PRL życie codzienne

PRLŻYCIE CODZIENNE

PRL- geneza

-W styczniu 1944 nacierająca na III Rzeszę Armia Czerwona przekroczyła granicę polsko-radziecką w 1921. -W lipcu 1944 w ZSRR utworzono Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który miał sprawować władzę na terenach Polski. -W skład PKWN wchodzili wyznaczeni prze Józefa Stalina działacze komunistyczni. -W czerwcu 1945 powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, natomiast kraje Europy Zachodniej cofnęły uznanie rządowi RP na uchodźstwie. ogłoszony 22 lipca 1944 Manifest PKWN

-Władze komunistyczne w Polsce wyeliminowały z życia publicznego wszystkie partie opozycyjne, wprowadziły terror policyjny i masowe aresztowania politycznych przeciwników, głównie działaczy organizacji konspiracyjnych z czasów okupacji. -W wyniku sfałszowanych wyborów w roku 1947 do pierwszego powojennego Sejmu większość zdobyły partie komunistyczne. - Wobec zmiany na końcu 1948 polityki ZSRR wobec państw satelickich i przyjęciu formuły tzw. demokracji ludowej nastąpiła pełna stalinizacja ustrojów wewnętrznych państw Europy Środkowo-Wschodniej.

W przypadku Polski oznaczało to zmianę nazwy państwa na Polska Rzeczpospolita Ludowa, przy czym Józef Stalin osobiście dokonywał poprawek w przedstawionym mu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Bolesława Bieruta tekście Konstytucji PRL. Polska w 1944 roku utraciła suwerenność i została podporządkowana ZSRR – w największym stopniu w okresie stalinizmu.

Projekt Konstytucji PRL z naniesionymi poprawkami Józefa Stalina

Było to niedemokratyczne państwo dyktatury monopartyjnej za formalną fasadą instytucji demokratycznych o różnej formie represywności, w zależności od okresu historycznego od autorytarnego do totalitarnego.

ŻYCIE CODZIENNE

Życie codzienne w czasach PRL-u można w uproszczeniu podzielić na kilka etapów: 1945-56, 1956-68, 1968-70, 1970-76, 1976-81, 1981- 89. Wymienione daty nie są przypadkowe ale stanowią historyczne wydarzenia związane z kryzysami społeczno-polityczno- gospodarczymi. Generalnie dla młodych ludzi, którzy nie żyli w czasach PRL-u był to okres parodii, fikcji, tragedii, szczęścia, przyjaźni. Życie w tym okresie wydaje się: szare, siermiężne, jednostronne, podporządkowane ideologii partyjnej z kierowniczą rolą Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w klimacie wielkiej przyjaźni, wielkości i potęgi Związku Radzieckiego oraz państw socjalistycznych.

Propaganda

Propaganda występowała przez cały okres istnienia PRL. Jej celami było:- kształtowanie postaw - zwalczanie propagandy kościelnej - większe oddziaływanie na treść informacji - wychowanie Polaków w uwielbieniu do władzy Ci, którzy nie ulegali propagandzie byli traktowani jak wrogowie.

Propaganda istniała w każdym aspekcie życia. Jej niektóre przejawy to: - plakaty propagandowe (Można je było spotkać na każdym kroku). Dbano, żeby były klarowane także dla niewykształconych i młodych odbiorców. Najważniejsze było w nich przesłanie, a nie zwracano uwagi na wartość artystyczna, ponieważ miała ona nie przeszkadzać w odbiorze treści. Plakaty były uzupełniane przez krótkie teksty (stylizowane na neutralne informacje, tak, żeby nie było możliwości odrzucenia przekazu)

- przed każdym seansem filmu w kinie ogladało się kroniki filmowe - propaganda było widoczna także w gazetach - w szkole nie było wolności słowa - pochody (były to ważne imprezy propagandowe, podczas których tworzono wizję szczęśliwego państwa, zarządzanego przez ukochanych przywódców; była to jednak tylko fasada; pochody te miały być radosne, ale zabawowy klimat psuła między innymi obowiązkowa obecność) - odbywały się podczas: Święta Pracy (1 maj) Narodowego Święta Zwycięstwa i Wolności (9 maj) Narodowego Święta Odrodzenia Polski (22 lipiec)

ORGANY BEZPIECZEŃSTWA

W latach 1945-54 nadzorowaniem organów administracyjno-porządkowych zajmowało się Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. W wyniku likwidacji MBP zostały powołane dwie odrębne struktury, Komitet do spraw Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Odpowiednikiem policji w PRL była Milicja Obywatelska (MO) - mundurowa formacja państwowa. Jej zadaniem było utrzymaniem ładu i porządku, walka z przestępczością oraz zapewnienie bezpieczeństwa publicznego.

STAN WOJENNY

Stan wojenny wprowadzono 13 grudnia 1981 r. na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucją PRL. Stan wojenny ustanowił m. in. godzinę milicyjną – ograniczenia w poruszaniu się osób w miejscach publicznych między godziną 22:00 a 6:00 na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

POJAZDY

Ludzie o nie przeciętnej zamożności lub dzięki znajomościom poruszali się takimi samochodami jak: Syrenka Fiat 126p (maluch), Fiat 125p (duży fiat) Polonez Tarpan Niektórzy natomiast musieli korzystać z transportu publicznego. Pierwszym polskim autobusem był kolorowy w środku "San". Ludzie najbardziej lubili siedzieć obok kierowcy. Jednak najbardziej popularnym autobusem był "ogórek" produkowany na licencje czechosłowackiej skody, pojazd ten charakteryzował się ciężkim do naciśnięcia pedałem sprzęgła.

SZKOLNICTWO

Szkolnictwo w PRL było chaotycznie zmieniane. Tak przebiegał jego rozwój: 1. Stworzono 11-letnią szkołę stopnia podstawowego i licealnego w książkach dzieje narodu były fałszowane ZSRR narzucał ich system ustrojowy oświata spowodowała awans społeczny 2. Tworzenie jednolitego systemu oświaty, zmiana lektur, zmiejszenie liczby przyjeć na uczelnie wyższe 3. wprowadzenie naucznia w kolejności: a) 8 lat podstawówki b) 5 lat technkum, 4 lata liceum lub 2,3 lata liceum zawodowego c) szkolnictwo wyższe 4. Bez debaty została wprowadzona reforma oświaty, która wprowadzała 10 lat szkoły średniej i likwidacje szkół wiejskich, została odwołana 9 lat później w 1980.

UCZNIOWIE W PRL-u

ZAKUPY-system kartkowy

W PRL kartkowy system racjonowania żywności funkcjonował dwukrotnie: Po raz pierwszy zastosowano go 1 kwietnia 1952 przy racjonowaniu dań mięsnych w barach i restauracjach, zniesiony 3 stycznia 1953 r. Po raz drugi wprowadzono je 13 sierpnia 1976 przez rząd Piotra Jaroszewicza, zniesiono je 1 listopada 1985 r.

Ludzie w kolejkach stali kilka godzin ,często nie wiedząc co otrzymają ,gdy dotrą do lady. Pieniądze posiadał każdy pracujący obywatel ,lecz problem tkwił w braku towarów na półkach sklepowych. Polacy kombinowali by otrzymać pożądany towar. Często skutkiem tego było zawieranie nowych kotaktów. Ludzie wymieniali się towarami tak ,by każdy był zadowolony. Ze względu na problemy ze zdobyciem produktów mięsnych w sklepach, co było skutkiem reglamentacji, obywatele Polski Ludowej zaopatrzali się w mięso w okolicznych wsiach.

PUSTKI W SKLEPACH

MUZYKA

Do końca lat 50 grano głównie muzykę ludową i poważną. Z początkiem lat 60. nadszedł rock'n'roll oraz big-beat. Główni przedstawiciele big-beatu: Czerwone Gitary, Skaldowie, Trubadurzy, Niebiesko-Czarni, Krzysztof Klenczon, Halina Frąckowiak, Ada Rusowicz, Czesław Niemen i Seweryn Krajewski

Czesław Niemen Trubadurzy Czerwone Gitary

POPULARNE SPRZĘTY W PRL-u

Pralka "Frania" - elektryczna pralka wirnikowa, popularna w PRLu przed upowszechnieniem się bębnowych pralek automatycznych. Żelazko elektryczne DR-1 - eleganckie żelazko z pokrętłem do precyzyjnego ustawienia temperatury

Rubin - marka radzieckich telewizorów produkowanych od 1956 roku. W Polsce produkowano model 714p, skłonny do samozapłonów. Magnetofon szpulowy ZK 120 - pozwala na zapis sygnałów z mikrofonu, odbiornika radiowego lub telewizyjnego w celu ich późniejszego odtworzenia, skonstruowany na bazie markowego Grundiga TK 120.

Magnetofon kasetowy MK 121 - popularny przenośny magnetofon kasetowy powszechnego użytku. Jego atrybuty to niewielkie rozmiary i mała waga.

Gramofon Bambino - gramofon walizkowy polskiej produkcji, powstały cztery jego wersje, których modele były kolejno numerowane.

Radio FAGOT - odbiornik domowy klasy popularnej, przystosowany do pracy z gramofonem i magnetofonem. Walkman Sony WM-23 - stereofoniczny odtwarzacz kasetowy niewielkich rozmiarów, wyposażony w podstawowe funkcje.

PEWEX-ekskluzywne sklepy

Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego „Pewex” prowadziło sieć ekskluzywnych sklepów, gdzie kupowano za dolary i t.zw. bony towarowe, gdyż rząd potrzebował wtedy dolarów. Można było kupić tu towary niedostępne lub ciężko dostępne w innych sklepach (importowane i polskie).

ROZRYWKA

Dzieci za czasów PRL-u z powodu braku wielu rzeczy ,które posiadają ówczesne dzieci ,używały swej kreatywności by stworzyć pomysł na zabawę. Dorośli i młodzież mogli uczęszczać na seanse filmowe czy przedstawienia teatralne. Uczetniczyć w różnorodnych koncertach lub spędzać czas w Klubie Mieszkańca.

TELEWIZJA I RADIO

Telewizja: od 1952 r. - Program Pierwszy Telewizji Polskiej - najstarsza polska stacja telewizyjna (do powstania Programu Drugiego jedyna), najważniejsze programy emitowane: Dziennik Telewizyjny (Wiadomości), spektakle Teatru Telewizji, filmy fabularne od 1970 r. - Program Drugi Telewizji Polskiej - uzupełnienie Programu Pierwszego, emitowanie filmów w języku angielskim, bloków powtórkowych (Studio Bis), specjalnych bloków filmowych Radio: Polskie Radio Program II (1949), Polskie Radio Program III (1962), Polskie Radio Program IV (1976)

JEDZENIE

W okresie PRL nastąpił szczególnie intensywny rozwój barów mlecznych. Charakterystyczne dla nich były talerze i kubki z grubej ceramiki (często wyszczerbione), sztućce aluminiowe, stoliki bez obrusów i krzesła zrobione z prętów stalowych. Ze względu na słabą wentylację w jadalni unosiły się zapachy kuchenne. Posiłki sprzedawane w barach mlecznych były dotowane przez państwo.

Mleko - było nalewane do szklanych butelek z wciskanym kapslem. Zawód mleczarza traktowano jako zawód służebny. Motyw dostarczania pod drzwi Polaków mleko został wykorzystany np. w piosence Jana Kaczmarskiego "Ballada o mleczarzu" "A społeczeństwo śpi i mleko mu się śni, co w półlitrówkach tkwi cicho na progu. Dzieci i starsza brać wszyscy chcą mleko chlać, przerażająca jest siła nałogu”.

Czekolada - prócz etykiety skład czekolady również był zastępczy z powodu braku tłuszczu kakaowego, zastąpiono tłuszczem innych roślin.

NOTATKA

EKIPA EDWARDA GIERKA POŁOŻYŁA NACISK NA POPRAWĘ WARUNKÓW ŻYCIA POLAKÓW, CO PRZYNIOSŁO JEJ POPULARNOŚĆ W SPOŁECZEŃSTWIE. POPRAWIŁO SIĘ ZAOPATRZENIE W SKLEPACH. REALIZOWANO NOWE DUŻE INWESTYCJE. PODSTAWĘ POLSKIEJ POLITYKI GOSPODARCZEJ W LATACH 70' XX WIEKU STANOWIŁY KREDYTY ZAGRANICZNE, KTÓRE Z CZASEM STAŁY SIĘ DLA NIEJ DUŻYM OBCIĄŻENIEM. KRYZYS ZOSTAŁ DODATKOWO POGŁĘBIONY PRZEZ BRAK REFORM GOSPODARKI. PLANOWANY WZROST CEN PODSTAWOWYCH TOWARÓW STAŁ SIĘ BEZPOŚREDNIĄ PRZYCZYNĄ PROTESTÓW ROBOTNICZYCH. W 1976 ROKU W URSUSIE, PŁOCKU I RADOMIU DOSZŁO DO BUNTU SPOŁECZNEGO SKIEROWANEGO PRZECIWKO WŁADZY KOMUNISTYCZNEJ. ZOSTAŁ ON STŁUMIONY SIŁĄ, ALE RZĄDZĄCY WYCOFALI SIĘ Z PODWYŻEK. W LATACH 70' WŁADZE PRZEPROWADZIŁY REFORMĘ ADMNISTRACYJNĄ - Z 17 WOJEWÓDZTW UTWORZONO 49 NOWYCH. W TYM SAMYM CZASIE ZOSTAŁA ZMIENIONA KONSTYTUCJA PRL, W KTÓREJ PZPR ZAGWARANTOWANO UPRZYWILEJOWANĄ POZYCJĘ.

NOTATKA ciąg dalszy

Życie codzienne Polaków w PRL był bardzo trudne. Na codzień społeczeńtwo polskie musiało zmagać się z brakami podstawowych artykułów spożywczych takich jak żywność, kosmetyki, środki czystości itd. Aby coś kupić, ludzie musieli wstawać wcześnie rano i zajmować sobie miejsca w kolejach na kilka godzin przed otwarciem danego sklepu. Jeżeli władze dostały informacje, że np. naczelnik gminy, nauczyciel, czy milicjant chodzi do kościoła, wówczas tracił pracę. Pensje w Polsce były bardzo skąpe. Za przeciętne, miesięczne wynagrodzenie pracownicy fabryk lub innych zakładów przemysłowych, często nie mogli utrzymać rodziny. To też jest przyczyną częstych manifestacji, jakie miały miejsce w czasach PRL-u na terenie całego kraju.