Ogień, łzy i Weltschmerz –Cierpienia młodego Wertera J. W. Goethego
Johann wolfgang von goethe
Ur. 28 sierpnia 1749 we Frankfurcie nad Menem, zm. 22 marca 1832 w Weimarze – niemiecki poeta przełomu XVIII i XIX w. i jedenz najbardziej znaczących w skali światowej, dramaturg, prozaik, uczony, polityk, wolnomularz.
Był również myślicielem i uczonym, znawcą wielu dziedzin wiedzy oraz sztuki. Studia prawnicze ukończył w Lipsku i Strasburgu. W 1775 r. osiadł w Weimarze, gdzie pozostał do końca życia. Pełnił różne funkcje na dworze księcia sasko-weimarskiego, dochodząc do rangi prezydenta Izby Finansów.
STURM UND DRANG
- Goethe to główny twórca okresu „burzy i naporu”. Jest przedstawicielem estetyki klasycznej, ale jego twórczość otworzyła drogę europejskiemu romantyzmowi.
- Preromantyczny okres w literaturze niemieckiej przypadający na lata 1767-1785.
Charakterystyczne cechy:
- postawa buntu,
- ukazywanie dramatu jednostki wybitnej,
- krytyka stosunków społecznych,
- zainteresowanie folklorem,
- kult Szekspira.
powieść epistolarna
- Cierpienia młodego Wertera to zbiór 84 listów, z których większość skierowana jest do Wilhelma, przyjaciela tytułowego bohatera.
- Ten gatunek literacki został zmodyfikowany przez Goethego (osobisty pamiętnik, analiza stanów psychicznych bohatera, jego uczucia i poglądy).
- Wydawca – Goethe – uprawdopodobnienie historii.
WĄTKI AUTOBIOGRAFICZNE
W Cierpieniach młodego Wertera można dopatrzyć się wątków autobiograficznych. Lotta to Charlotta Buff, z którą Goethego połączyła przyjaźń. W Albercie można dostrzec rysy Johanna Christiana Kestnera – narzeczonego Charlotty, radcę dworu, którego pisarz poznał podczas praktyki prawniczej w Weltzlar. Scena śmierci Wertera prawdopodobnie także ma swój pierwowzór. Nieszczęśliwie zakochany w zamężnej kobiecie przyjaciel Goethego – Carl Wilhelm Jeruzalem – zastrzelił się z pistoletu pożyczonego od Kestnera.
KOCHA NATURĘ
NIENAWIDZI MIASTA, MANIERYZMU, RELACJI SPOŁECZNYCH, URZĘDÓW
HISTERYCZNY
POCZUCIE BEZSENSU EGZYSTENCJI
POSTRZEGA ŚWIAT PRZEZ PRYZMAT MARZEŃ I POEZJI
WRAŻLIWY
WERTER
IDEALISTA
WYOBCOWANY, SAMOTNY WŚRÓD LUDZI
EGOCENTRYK
PORYWCZY
NIEZROZUMIANY
DZIECINNY, KOCHA DZIECI Z WZAJEMNOŚCIĄ
NIEKONSEKWENTNY
ZAFASCYNOWANY PIERWOTNOŚCIĄ, NIEWINNOŚCIĄ, PROSTOTĄ
SAMOBÓJSTWO
WYBUJAŁA UCZUCIOWOŚĆ
BOHATER WERTEROWSKI
WERTERYZM
Ewolucję romantycznego indywidualizmu, szczególnie we wczesnej fazie, wyznaczały różne przejawy buntu jednostki przeciw światu, [...]: werteryzm, reneizm, schilleryzm i bajronizm. [...] Werteryzm i reneizm można potraktować jako zbliżone formy romantycznego indywidualizmu. Charakteryzuje je bunt wewnętrzny tylko, przeżyty w myśli [...], a w skrajnej postaci znajdujący ujście w akcie samobójstwa. Ten typ indywidualizmu reprezentują jednostki posiadające szczególnie wyostrzoną samowiedzę oraz wielką artystyczną wrażliwość duszy. Stają się one pastwą swej rozbudzonej wyobraźni, marzycielstwa, a więc wkraczają w życie[,] przeżywszy je najpierw w myśli. […] Bezwarunkowa potrzeba autentyczności, szczerości, uczuć wielkich, ostatecznych, potrzeba życia nastrojonego na najwyższy ton, wiecznie niespokojne i nienasycone serce – oto źródła ówczesnego indywidualizmu, nieodłącznie związanego z cierpieniem. […] Skłócona ze światem jednostka romantyczna w momentach szczególnego spotęgowania tego doświadczenia odkrywa, że życie w swej istocie nie jest stworzone na jej miarę, że istnieje nieusuwalna przepaść pomiędzy jej wrażliwością i potencjalnymi możliwościami a „możliwościami” świata […].
Z istoty ich osobowości wynika niezdolność do kompromisu i dlatego wchodzą w nieunikniony konflikt ze światem [...]. Stąd wynika poczucie „czczości istnienia”, nuda, zatrucie pierwiastkami egotyzmu, sceptycyzm oraz totalne zwątpienie w sens życia, pozbawiające wczesnoromantycznych indywidualistów woli działania. Wszystko to zostało nazwane romantyczną „chorobą wieku”. Jej najskrajniejszym objawem jest tzw. ból istnienia. Niemałą rolę w jego spotęgowaniu odegrała ówczesna historia, a szczególnie klęska Napoleona, będąca źródłem rozczarowania i poczucia kryzysu wartości pierwszego pokolenia
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa, Wrocław 1991, s. 365–367: Indywidualizm.
WELTSCHMERZ
Werter to młoda osoba rozczytana w twórczości Homera i Pieśniach Osjana Macphersona, przeżywająca „Weltschmerz” [czyt. weltszmerc] – ból istnienia. Jego życiu towarzyszą smutek, samotność, rozgoryczenie i przede wszystkim bierność. Werter jest nieszczęśliwie zakochany, żyje miłością idealną i poza nią nie dostrzega świata, nie może jednak połączyć się z ukochaną Lottą. Sytuacja ta powoduje, że młodzieniec buntuje się przeciwko obowiązującym w społeczeństwie zasadom i konwenansom. Nie potrafi jednak poradzić sobie z rozterkami egzystencjalnymi i sytuacją życiową. Werter popełnia samobójstwo: strzela do siebie z pistoletu. Cierpienia młodego Wertera wywołały zjawisko socjologiczne zwane efektem Wertera. Młodzi ludzie ubierali się jak bohater Goethego – w niebieski frak i żółtą kamizelkę. Przez Europę przeszła również fala samobójstw.
weltschmerz
zespół nastrojów i emocji typu: depresja, smutek, apatia, melancholia, załamanie
wynika z dysonansu pomiędzy wrażliwością bohatera a jego otoczeniem
wynika z myśli o niedoskonałości świata, a właściwie ze zderzenia chęci działania i niemożności jego realizacji
Źródła graficzne:
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=9ZhJi8wT&id=B3598178F639E6E0025379588EF3AAC6D3F26B62&thid=OIP.9ZhJi8wTb18hBEO9CZUZNQHaJI&mediaurl=https%3a%2f%2fwww.ancient-origins.es%2fsites%2fdefault%2ffiles%2fRetrato-Goethe.jpg&cdnurl=https%3a%2f%2fth.bing.com%2fth%2fid%2fRf598498bcc136f5f210443bd09951935%3frik%3dYmvy08aq845YeQ%26pid%3dImgRaw&exph=800&expw=649&q=goethe&simid=608023169964932505&ck=A81DE62D1D54C8DDF915A721787413B0&selectedIndex=1&FORM=IRPRST&ajaxhist=0
Pierwsze wydanie Cierpień młodego Wertera z 1774 roku
P.Haack (fot.), skan, licencja: CC BY-SA 3.0
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=XFhjf1lQ&id=3E117C12E72E0C4362C7C8879A342769DA107422&thid=OIP.XFhjf1lQ5TCAl_zdZhwNLAHaKc&mediaurl=https%3a%2f%2fwww.lanuovacarne.it%2fwp-content%2fuploads%2f2019%2f02%2fla-nuova-carne-effetto-werrther-2.jpg&cdnurl=https%3a%2f%2fth.bing.com%2fth%2fid%2fR5c58637f5950e5308097fcdd661c0d2c%3frik%3dInQQ2mknNJqHyA%26pid%3dImgRaw&exph=900&expw=638&q=werter+i+lotta&simid=608021318835705684&ck=BE024AAFF241E4BB922F039D59381421&selectedIndex=0&FORM=IRPRST&ajaxhist=0
Śmierć Wertera
François Charles Baude, Śmierć Wertera, 1911, domena publiczna
pinterest.com
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Werter
magda660887
Created on April 21, 2021
Start designing with a free template
Discover more than 1500 professional designs like these:
View
Memories Presentation
View
Pechakucha Presentation
View
Decades Presentation
View
Color and Shapes Presentation
View
Historical Presentation
View
To the Moon Presentation
View
Projection Presentation
Explore all templates
Transcript
Ogień, łzy i Weltschmerz –Cierpienia młodego Wertera J. W. Goethego
Johann wolfgang von goethe
Ur. 28 sierpnia 1749 we Frankfurcie nad Menem, zm. 22 marca 1832 w Weimarze – niemiecki poeta przełomu XVIII i XIX w. i jedenz najbardziej znaczących w skali światowej, dramaturg, prozaik, uczony, polityk, wolnomularz. Był również myślicielem i uczonym, znawcą wielu dziedzin wiedzy oraz sztuki. Studia prawnicze ukończył w Lipsku i Strasburgu. W 1775 r. osiadł w Weimarze, gdzie pozostał do końca życia. Pełnił różne funkcje na dworze księcia sasko-weimarskiego, dochodząc do rangi prezydenta Izby Finansów.
STURM UND DRANG
- Goethe to główny twórca okresu „burzy i naporu”. Jest przedstawicielem estetyki klasycznej, ale jego twórczość otworzyła drogę europejskiemu romantyzmowi.
- Preromantyczny okres w literaturze niemieckiej przypadający na lata 1767-1785.
Charakterystyczne cechy:powieść epistolarna
WĄTKI AUTOBIOGRAFICZNE
W Cierpieniach młodego Wertera można dopatrzyć się wątków autobiograficznych. Lotta to Charlotta Buff, z którą Goethego połączyła przyjaźń. W Albercie można dostrzec rysy Johanna Christiana Kestnera – narzeczonego Charlotty, radcę dworu, którego pisarz poznał podczas praktyki prawniczej w Weltzlar. Scena śmierci Wertera prawdopodobnie także ma swój pierwowzór. Nieszczęśliwie zakochany w zamężnej kobiecie przyjaciel Goethego – Carl Wilhelm Jeruzalem – zastrzelił się z pistoletu pożyczonego od Kestnera.
KOCHA NATURĘ
NIENAWIDZI MIASTA, MANIERYZMU, RELACJI SPOŁECZNYCH, URZĘDÓW
HISTERYCZNY
POCZUCIE BEZSENSU EGZYSTENCJI
POSTRZEGA ŚWIAT PRZEZ PRYZMAT MARZEŃ I POEZJI
WRAŻLIWY
WERTER
IDEALISTA
WYOBCOWANY, SAMOTNY WŚRÓD LUDZI
EGOCENTRYK
PORYWCZY
NIEZROZUMIANY
DZIECINNY, KOCHA DZIECI Z WZAJEMNOŚCIĄ
NIEKONSEKWENTNY
ZAFASCYNOWANY PIERWOTNOŚCIĄ, NIEWINNOŚCIĄ, PROSTOTĄ
SAMOBÓJSTWO
WYBUJAŁA UCZUCIOWOŚĆ
BOHATER WERTEROWSKI
WERTERYZM
Ewolucję romantycznego indywidualizmu, szczególnie we wczesnej fazie, wyznaczały różne przejawy buntu jednostki przeciw światu, [...]: werteryzm, reneizm, schilleryzm i bajronizm. [...] Werteryzm i reneizm można potraktować jako zbliżone formy romantycznego indywidualizmu. Charakteryzuje je bunt wewnętrzny tylko, przeżyty w myśli [...], a w skrajnej postaci znajdujący ujście w akcie samobójstwa. Ten typ indywidualizmu reprezentują jednostki posiadające szczególnie wyostrzoną samowiedzę oraz wielką artystyczną wrażliwość duszy. Stają się one pastwą swej rozbudzonej wyobraźni, marzycielstwa, a więc wkraczają w życie[,] przeżywszy je najpierw w myśli. […] Bezwarunkowa potrzeba autentyczności, szczerości, uczuć wielkich, ostatecznych, potrzeba życia nastrojonego na najwyższy ton, wiecznie niespokojne i nienasycone serce – oto źródła ówczesnego indywidualizmu, nieodłącznie związanego z cierpieniem. […] Skłócona ze światem jednostka romantyczna w momentach szczególnego spotęgowania tego doświadczenia odkrywa, że życie w swej istocie nie jest stworzone na jej miarę, że istnieje nieusuwalna przepaść pomiędzy jej wrażliwością i potencjalnymi możliwościami a „możliwościami” świata […].
Z istoty ich osobowości wynika niezdolność do kompromisu i dlatego wchodzą w nieunikniony konflikt ze światem [...]. Stąd wynika poczucie „czczości istnienia”, nuda, zatrucie pierwiastkami egotyzmu, sceptycyzm oraz totalne zwątpienie w sens życia, pozbawiające wczesnoromantycznych indywidualistów woli działania. Wszystko to zostało nazwane romantyczną „chorobą wieku”. Jej najskrajniejszym objawem jest tzw. ból istnienia. Niemałą rolę w jego spotęgowaniu odegrała ówczesna historia, a szczególnie klęska Napoleona, będąca źródłem rozczarowania i poczucia kryzysu wartości pierwszego pokolenia
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa, Wrocław 1991, s. 365–367: Indywidualizm.
WELTSCHMERZ
Werter to młoda osoba rozczytana w twórczości Homera i Pieśniach Osjana Macphersona, przeżywająca „Weltschmerz” [czyt. weltszmerc] – ból istnienia. Jego życiu towarzyszą smutek, samotność, rozgoryczenie i przede wszystkim bierność. Werter jest nieszczęśliwie zakochany, żyje miłością idealną i poza nią nie dostrzega świata, nie może jednak połączyć się z ukochaną Lottą. Sytuacja ta powoduje, że młodzieniec buntuje się przeciwko obowiązującym w społeczeństwie zasadom i konwenansom. Nie potrafi jednak poradzić sobie z rozterkami egzystencjalnymi i sytuacją życiową. Werter popełnia samobójstwo: strzela do siebie z pistoletu. Cierpienia młodego Wertera wywołały zjawisko socjologiczne zwane efektem Wertera. Młodzi ludzie ubierali się jak bohater Goethego – w niebieski frak i żółtą kamizelkę. Przez Europę przeszła również fala samobójstw.
weltschmerz
zespół nastrojów i emocji typu: depresja, smutek, apatia, melancholia, załamanie
wynika z dysonansu pomiędzy wrażliwością bohatera a jego otoczeniem
wynika z myśli o niedoskonałości świata, a właściwie ze zderzenia chęci działania i niemożności jego realizacji
Źródła graficzne:
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=9ZhJi8wT&id=B3598178F639E6E0025379588EF3AAC6D3F26B62&thid=OIP.9ZhJi8wTb18hBEO9CZUZNQHaJI&mediaurl=https%3a%2f%2fwww.ancient-origins.es%2fsites%2fdefault%2ffiles%2fRetrato-Goethe.jpg&cdnurl=https%3a%2f%2fth.bing.com%2fth%2fid%2fRf598498bcc136f5f210443bd09951935%3frik%3dYmvy08aq845YeQ%26pid%3dImgRaw&exph=800&expw=649&q=goethe&simid=608023169964932505&ck=A81DE62D1D54C8DDF915A721787413B0&selectedIndex=1&FORM=IRPRST&ajaxhist=0
Pierwsze wydanie Cierpień młodego Wertera z 1774 roku P.Haack (fot.), skan, licencja: CC BY-SA 3.0
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=XFhjf1lQ&id=3E117C12E72E0C4362C7C8879A342769DA107422&thid=OIP.XFhjf1lQ5TCAl_zdZhwNLAHaKc&mediaurl=https%3a%2f%2fwww.lanuovacarne.it%2fwp-content%2fuploads%2f2019%2f02%2fla-nuova-carne-effetto-werrther-2.jpg&cdnurl=https%3a%2f%2fth.bing.com%2fth%2fid%2fR5c58637f5950e5308097fcdd661c0d2c%3frik%3dInQQ2mknNJqHyA%26pid%3dImgRaw&exph=900&expw=638&q=werter+i+lotta&simid=608021318835705684&ck=BE024AAFF241E4BB922F039D59381421&selectedIndex=0&FORM=IRPRST&ajaxhist=0
Śmierć Wertera François Charles Baude, Śmierć Wertera, 1911, domena publiczna
pinterest.com
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.