ROMANTYZM

Romantyzm - wprowadzenie do epoki

Sinusoida epok według prof. Juliana Krzyżanowskiego

Źródło: https://poezja.org/utwor/170918-sinusoida-krzy%C5%BCanowskiego/

Nazwy "romantyzm" używa się na określenie prądu ideowo-artystycznego obejmującego literaturę, sztukę i filozofię I poł. XIX w.Jedna z teorii głosi, że wywodzi się od słowa "romantyczny" , które pojawiło się na opisanie malowniczości pejzażu. Nieco później wyrazem tym zaczęto nazywać cechy osobowości, takie jak: wrażliwość, uczuciowość, marzycielstwo, skłonność do melancholii, poddawanie się sile wyobraźni. Na przełomie XVIII i XIX wieku słowa "romantyczny" coraz częściej używano na określenie nowatorskiej poezji, której twórcy traktowali swoje dzieła jako wytwór natchnienia, wizji, marzenia.

PERIODYZACJA ROMANTYZMU

1789

1822

1848-1849

1863

1774

Wybuch powstania styczniowego. Koniec romantyzmu w Polsce.

Wydanie "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza. Umowna data wyznaczająca początek romantyzmu w Polsce.

Preromantyzm w Niemczech. Druk "Cierpień młodego Wertera" Johanna Wolfganga Goethego.

Wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Umowna data wyznaczająca początek romantyzmu w Europie.

Wiosna Ludów. Koniec romantyzmu w Europie.

FILOZOFIA

Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Friedrich Schlegel

Soren Kirkegaard

(1770-1831)

(1772-1829)

(1813-1855)

Duński myśliciel, który zwrócił uwagę na strach i samotność człowieka jako jednostki wobec Boga i tajemnic życia. Jego przemyślenia stworzyły fundamenty pod dwudziestowieczny egzystencjalizm.

Niemiecki uczony, który ujął rozwój świata w formę platońskiej triady - każda teza ma swoją antytezę, a z niej wynika synteza. Hegel był zwolennikiem determinizmu dziejowego.

Filozof dostrzegał w artyście pierwiastek boski, który pozwala mu się wznosić ponad rzeczywistość ziemską i ludzkie normy. Schleglowi wiele zawdzięcza teoria literatury. Sformułował on m.in. pojęcie ironii romantycznej.

Inspiracje, tematy i cechy literatury romantycznej:

tajemnicze zjawiska

indywidualizm

orientalizm

bunt młodych

metafizyka

twórczość Williama Szekspira

irracjonalizm

naród

idealizm

ludowość

historyzm

egzotyka

przyroda

miłość

Thankfulness

Rola poety i poezji

wieszcz - człowiek natchniony, prorok przepowiadający przyszłość państw lub narodów

Romantycy traktowali poezję jako absolut, tajemniczą i potężną siłę sprawczą. W natchnieniu poetyckim dopatrywano się ingerencji sił boskich, a poecie jako pośrednikowi między światem duchowym a materialnym - przyznano najważniejszą rolę w społeczeństwie. Nie był on już nauczycielem oświecającym swych czytelników, ale charyzmatycznym mistrzem, wieszczem i kreatorem, który posiadał zdolność wpływania na rzeczywistość.

Nowy typ bohatera

Literatura romantyczna stworzyła nowy typ bohatera. Nie był on jednorodny, ale ewoluował, na co miały wpływ zmiany sytuacji historycznej czy gustów literackich. Można jednak wskazać pewien zespół cech charakterystycznych dla wszystkich bohaterów romantycznych:

- ma poetycką naturę;- czuje się wyobcowany;- indywidualista; - marzyciel; - idealista; - nadwrażliwy; - buntownik; - nieszczęśliwie zakochany; - cierpi; - targają nim namiętności; - skłócony ze światem.

Dramat romantyczny

gatunki synkretyczne

gatunki, w których występują elementy dwóch lub trzech rodzajów literackich, np. ballada, dramat romantyczny, powieść poetycka

Łączy przeciwstawne konwencje estetyczne, stylistyczne i gatunkowe.

Ballada

Posiada cechy trzech rodzajów literackich - epiki, liryki oraz dramatu. Obejmuje utwory wierszowane, zazwyczaj stroficzne, o charakterze epicko-lirycznym, nasycone pierwiastkami dramatycznymi o tematyce fantastycznej lub historycznej. Ballada utrzymana jest w nastroju niezwykłości, tajemniczości lub grozy. Często opiera się na podaniach ludowych lub legendach.

MUZYKA

Fryderyk Chopin

Ludwig van Beethoven

Stanisław Moniuszko

(1819-1872)

(1770-1831)

(1810-1849)

MALARSTWO

Jan Nepomucen Głowacki

Caspar Friedrich

Dziękuję za uwagę!

oprac. Agnieszka Kulig