Słońce

Nasza dzienna gwiazda-słońce

Słońce – najjaśniejsza i najbliższa Ziemi gwiazda widoczna gołym okiem. Od naszej planety dzieli ją odległość 149,6 mln km. Ziemia krąży wokół Słońca, które jest jednocześnie centralną gwiazdą Układu Słonecznego. Słońce zbudowane jest głównie z wodoru i helu. Jego masa jest równowartością 333 tys. mas ziemskich, co oznacza, że jest cięższe od Ziemi 333 tysiące razy. Odległość Ziemi od Słońca zmienia się w toku ruchu orbitalnego naszej planety. W styczniu dochodzi ona do peryhelium, czyli punktu na orbicie w miejscu największego zbliżenia. W lipcu z kolei w lipcu Ziemia osiąga aphelium – znajduje się wówczas w największym oddaleniu od Słońca.

Charakterystyka słońca

Słońce ukształtowane jest z gorącej plazmy, którą budują naładowane i obojętne cząstki elementarne oraz w pełni zjonizowane jądra atomowe. Jest to więc materia o gazowym stanie skupienia. Ponieważ gęstość gorącej plazmy jest ogromna, a jej temperatura wysoka, nie występują w niej cząstki obojętne. Aż 75% masy Słońca stanowi wodór, dopełnia ją hel, a pierwiastki takie, jak tlen, węgiel, żelazo czy neon stanowią łącznie około 1,7% jego masy. Słońce stanowi około 99,86% masy całkowitej Układu Słonecznego. Słońce jest ciałem niemal idealnie kulistym, które utrzymuje swój kształt i umiejscowienie dzięki sile grawitacji oraz polu magnetycznemu. Powstało również pod wpływem siły grawitacji, która doprowadziła do skurczenia się skupisk materii, czyli tzw. kolapsu grawitacyjnego. Kolaps, inaczej zapadanie grawitacyjne, jest powszechnym zjawiskiem we Wszechświecie i procesem zapoczątkowującym powstanie niemal wszystkich gwiazd. W wyniku kolapsu większa część materii skupiła się w centrum, reszta natomiast ukształtowała się w orbitujący wokół dysk, z którego następnie powstały pozostałe elementy Układu Słonecznego.

Słońce warunkuje ciągłość życia na Ziemi. Ogrzewa, daje światło widzialne i jest niezbędne do przeprowadzenia procesów takich, jak fotosynteza.

W wielu kulturach Słońce zajmuje ważne miejsce wśród bóstw. Bogowie Słońca identyfikowani są ze stwórcami świata i ładu we Wszechświecie.

Sol Deus Invictus Mitra był bogiem światła, czczonym powszechnie w starożytnej Persji. Jego ziemska wędrówka zaczęła się od narodzin w górskiej jaskini, gdy wyszedł bezpośrednio ze skały jako nagi młodzieniec z zapaloną pochodnią. Mitra zyskał łaciński przydomek Sol Deus Invictus – Słońce Bóg Niezwyciężony. Nowy bóg zbawił ludzkość poprzez zabicie byka, który był uosobieniem zła. Kult Mitry rozpowszechnił się również w imperium rzymskim. Od II w. był jednym z bogów państwowych. Mitra zyskał łaciński przydomek Sol Deus Invictus – Słońce Bóg Niezwyciężony. W mitraizmie istniało siedem stopni wtajemniczenia i pogląd o nieśmiertelności duszy. Miejscem kultu były tak zwane mitrea, budowane najczęściej w podziemiach. Odbywały się tam codziennie nabożeństwa, a w niedzielę – dzień słońca (Dies solis) – to najważniejsze.

W greckiej kulturze bogiem Słońcem był Helios, ale władzę nad światłem miał również Apollin. Helios przedstawiany jest jako piękny mężczyzna z promienistą aureolą wokół głowy lub koroną na głowie. Przemierzał dzienne niebo na złotym rydwanie, zaprzężonym w cztery białe konie. Wynurzał się z fal Okeanosa na wschodzie i zanurzał się po drugiej stronie widnokręgu na zachodzie, gdzie kąpał swoje konie w oceanie. Jego żoną była Perseida, z którą miał kilkoro dzieci. Helios według wierzeń stanowił źródło życia i światła. Regulował bieg dni, miesięcy, lat i stuleci. Wzywano go na świadka podczas przysięgi, bo przed jego obliczem nic się nie ukryło. Boską cześć oddawano Heliosowi na Peloponezie, a szczególnie na wyspie Rodos, którą wydobył z głębin morza, gdy Zeus, Posejdon i Hades podzielili władzę nad światem między siebie. Około 290 roku p.n.e. na wyspie wzniesiono olbrzymi posąg Heliosa zwany Kolosem Rodyjskim, jeden z siedmiu cudów starożytności.

Stwórca i pan świata Najważniejszym z bogów starożytnego Egiptu, władcą ludzkości, był Re bądź Ra – bóstwo słoneczne odpowiedzialne za stworzenie świata. Starożytni Egipcjanie wierzyli, że Re stworzył się sam z Praoceanu Nun. Bóg ten miał wiele postaci, występował m.in. jako Amon-Re, Re-Horachte, Ozyrys-Re. Na wizerunkach przedstawiany był z głową jastrzębia lub sokoła i tarczą słoneczną. Według wierzeń, dawniej Re panował na ziemi, tak jak faraon w Egipcie, i co dzień opuszczał swoją świątynię w Heliopolis. Przemierzał 12 prowincji ziemi przez 12 godzin dnia.

Mikołaj Kopernik: astronom, który „wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię”

Teoria kopernikańska, zakładająca orbitalny ruch Ziemi wokół Słońca i obalająca obowiązującą od wieków geocentryczną wizję systemu według Ptolemeusza, prawdopodobnie została stworzona w latach 1515–1530. Przełomowe dzieło De revolutionibus orbium coelestium ([O obrotach sfer niebieskich]) ostatecznie ukazało się drukiem dopiero w 1543 roku w Norymberdze. Autor oraz jego koncepcja długo byli obiektem krytyki i drwin, m.in. ze strony Marcina Lutra i Filipa Melanchtona. Mimo że w XVII wieku, głównie dzięki pracom Galileusza i przede wszystkim Johannesa Keplera, teoria zyskiwała na znaczeniu i była podstawą dla tzw. przewrotu kopernikańskiego, Kościół Katolicki umieścił dzieło na swoim indeksie ksiąg zakazanych Jak się później okazało była to jedna z najważniejszych rewolucji naukowych w historii. Eksperymenty dowodzące słuszność teorii zostały jednak przeprowadzone dopiero w kolejnych stuleciach. Czytaj więcej: https://histmag.org/Mikolaj-Kopernik-astronom-ktory-wstrzymal-Slonce-i-ruszyl-Ziemie-20168

Kliknij w mrugające gwiazdy i wykonaj ćwiczenia

PRACA DOMOWA

A gdyby Słońce nagle znikneło?

Proszę napisać opowiadanie lub stworzyć komiks.

Dziękuję za uwagę!

Piotr Kośla