EGZAMINOCKA

I Ogólnopolska Egzaminocka

To warto wiedzieć!

Gramatyczny mix

INDEX

słowotwórstwo

części mowy

wyrazy złożone

odmiana przez przypadki

mowa zależna i niezależna

stopniowanie

zakończenie

FLEKSJA - NAUKA O CZESCIACH MOWY

ODMIANA PRZEZ PRZYPADKI

STOPNIOWANIE

SŁOWOTWÓRSTWO

WYRAZY ZŁOZONE

MOWA ZALEZNA I NIEZALEZNA

CZESCI MOWY

RZECZOWNIK (nazywa m. in. rzeczy)

pytania: KTO? CO?, odmienia się przez PRZYPADKI I LICZBY

PRZYMIOTNIK (nazywa "przymioty" czyli cechy)

pytania: JAKI? JAKA? JAKIE? , odmienia się przez PRZYPADKI, LICZBY, RODZAJE podlega STOPNIOWANIU

CZASOWNIK (odmienia się m. in. przez czasy)

pytania: CO ROBI? CO SIĘ Z NIM DZIEJE? W JAKIM ZNAJDUJE SIĘ STANIE? , odmienia się przez: OSOBY, LICZBY, CZASY, TRYBY, STRONY, ASPEKTY I RODZAJE

LICZEBNIK ("nazywa" liczby)

pytania: ILE? KTÓRY Z KOLEI?, odmienia się (w zależności od typu liczebnika) przez: PRZYPADKI, LICZBY I RODZAJE

ZAIMEK (zastępuje imię, czyli starop. część mowy odmieniającą się przez przypadki)

pytania: o części mowy, które zastępuje (rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek) odmienia się przez: PRZYPADKI, LICZBY I RODZAJE

PARTYKUŁA (część mowy niesamodzielna)

nie ma pytańnadaje wypowiedziom zabarwienie znaczeniowe lub uczuciowe

PRZYIMEK(stoi "przy imieniu" czyli części mowy odmieniającej się przez przypadki)

nie ma pytańz rzeczownikami, zaimkami, liczebnikami, przymiotnikami i przysłówkami tworzy tzw. WYRAŻENIE PRZYIMKOWE

PRZYSŁÓWEK (stoi "przy słowie" czyli starop. czasowniku)

pytania: JAK? GDZIE? KIEDY?przysłówki odpowiadające na pytanie "jak?" i pochodzące od przymiotników podlegają STOPNIOWANIU

SPÓJNIK (spaja, czyli łączy ze sobą wyrazy lub wypowiedzenia)

nie ma pytań

WYKRZYKNIK (wyraża emocje, "wykrzykuje")

och!, ha!, łuu!, hura!, fuj!, fe!, ech!, aj!, ojoj!, mniam!

nie ma pytań

STOPNIOWANIU PODLEGAJĄ:

1. przymiotniki 2. przysłówki, które pochodzą od przymiotników

NAJWAŻNIEJSZE ZAGADNIENIA:

1. analiza słowotwórcza 2. typy formantów, rodzina wyrazów i rdzeń wyrazowy 3. kategorie słowotwórcze

PODZIAŁ RZECZOWNIKÓW

ZAWSZE WIELKĄ LITERĄ

ZAWSZE MAŁĄ LITERĄ

ODMIANA CZASOWNIKA

ODMIANA CZASOWNIKA

ODMIANA CZASOWNIKA

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

Przymiotniki możemy stopniować na 3 sposoby, ale w trakcie stopniowania należy "trzymać się" tylko jednego. Stopniowaniu NIE PODLEGAJĄ przymiotniki nazywające tzw. cechy stałe, np.: drewniany, plastikowy, metalowy.

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

Przymiotniki możemy stopniować na 3 sposoby, ale w trakcie stopniowania należy "trzymać się" tylko jednego. Stopniowaniu NIE PODLEGAJĄ przymiotniki nazywające tzw. cechy stałe, np.: drewniany, plastikowy, metalowy.

STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

Przysłówki możemy stopniować na 3 sposoby, ale w trakcie stopniowania należy "trzymać się" tylko jednego. Stopniowaniu PODLEGAJĄ przysłówki pochodzące od przymiotników, np.: (jaki?) wesoły --> (jak?) wesoło (jaki?) miły --> (jak?) miło

STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

Przysłówki możemy stopniować na 3 sposoby, ale w trakcie stopniowania należy "trzymać się" tylko jednego. Stopniowaniu PODLEGAJĄ przysłówki pochodzące od przymiotników, np.: (jaki?) wesoły --> (jak?) wesoło (jaki?) miły --> (jak?) miło

WYRAŻENIE PRZYIMKOWE

na górze przed domem nad nami obok niej z daleka od wczoraj za dwóch

na górze przed domem nad nami obok niej z daleka od wczoraj za dwóch

na górze przed domem nad nami obok niej z daleka od wczoraj za dwóch

ODMIANA PRZEZ PRZYPADKI

Tej odmianie podlegają: rzeczowniki przymiotniki liczebniki zaimki W trakcie odmiany zmieniają się tzw. końcówki fleksyjne, natomiast temat fleksyjny pozostaje taki sam (zdarzają się oboczności)

Autorka grafiki - Maja Mark - Polski w rysunkach

TEMAT I KOŃCÓWKA

M. wóz - o D. woz - u C. woz - owi B. wóz - o N. woz - em Msc. wozi- e W. wozi-e oboczności: ó : o, z : zi

KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE

To grupa wyrazów pochodnych, które mają takie samo lub podobne znaczenie ogólne (np. wyrazy nazywające czynności, miejsca, zawody, zdrobnienia, zgrubienia, itp.)

pralnia, mleczarnia, piaskownica FORMANTY: -ALNIA, - ARNIA, - OWNICA, - NICA, - NIK, - NIA

psisko, chłopisko, babsko FORMANTY: -ISKO, - SKO, - YSKO

kotek, piesek, stolik, kamyk FORMANTY: -EK, - IK, - YK, -KA, -KO

ZGRUBIENIA

NAZWY MIEJSC

ZDROBNIENIA

lekarz, ratownik, palacz, szachista, strażak FORMANTY: -ARZ, - NIK, - ACZ,- ISTA, - AK

lekarka, gospodyni, szefowa FORMANTY: - KA, - YNI, - OWA

palenie, śpiewanie, liczenie FORMANTY: - ENIE, - ANIE

NAZWY ŻEŃSKIE

NAZWY CZYNNOŚCI

NAZWY WYKONAWCÓW ZAWODÓW

ITD.

PRZYKŁADY PYTAŃ - części mowy

Przymiotnik odmienia się przez rodzaje.

Pytanie podchwytliwe! Skoro w zdaniu, sprawdź najpierw orzeczenie, a potem wskaż podmiot. Podmiot jest wyrażany TYLKO rzeczownikiem lub zaimkiem.

PRZYKŁADY PYTAŃ - odmiana przez przypadki

pytania o biernik to: kogo? co? pytania o dopełniacz to: kogo? czego?

PRZYKŁADY PYTAŃ - stopniowanie

Wystarczy zwrócić uwagę na zakończenie "- szy", które jest typowe dla stopnia wyższego.

PRZYKŁADY PYTAŃ - mowa zależna i niezależna

Dwukropek i myślnik to cechy zapisu dialogu, czyli mowy niezależnej.

PRZYKŁADY PYTAŃ - słowotwórstwo

Zobacz, które z czasowników powstały poprzez dodanie przedrostka, czyli formantu przed podstawą słowotwórczą.

Nie skupiaj się na formancie - popatrz na znaczenie słowa lub stwórz definicję słowotwórczą tego wyrazu.

Autorka grafiki: TeRys.ka

POWODZENIA! TRZYMAMY KCIUKI!

Nauczyciele z całej Polski są z Wami!