WESELE

Stanisław Wyspiański "Wesele"

Najważniejsze wiadomości

Geneza Utworu

„Wesele” jest przeniesieniem na scenę teatru autentycznych wydarzeń nocy z 20 na 21 listopada 1900r., kiedy w Bronowicach Małych pod Krakowem w domu malarz Włodzimierza Tetmajera odbywało się wesele poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. W epoce Młodej Polski rozwinęła się chłopomania, modne stały się wyjazdy na wieś, interesowano się ludowością, folklorem. Niezwykle modne stały się też śluby inteligentów z chłopkami. Taką decyzję podjął m. in. Rydel. Jednym z gości na jego weselu był Stanisław Wyspiański, który bacznie przyglądał się weselnikom i uwiecznił ich jako bohaterów dramatu.

Bohaterowie (Goście z Bronowic)

Panna Młoda – Jadwiga Mikołajczykówna Czepiec – Błażej Czepiec Czepcowa Gospodyni – Anna z Mikołajczyków Tetmajerowa. Żyd - Hersz Singer Jasiek - Jan Mikołajczyk Isia - córka Anny i Włodzimierza oraz Kuba, Wojtuś, Staszek, Kasper, Marysia, Kasia,Kamil,Robert,Dziad,Klimina,Ksiądz

Bohaterowie (Goście z Krakowa )

Pan Młody – Lucjan Rydel Poeta – Kazimierz Tetmajer Dziennikarz – Rudolf Starzewski Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer Radczyni - Antonina Domańska Nos – cyganeria artystyczna Przybyszewskiego Rachela - Pepa Singer Haneczka- (Anna Rydlówna) Maryna i Zosia - (Zofia i Maria Parneńskie)

Chochoł

Chochoł zjawia się na weselu z "zaproszenia" Poety i Racheli. To postać symboliczna, którą może być interpretowana na wiele sposobów. Wnosi on przede wszystkim marazm, uśpienie. Zapowiada przyjście wielu jeszcze postaci, które będą odzwierciedleniem ludzkich uczuć, pragnień, grzechów .

Stańczyk

Stańczyk od zawsze był utożsamiany z symbolem mędrca, ukrywającego się pod błazeńską maską. Stańczyk zarzuca Inteligencji, że sami upodabniają się do błaznów, zamiast czerpać z niego wzór. Krótko, acz boleśnie ripostuje dziennikarzowi, który tłumaczy swoje postępowanie - zarzuca mu marazm. Stańczyk przekazuje Dziennikarzowi kaduceusz polski. Pamiętajmy jednak że to laska błazeńska, a błazen mówi zawsze tylko połowę prawdy. Dziennikarz jest zatem błaznem, ukazującym tylko negatywne strony przeszłości.

Widmo

Pojawienie się Widma to odzwierciedlenie romantycznej duszy Marysi, przeżywającej wciąż młodzieńczą miłość i dawne cierpienie. Narzeczony Marysi - malarz Ludwik de Laveaux, zmarł w Monachium na gruźlicę. Po jego odejściu, Marysia wyszła za Wojciecha Susła. (w "Weselu" pojawia się jako Wojtek). Ludwik de Laveaux „Autoportret z paletą”

Hetman

Do Pana Młodego przychodzi Hetman Branicki, symbol zdrady Polski. Pan Młody wypomina mu jego zdradę narodową, przyznaje również, że dzisiejsza Polska jest w podobnej sytuacji: Hetman wypomina Panu Młodemu fakt, że podobnie jak on, także popełnił zdradę - zdradę własnego stanu, żeniąc się z osobą pochodzenia chłopskiego ("Czepiłeś się chamskiej dziewki?!"). Na obrazie Franciszek Ksawery Branicki, fragment „Rejtana” Jana Matejki

Zawisza Czarny(Rycerz)

Postać Rycerza to remedium na młodopolską niemoc, on sam mówi o sobie: '"Ja Moc!"'. Przypomina on Poecie o dawnej potędze Polski i o jego roli - zwiastuna narodowych wydarzeń, zagrzewającego ludzi do walki . W rzeczywistości Rycerz jest jedynie odbiciem pragnień Poety, zatraconego w dekadenckich nastrojach, co sam przyznaje

Jakub Szela

Upiór - Upiór Jakuba Szeli, przywódcy krwawej Rabacji Galicyjskiej, objawia się Dziadowi, jednemu z jej buntowników. Dziad boi się Szeli, wie bowiem, że człowiek ten jest przyczyną animozji między szlachtą a chłopstwem. W "Weselu" nawołuje do zatarcia krwawego kainowego znamienia między szlachtą a chłopstwem, do obmycia dawnych win i rozpoczęcia wspólnego działania: Obrazy” Jan Lewiński „Rzeź galicyjska” i reprodukcja portretu.

Wernyhora

Wernyhora, legendarny ukraiński wieszcz przybywa, by wcielić w życie jedną ze swoich wizji: powstania narodowego Polaków. Wernyhora jest mitem narodowego posłannictwa. Nakazuje Gospodarzowi, by nazajutrz rozesłał wici przed świtem, puścił posłańców w cztery strony świata i zgromadził ludzi przed kościołem. Tam mają nasłuchiwać tętentu kopyt od "Krakowskiego gościńca" nadjeżdżającego Wernyhory z Archaniołem.

Kolejne Elementy Symboliczne

Złoty róg - symbol rozpoczynającego się powstania, symbol zagrzewania do walki. Złota podkowa - symbol szczęścia zachowanego na później; w dramacie koń Wernyhory gubi podkowę, a przezorna Gospodyni wkłada ją do kufra. Czapka z pawimi piórami - symbol dumy i pychy narodowej, symbol prywaty. Bronowicka chata - symbol Polski, "przymierze" między chłopstwem, a inteligencją. Kaduceusz Polski - laska błazeńska, Stańczyk ofiarowuje ją Dziennikarzowi, mówiąc: "Mąć nim wodę! Mąć!" - Dziennikarz ma za zadanie poruszyć "stęchłą wodę", symbolizującą polski marazm. Sznur – symbol niewoli.

Chocholi Taniec

Symbolizuje sytuację zniewolonych Polaków niezdolnych do czynu – tak jak zebrani w bronowickiej chacie działają mechanicznie, bezrefleksyjnie, wbrew woli, która została uśpiona. Taniec, określony w didaskaliach jako „powolny, poważny, spokojny, pogodny, półcichy”, to przejaw trawiącego naród polski marazmu, tępego letargu przeciwstawionego idei wielkiego zrywu, jaki miał nastąpić za sprawą Wernyhory.