Różnorodność biologiczna

RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA

DEFINICJA

Zróżnicowanie przyrody żywej dotyczy wszystkich poziomów jej organizacji, a więc ekosystemowego, gatunkowego i genetycznego. Jest związane z różnorodnością środowisk życia oraz zależności między poszczególnymi organizmami, ich populacjami i gatunkami.

Spis treści:

1. Czym jest różnorodność biologiczna ?

2. Różnorodność w Polsce

3. Gospodarcze użytkowanie ekosystemów

4. Zagrożenia różnorodności biologicznej

4. Ochrona różnorodności biologicznej

Różnorodność ekosystemów spotykanych na świecie jest ogromna. Należą do nich ekosystemy lądowe, morskie i słodkowodne . Ekosystemy różnią się od siebie pod względem składu gatunków i ich liczby, czyli pod względem różnorodności gatunkowej.

Pustynia – przykład ekosystemu z bardzo małą różnorodnością gatunkową

Rafa koralowa – przykład ekosystemu z bardzo dużą różnorodnością gatunkową

Zróżnicowanie ekosystemów, gatunków i genów

Trzy poziomy różnorodności biologicznej

Różnorodność w Polsce

W naszym kraju występuje wiele typów ekosystemów. Między innymi rzeczne, jeziorne, leśne czy nadmorskie.

Lasy zajmują około 30% powierzchni Polski. Większość z nich została zasadzona przez człowieka. Naturalne lasy stanowią ok. 4% powierzchni naszego kraju.

Różnorodność w Polsce

Ekosystemy wydm są charakterystyczne dla piaszczystych fragmentów Wybrzeża Bałtyckiego. Występują w nich gatunki niespotykane w innych ekosystemach np. mikołajek nadmorski.

Różnorodność w Polsce

Różnorodność w Polsce

Największa różnorodność gatunkowa w Polsce jest w Tatrach!

Największą różnorodnością gatunkową odznaczają się ekosystemy naturalne np. leśne. Najbogatsze w gatunki są fragmenty Puszczy Bialowieskiej. Żyją tam przedstawiciele niemal połowy wszystkich gatunków występujących w Polsce.

Różnorodność w Polsce

Różnorodność w Polsce

Najbardziej ubogie ekosystemy to ekosystemy zmienione przez człowieka np. łaki. Rośnie tam niewiele gatunków roślin.

Różnorodność w Polsce

Różnorodność genetyczna

Żubr jest gatunkiem o małej różnorodności genetycznej, ponieważ jego populację odtworzono z niewielkiej liczby osobników. Gatunek ten jest objęty ochroną!

Różnorodność w Polsce

Różnorodność w Polsce

Wstężyk gajowy jest pospolicie występującym ślimakiem. Osobniki tego gatunku różnią sie wieloma cechami np. kolorem muszli czy układem pasków.

Jakie czynniki wpływają na różnorodność biologiczną?

Klimat: nasłonecznienie opady temperatura

Sukcesja: zmiany zachodzące w ekosystemach wraz z upływem czasu

Czynniki klimatyczne zależą od szerokości geograficznej i odległości od mórz i oceanów

Najwieksza różnorodność gatunkowa występuje w strefie równikowej

Najwięcej gatunków jest tam gdzie jest ciepło i wigotno. Najmniej - tam gdzie jest zimno i jest mała liczba opadów.

Sposoby użytkowania ekosystemów

Różnorodność biologiczna jest źródłem zasobów, dzięki którym zaspokajamy podstawowe potrzeby życiowe.

Jak naturalne zasoby przyrody się odnawiają?

Zrównoważony rozwój

Podsumowując...

Różnorodność biologiczna to bogactwo form życia na wszystkich poziomach jego organizacji. Obejmuje zróżnicowanie genów, gatunków i ekosystemów. Nadmierne użytkowanie zasobów ekosystemów prowadzi do spadku różnorodności biologicznej. Zarówno ekosystemy lądowe, jak i wodne są dla ludzi źródłem żywności i surowców mineralnych. W wyniku intensywnego użytkowania ekosystemów wodnych nastąpił spadek liczebności zarówno wielu gatunków ryb, jak i ssaków morskich.

Zagrożenia różnorodności biologicznej

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

niszczenie i przekształca naturalne siedliska w wyniku wycinania lasów, osuszania lub nawadniania terenów, zmian sposobu użytkowania rolniczego łąk i pól;

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

wprowadzanie do środowiska naturalnego obcych gatunków (inwazyjnych), które wypierają gatunki rodzime

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

urbanizacja prowadząca do przerwania łączności ekologicznej (np. blokada sezonowych szlaków migracji godowych zwierząt)

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

rozwijający się transport lądowy i morski, powodujący wzrost śmiertelności gatunków wędrownych, których szlaki migracyjne zostały poprzecinane trasami komunikacyjnymi (na lądzie dotyczy to wielu płazów i ssaków, w morzach i oceanach – głównie wielkich ssaków morskich);

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

zanieczyszczenia chemiczne środowiska wprowadzane do wód, powietrza i gleb przez przemysł i rolnictwo, powodujące wymieranie gatunków o wąskich zakresach tolerancji;

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

woda

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

powietrze

gleba

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

kwaśne deszcze

tlenki siarki i azotu

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

Katastrofy ekologiczne

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

smog

dziura ozonowa

To CZŁOWIEK przyczynia się do spadku różnorodności biologicznej!

rośliny i zwierzęta

rabunkowe pozyskiwanie zwierząt (masowe, niekontrolowane odłowy i kolekcjonerstwo) oraz nadmierne i nielegalne zbiory rzadkich roślin (pozyskiwanych z populacji naturalnych dla celów leczniczych, dekoracyjnych czy kolekcjonerskich);

Ochrona różnorodności biologicznej

Co robić by chronić różnorodność biologiczną?

Co pozostawimy po sobie następnym pokoleniom?

Różnorodność biologiczna maleje w zastraszającym tempie. Nie potrafimy temu skutecznie zapobiegać i ochronić jej unikatowych, bezcennych składników. Mimo że w skali świata na ten cel przeznacza się bardzo duże środki, to są one niewystarczające i jedynie spowalniają proces zaniku różnorodności biologicznej. Aby skutecznie ratować różnorodność biologiczną przed ubożeniem, należy skupić się na zachowaniu najcenniejszych przyrodniczo i jednocześnie najbardziej zagrożonych obszarów świata.

Przede wszystkim świadomość ekologiczna!

ograniczenie konsumpcji - produkowanie i kupowanie tytko tyle ile potrzebujemy

zapobieganie skażeniom środowiska, oszczedzanie zasobów, zakładanie filtrów, oczyszczalnie wód, unikanie nadmiernego nawożenia i stosowania środków chemicznych, korzystanie z odnawialnych żródeł energii....

Jak TY możesz zadbać o przyrodę?

Zacznijmy od siebie! Pomyśl jak wiele może się znienić jeśli każdy bedziedbał o środowisko we własnym gospodarstwie domowym.

Ochrona różnorodności biologicznej to działania podejmowane w celu zachowania wszystkich elementów przyrody, np. gatunku, zbiorowiska, ekosystemu, krajobrazu, w miejscach ich naturalnego występowania. Zachowanie różnorodności biologicznej jest warunkiem dobrostanu ludzkości. Bogactwa przyrody, z których czerpiemy korzyści, to pożywienie, opał, lekarstwa, materiały używane do budowy i okrycia, możliwość wypoczynku czy kontaktu z pięknem przyrody. Polska podpisała wiele konwencji mających na celu ochronę dziko żyjących zwierząt i roślin w ich środowisku przyrodniczym. Jednak bardzo ważna jest świadomość społeczeństwa, dobra wola i zaangażowanie. Najlepszą formą ochrony różnorodności biologicznej są formy ochrony obszarowej, np. parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, ponieważ pozwalają one na zachowanie całych ekosystemów z ich bogactwem zależności międzygatunkowych. Niezależnie od tego obejmuje się ochroną pojedyncze gatunki zagrożone wyginięciem. Ochronę gatunków zagrożonych wyginięciem reguluje prawo o gatunkowej ochronie roślin, zwierząt i grzybów.

inne formy ochrony gatunków: sztucznie stworzone siedliska ogrody botaniczne i ogrody zoologiczne reintrodukcja edukacja banki genów

Zebrane i dokładnie opisane nasiona różnych gatunków roślin dokładnie się czyści, suszy i zamraża w temperaturze −20°C. W takich warunkach mogą przetrwać nawet kilkadziesiąt lat. Po rozmrożeniu większość z nich jest zdolna do kiełkowania

Podsumowując...

Sposób gospodarowania zasobami przyrody przez człowieka oraz jego działania w środowisku przyczyniają się do spadku różnorodności biologicznej. Najlepszą formą ochrony różnorodności biologicznej są formy ochrony obszarowej, ponieważ pozwalają na zachowanie całych ekosystemów z ich bogactwem zależności międzygatunkowych. Ogrody botaniczne i ogrody zoologiczne przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej na wiele sposobów: przez działalność edukacyjną społeczeństwa, a także odtwarzanie i rozmnażanie ginących i zagrożonych gatunków. Różnorodność biologiczną i możliwość odtworzenia ginącego gatunku zapewniają banki genów.

Dziękuję za uwagę!

Marzena Kieca

Prezentacja powstała w oparciu o: - zasoby Internentu - treści i zdjęcia z podreczników różnych wydawnictw