce mamy 7654 użytków ekologicznych.

Zespoły przyrodniczo‑krajobrazowe

Nieduże obszary tworzone w celu ochrony fragmentów krajobrazu naturalnego lub kulturowego dla zachowania ich wartości widokowych i estetycznych. Prowadzenie działalności gospodarczej na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego jest możliwe, mając na uwadze prośby przyrodników.

W Polsce mamy 263 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

Ochrona gatunkowa

Ochrona gatunkowa to forma ochrony, która ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochrona ta dotyczy gatunków rzadko występujących, podatnych na zagrożenia i wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych. W Polsce mamy:

• 801 gatunków zwierząt

• 715 gatunków roślin

• 322 gatunków grzybów

Ciekawostki

• Różnymi formami ochrony przyrody objętych jest ok. 33% powierzchni Polski. W tym: 32,5% to formy ochrony obszarowej, a ok. 0,5% – formy obiektowe.
• Na świecie istnieje ponad 7 tysięcy parków narodowych. Zajmują one łączną powierzchnię ponad 1 mln km². Najstarszym parkiem narodowym na świecie jest położony w USA Park Narodowy Yellowstone.
• Niektóre parki krajobrazowe w Polsce obejmują obszary o tak wielkiej wartości przyrodniczej, że powinny być przekształcone w parki narodowe. Należy do nich na przykład Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry.

Koniec

Bibliografia:

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ochrona_przyrody_w_Polsce
• https://epodreczniki.pl/a/formy-ochrony-przyrody-w-polsce/DPjHm6d1y
• https://www.gdos.gov.pl/formy-ochrony-przyrody
• https://epodreczniki.pl/a/formy-ochrony-przyrody-w-polsce/DPjHm6d1y
• http://www.wlin.pl/las/lesnictwo/ochrona-srodowiska-w-polsce/formy-ochrony-przyrody-w-polsce/
• https://przygodyprzyrody.pl/formy-ochrony-przyrody-w-polsce/