Style językowe

Temat: Style językowe w polszczyźnie

Jaki styl prezentują osoby na zdjęciach i czym on się charakteryzuje?

Do jakich elementów otaczającego nas świata odnosi się pojęcie stylu?

1. «zespół cech charakterystycznych dla sztuki jakiejś epoki, jakiegoś regionu lub twórcy» 2. «sposób wyrażania się i stała tendencja w wyborze środków językowych, charakterystyczna dla autora, kierunku, gatunku literackiego, dzieła lub okresu» 3. «sposób postępowania, zachowania się i myślenia charakterystyczny dla jakiejś osoby lub środowiska» 4. «sposób wykonywania odpowiednich ruchów charakterystycznych dla określonej dyscypliny sportowej»

Styl

Sposób ukształtowania językowego wypowiedzi ze względu na jej cel za pomocą odpowiednich środków językowych (m.in. słownictwo, fleksja, składnia czy frazeologia). Mianem stylu określa się także cechy typowe dla języka danego pisarza, epoki, prądu literackiego.

Styl językowy

- dostosowanie stylu do sytuacji komunikacyjnej;- jednorodność stylistyczna w całym tekście; - poprawność językowa;- klarowność przekazu;- stosowanie zasad charkaterystycznych dla wybranej odmiany stylistycznej.

Cechy dobrego stylu:

Rodzaje stylów

Styl urzędowy

Wypowiedzi, w których występuje: podania, dokumenty urzędowe, rozporządzenia, regulaminy, zawiadomienia, instrukcje, przepisy prawne, obwieszczenia, ogłoszenia, listy motywacyjne.Informacje ogólne. Stosowany w formach kontaktu urzędów lub instytucji z obywatelami. Charakterystyczny dla języka pisanego.Cechy charakterystyczne: konstrukcje bezosobowe (zawiadamia się, należy, zarządza się); terminologia specjalistyczna; brak słownictwa o charakterze emocjonalnym; częste konstrukcje składniowe w stronie biernej (np. proszeni są); schematyzacja formy (używanie gotowych formuł i szablonów językowych); uporządkowanie treści w formie punktów, podpunktów, paragrafów itp.; częste nakazy i zakazy.

Styl potoczny

Wypowiedzi, w których występuje: swobodna odmiana języka mówionego; niektóre formy języka pisanego (np. list nieoficjalny, e-mail, SMS). Informacje ogólne. Służy przede wszystkim codziennej komunikacji. To język niesformalizowany, często nieprecyzyjny, czasami niestaranny.Cechy charakterystyczne: słownictwo potoczne, czyli kolokwializmy (np. wbijać na chatę, hajs, orka); wyrazy nacechowane emocjonalnie (w tym wulgaryzmy); uzupełnianie wypowiedzi środkami niewerbalnymi; występują potoki składniowe, powtórzenia, wtrącenia bez funkcji komunikacyjnej; pojawiają się równoważniki zdań, zdania niepełne; spontaniczność.

Styl naukowy

Wypowiedzi, w których występuje: rozprawy, publikacje naukowe.Informacje ogólne. Występuje w tekstach z różnych dziedzin nauki adresowanych do odbiorców zorientowanych w omawianej problematyce.Cechy charakterystyczne: specjalistyczna terminologia; precyzja i dokładność w przekazywaniu myśli, fachowość, rzeczowość; cytowanie prac innych autorów; tabele, wykresy, liczby; logiczna kompozycja: teza, argumenty, przykłady, wnioski; zdania wielokrotnie złożone; definicje pojęć; terminologia obcego pochodzenia, np. z języka łacińskiego. Odmianą stylu naukowego jest styl popularnonaukowy.

Styl popularnonaukowy

Służy przybliżeniu wiedzy naukowej zwykłym czytelnikom; teksty dotyczą wybranych zagadnień naukowych, ale napisane są przystępnym językiem. Występuje m.in. w podręcznikach szkolnych.Cechy charakterystyczne: obrazowość; większa przystępność i ograniczona terminologia specjalistyczna.

Styl publicystyczny

Wypowiedzi, w których występuje. Jest używany przede wszystkim w środkach masowego przekazu, np. prasie, Internecie, radiu, telewizji.Informacje ogólne. Służy omawianiu aktualnych problemów życia społecznego, politycznego, kulturalnego, gospodarczego i ich komentowaniu. Jest niejednolity ze względu na różne formy wypowiedzi dziennikarskich, może być zbliżony do odmiany artystycznej, naukowej lub potocznej. W zależności od celu wypowiedzi cechują go: obiektywizm lub chęć wpływu na odbiorcę wyrażająca się w elementach perswazji, krytycyzmie, ekspresyjności.Cechy charakterystyczne: mieszanie słownictwa potocznego z naukowym; w zależności od tematyki wypowiedzi używanie słownictwa związanego z wybraną dziedziną, np. sportowego, muzycznego; ekspresywizmy; zwroty i wyrażenie stereotypowe, modne; tendencja do wprowadzania nowych wyrazów z języków obcych; logiczny wywód.

Styl artystyczny

Wypowiedzi, w których występuje: dzieła literackie.Informacje ogólne. Służy wywoływaniu w czytelniku określonych emocji, zainteresowaniu, a także zwróceniu uwagi na właściwości samego tekstu.Cechy charakterystyczne: obecność środków stylistycznych; słownictwo nacechowane emocjonalnie; indywidualizm; twórcze podejście do języka; elementy charakterystyczne dla stylu danej epoki, prądu, gatunku lub autora.

ZADANIA

Jeśli czujesz niedosyt po dzisiejszej lekcji, obejrzyj poniższy film.

oprac. Agnieszka Kulig

Dziękuję za uwagę!