Jak rozpoznać fake newsy?

Lekcja języka polskiego

Jak rozpoznać fake newsy?

Przygotowała Renata Slavinskienė Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie

Plan lekcji

Słowo wstępne

Zadanie 1.

Omówienie pracy w grupach

Podsumowanie

Cele lekcji i kryteria sukcesu dla ucznia

Część teoretyczna

Część teoretyczna

Zadanie 2.

Ewaluacja

Cele edukacyjne lekcji:

• poszerzenie świadomości nt. informacji: czym jest, skąd się bierze, do czego służy?

• rozwój umiejętności oceny wiarygodności informacji

• kształtowanie postawy krytycznej wobec informacji, które do nas docierają z różnych źródeł

Kryteria sukcesu dla ucznia:

• świadomie zadaję sobie pytanie, czy informacja, z którą mam do czynienia, jest wiarygodna;

• potrafię rozróżnić rozmaite źródła informacji jako mniej lub bardziej wiarygodne; wiem, dlaczego takie są;

• potrafię wskazać, dlaczego źródło informacji budzi moje podejrzenia, że jest niewiarygodne.

Czym jest edukacja medialna?

Edukacja medialna – kształtowanie umiejętności świadomego, krytycznego, odpowiedzialnego i selektywnego korzystania ze środków masowego przekazu, tworzenia i nadawania przekazów medialnych.

Edukacja medialna stanowi jedną z treści programowych wpisanych do podstawy programowej na wszystkich szczeblach kształcenia.

Krytyczne myślenie - Myślenie krytyczne to umiejętność myślenia w sposób racjonalny i uporządkowany, tak aby zrozumieć związki między faktami. Dzięki niemu potrafimy zdecydować, w co wierzyć. Innymi słowy, jest to „myślenie o myśleniu”: polega na rozpoznawaniu, analizowaniu, a następnie naprawianiu błędów we własnym rozumowaniu.

Fake news

CZYM JEST? To fałszywe wiadomości rozpowszechniane w celu wprowadzenia odbiorcy w błąd. Służą osiągnięciu korzyści politycznych, ekonomicznych, rozrywkowych.

GDZIE? Fake newsy najczęściej są publikowane w internecie (w portalach informacyjnych lub mediach społecznościowych)oraz tradycyjnych mediach: telewizji, radiu czy prasie.

JAK POWSTAJĄ? Istnieją boty tworzące fałszywe wiadomości, a nawet całe systemy uwiarygodniania informacji, by wyglądały na poważne artykuły. Są także tworzone przez zwykłych użytkowników portali społecznościowych oraz redaktorów serwisów informacyjnych.

CZYM GROZI? Fake newsy wpływają na wybory państwowe, rozprzestrzeniają teorie spiskowe, kwestionują osiągnięcia nauki. Zmieniają naszą rzeczywistość na podstawie fałszywych danych.

Zadanie 1.

Podaj 3 skojarzenia, synonimy do określenia fake news. (www.menti.com)

Fake news - ogólne zasady

Dominują w nich obrazki/zdjęcia oraz krótki tekst, co pomaga szybko zwiększyć zasięg.

Unikają niuansów i różnych punktów widzenia.

Czasem opisują prawdziwe zdarzenia, ale zmieniają ich kontekst.

Przekaz jest silnie nacechowany emocjonalnie: pokazuje brutalne, poruszające sceny i obrazy.

Wykorzystują ogólnie znane prawdy i przekonania.

Zawierają chwytliwe nagłówki w celu zwrócenia większej uwagi.

W Hiszpanii spadł sztuczny plastikowy śnieg, który pali się na czarno?

Firma Pfizer testowała swoje preparaty medyczne w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.

VS

Firma PFIZER dostarczyła szczepionki i leki do eksperymentów w więzieniach w obozach koncentracyjnych w nazistowskich Niemczech.

W śniegu znajdują się szkodliwe chemikalia, zamiast topić się pod wpływem zapalniczki, barwi się na czarno i śmierdzi plastikiem.

Jak widać fake newsy wykorzystują prawdziwe wydarzenia, ale ich przekaz jest fałszywy. Odwołują się do ważnych tematów, które wzbudzają emocje, by przyciągnąć naszą uwagę. Zawsze warto weryfikować informacje, które mają sensacyjny przekaz!

Jak rozpoznać fake news?

SPRAWDŹ REDAKCJĘ. Co wiesz o źródle, z którego pochodzi informacja? Czy jest ono wiarygodne? Co to za strona? Czy ma redakcję, podanego właściciela? Czy tytuł i lead są zgodne z treścią?

SPRAWDŹ AUTORA. Kim jest autor informacji? Czy jest ekspertem w danej dziedzinie? A może to jedyny tekst, który zamieścił w sieci? Kto jeszcze o tym pisze?

SPRAWDŹ ŹRÓDŁA. Przyjrzyj się cytowanym źródłom i ekspertom. Czy istnieją źródła dodatkowe, na które powołuje się autor? Czy można je zweryfikować? Czy autor powołuje się na wiarygodne osoby, wypowiedzi lub publikacje?

SPRAWDŹ DATĘ. W internecie możesz trafić na zdezaktualizowany tekst, mimo że strona wygląda nowocześnie.

PRZECZYTAJ CAŁOŚĆ. Nie wyciągaj wniosków z tytułów. Często są koloryzowane tylko po to, żeby w nie kliknąć.

Jak rozpoznać fake news?

6) SPRAWDŹ, CZY ZGADZAJĄ SIĘ FAKTY. Czy dane zawarte w tekście są aktualne? Czy można zweryfikować liczby, statystyki, infografiki? Czy nie ma pomyłki w liczbach, datach i godzinach, czy imiona i nazwiska osób oraz nazwy podane w tekście są dobrze zapisane?

7) SZUKAJ WŁASNYCH ŹRÓDEŁ. Publikacja w innym medium nie powinna być traktowana jako jedyne źródło informacji, zawsze należy korzystać przynajmniej z dwóch źródeł.

8) WIARYGODNOŚĆ KONTA. W internecie często spotykasz się z fałszywymi kontami, które udają profile osób publicznych i ich zmyślone wypowiedzi. Sprawdzaj, czy profil należy do realnej osoby i co ta osoba publikuje. Skontaktuj się bezpośrednio ze źródłem. Poproś o komentarz, dopytaj o szczegóły sprawy, wyjaśnij ewentualne wątpliwości.

CEŃ OBIEKTYWIZM. Czy autor prezentuje dwie strony tematu? Przedstawia fakty czy opinie? Czy dobór argumentów służy danej tezie?

10

Sprawdź, czy tekst sam sobie nie zaprzecza.

Notatka dla uczniów

(Załącznik nr 1)

Zadanie 2.

Praca w grupach Zostaniecie podzieleni teraz na 3 grupy. Każda grupa otrzyma tekst lub zdjęcia wraz z linkiem, z którego pochodzą. Zadanie: korzystając z wiadomości zdobytych podczas lekcji i notatki dla uczniów pt. "Jak rozpoznać fake news", proszę określić czy dany tekst / zdjęcia zawierają prawdziwą informację, czy jest to fake. Macie na to 10 minut. Po upływie czasu każda grupa przedstawi swoją opinię i sposób weryfikacji informacji.

Praca w grupach (Załącznik nr 2)

Link

Link

Źródło: Instagram, Twitter

Ewaluacja lekcji

Do ewaluacji lekcji wykorzystamy narzędzie Mentimeter

Do kolejnych spotkań!

Lorem ipsum dolor

Do kolejnych spotkań!

Lorem ipsum dolor