Cenzura

cenzura

W Polsce

Co to jest cenzura?

the control of the public dissemination of informations which limitis the freedom of public expresion of thoughts and beliefs

kontrola publicznego przekazywania informacji, ograniczająca wolność publicznego wyrażania myśli i przekonań

Rodzaje cenzury:

auto-cenzura (self-censorship) - autor sam kontroluje to, co pisze, bo wie, czego nie może pisać (an author controls that what he is writing on your own, because he knows what he should not write)

cenzura instytucjonalna (institutional censorship) - jest instytucja, która kontroluje przekazywanie wiadomości (there is an institution who is in charge of controling the transmission of the infromations)

Rodzaje cenzury:

cenzura prewencyjna (preventive censorship) - kontrolowanie inforamcji przed publikacją i zakaz publikowania bez zgody instytucji (the control of the information before publication and a prohibition of publishing without the agreement of the proper institution)

cenzura represyjna (repressive censorship) - informacje nie są cenzurowane przed publikacją, ale jeśli są niewłaściwe, autorzy mogą być ukarani (the informations are not censored before the publication but an author can be punished if the message is not appropriate)

Historia cenzury w Polsce

POCZĄTEK

Jak w wielu krajach europejskich w Polsce była cenzura kościelna.

INDEKS KSIĄG ZAKAZANYCH (List of prohibited books - Index Librorum Prohibitorum) - 1603

Zabory

Co to są zabory?

Zabory to skutek trzech rozbiorów Polski (1772, 1793, 1795). Terytorium Polski zostało podzielone pomiędzy Rosję, Prusy i Autrię, a Polska zniknęła z map Europy. (Zabory - annexiations is the result of the Partitions of Poland. The territory of Poland was divided between Russia, Prussia and Austria and Poland disappeared from the maps of Europe)

Zabory

W każdym zaborze była cenzura, ale największa w zaborze rosyjskim. (The censorship was in every Partitions but the strongest in Russian).

Cenzura nie pozwalała mówić o patriotyźmie, ojczyźnie, rewolucji i niepodległości. (the censorship didn't let to speak about patrioticism, homeland, revolution or independance)

Zabory

The examples:

- modlitewniki (prayers books) - nothing about Kingdom of Poland, prayers for tsar and his family

- książki publikowane przed zaborami (books published before the Partitions) - for example diaries, patriotic speech)

- książki polskich autorów na emigracji (the books of Polish writers in emigration)

- książki zagranicznych autorów, które mówią o rewolucji (the books of foregin writers which says about revolution) - for example Victor Hugo, Fredrich Schiller

Zabory

The examples of forbidden words:

homeland

the people

democracy

freedom

to take a revenge

tyrant

patriot

Vistula

Pole

Poland

Zabory

Sposoby na unikanie cenzury (Ways to avoid a censorship):

- historyczna maska (historical mask) - np. Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza

- nie mówić o Rosji i Rosjanach (not telling about Russia and Russians)

- język ezopowy (Aesopian language) - a real content just suggested, using of metaphore or symbol

- subtelne aluzje do polskiej kultury i literatury (subtel allusions to the Polish culture and literatrue)

Zabory

Kary (The punishments):

- konrole księgań i drukarni oraz konfiskata nieodpowiednich książek (controls of the bookstores and priniting houses and a confiscation of the inappropriate contents)

- wstrzymanie druku gazet, nawet na 6 miesięcy (suspend printing of the newspaper, even for 6 months)

- zakaz płatnych ogłoszeń i sprzedaży gazet (prohibition of the paid advertisments or selling the newpaper)

- odpowiedzialność sądowa (legal liability)

II wojna światowa

- lista szkodliwych książek (a list of a harmful books)

- zakaz publikowania po polsku bez zgody cenzury (a prohibition of publishing in Polish without the approval of censorship)

- kontrola prasy, informacje zgodne z propagandą (the control of the press, informations accoring to the propaganda)

- propaganda w kinie ( a propaganda in cinema)

II wojna światowa

Sprzeciw (The oppositon)

- podziemne wydawnictwa i drukarnie (underground publishing houses and printing houses)

- "tajne komplety" - nielegalna edukacja (illegal, underground education)

- slogany (slogans)

PRL

After 2nd World War a Poland was under Soviet control

1945 - Main Office of Press’s, Publications’ and Performances’ control (Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk) was created.

PRL

Cenzura: 1945-1990

Cenzura prewencyja - kontrola przed publikacją

Wszystkie teksty drukowane, obrazy, żywe słowo (all printted texts, images, spoken word)

PRL

Decyzje cenzora były bezdyskusyjne (the censor's decisions were irrecovable)

Ingerencje nie były zaznaczane, ani tłumaczone (the intereferences weren't marked nor explained)

Autor musiał zmienić tekst tak, żeby nie można było zobaczyć ingerencji cenzury (an auhtor had to change a text in order to the interferences couldn't be noticed)

PRL

Po 1981 cenzura była zaznaczana (After the 1981 the interferences were marked)

"Białe plamy" w tekstach ("White spots" in the textes)

PRL

Konflikt z Kościołem Katolickim (a conflict with the Catholic Church)

The Church accused of being a supporter of "the amercian imperilism"

1978 - Jan Paweł II został papieżem, był to problem dla władzy (1978 - John Paul II became a pope, a problem for the government)

1979 - pierwsza pielgrzymka do Polski (first piligramage to Poland)

It was said that only bishops, priests and nuns and elders wanted to see the pope. The wide plan wasn't showed so that crowds could not be seen.

https://www.youtube.com/watch?v=yPDVZp3XIXA

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej - The Black Madonna of Częstochowa

Bardzo symboliczny i ważny w historii i kulutrze obraz. (a painting is very simbolic and important for Polish history and culture)

1966 - 1000th aniversiry of the baptism of Poland, the copy of the painting was arrested by the authority

PRL

Walka z cenzorami była trudniejsza, bo cenzorzy dobrze znali polski i rozumieli aluzje. (The fight agianst the censorship was harder because the censors jnew Polish and understood all the allusions)

Nie usuwali całęgo tekstu, a tylko robili małe zmiany (They didn't remove all the text but only was making a small changes)

PRL

Wszystko było cenzurowane, nawet teksty "prywatne" (Everything was censored, even the "private" texts)

ogłoszenia, nekrologi, zaproszenia na ślub,ogłosznia matrymonialne

PRL

Armia Krajowa (Home Army) - the main resistance movement in occupied Poland during the 2nd World War and was an organ of government in exile (which existed until 1990) and was not accepted by the socialist government

PRL

Wszystkie wydawnictwa były państwowe (All the publishing houses were government-owned)

Wiele książek nie mogło być publikowanych (Many books could not be published)

PRL

"Kultura" - czasopismo wydawane we Fracji przez Jerzego Giedroycia. miejsce, gdzie pisarze niezgadzający się z rządem mogli publikować (a magazine pucblished in France where the writers and journalists who were not agree with the government could publish

PRL

Czesław Miłosz - laureat Literackiej Nagrody Nobla (1980), emigrował z Polski. Czesław Miłosz, a winner Of the Nobel Prize, he emigrated. In Poland he was treated like a traitor and the government didn't allow to publish his works

https://www.youtube.com/watch?v=jgb0CTsYnQ0

PRL

Radio Wolna Europa (Radio Free Europe) an american radio which broadcasts to all the Eastern Bloque.

https://www.youtube.com/watch?v=G2Wsq6dxZNk

PRL

Jacek Kaczmarski - polski bardJego piosenki były przeciwko władzy, więc nie były puszczane w radiu. Koncerty odbywały się np. w kościołach albo na nieformalnych spotkaniach (Jacek Kaczmarski - a polish bard. His songs were against the authority, so they weren't play in a radio. His concerts were taking place in churches or during the informal meetings)

PRL

"Mury" - the most famous song of Kaczmarski, in facy composed by the catalan singer LLuis Llach with the title "L'Estaca"

youtube.com/watch?v=hwD6i9eOiYE

PRL

Kabarety - the cabarets were a sign of a social resistence against the absurds of authorities

PRL

Stan wojenny (1981) - Martial Law

Cenzura w stanie wojennym była dużo ostrzejsza niż na co dzień (the censorship during the Martial Law were more strict than usually)

PRL

Stan wojenny (1981) - Martial Law

- kontrola korespondencji (a control of a corespondence)

https://www.youtube.com/watch?v=I8jfj42CdCs

http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/zakazane-ksiazki-cenzura-papieska/ http://pliki.sbp.pl/ac/NDP_024.pdf https://rcin.org.pl/Content/54137/WA248_65846_P-I-2795_stoch-literatura.pdf https://rcin.org.pl/Content/65130/WA248_72035_P-I-2524_nycz-literatura_o.pdf https://progress.ug.edu.pl/zmagania-elizy-orzeszkowej-cenzura-czyli-o-stylu-wieziennym-utworu-siteczko/ https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2654933,Rozmowy-kontrolowane-inwigilacja-w-stanie-wojennym https://ank.gov.pl/wystawy/absurdy-cenzury-w-okresie-prl-u/ https://twojahistoria.pl/2018/01/20/jak-dzialala-cenzura-za-prl-u/ https://www.polskieradio.pl/39/1240/Artykul/877147,Cenzura-%e2%80%93-narzedzie-w-rekach-wladz-PRL https://culture.pl/pl/artykul/kabarety-w-prl-u https://www.musixmatch.com/lyrics/Jacek-Kaczmarski/Mury/translation/english https://www.polska1918-89.pl/pdf/zabijanie-slowa.-o-cenzurze-w-prl,5695.pdf