Sądy i Trybunały

Sądy i Trybunały

Struktura sądownictwa

Sąd Najwyższy

Sąd Najwyższy

Funkcje Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy jest naczelnym organem władzy sądowniczej w Polsce. Na czele SN stoi I Prezes Sądu Najwyższego powoływany przez Prezydenta RP na 6 letnią kadencję.

• nadzoruje działalność sądów powszechnych i wojskowych
• rozpoznaje skargi kasacyjn prawomocnych orzeczeń
• stwierdzanie ważności wyborów Do Sejmu, Senatu, Prezydenta i do PE.

przedstawia 3 kandydatów na stanowisko I Prezesa SN

Prezydent RP

przedstawia 5 kandydatów na stanowisko I Prezesa SN

opiniuje kandydatów na prezesdów

Krajowa Rada Sądownictwa

wnioskuje o powołanie sędziów SN

powołuje na 6 lat

I Prezes SN

przewodniczy

Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN

powołuje na 3 lata

przewodniczy

Kolegium Sądu Najwyższego

prezesi SN

powołuje

wybiera po 2 sędziów na 3 lata

wchodzą w skład

sędziowie SN

zgromadzenie sędziów izb SN

• Cywilna
• Karna
• Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
• Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych

przewodniczą

Sąd Najwyższy

Izby SN

Sądy powszechne

Sąd Rejonowy

Sąd Apelacyjny

Sąd Okręgowy

Sądy rejonowe - rozpatrują sprawy w pierwszej instancji, czyli do tego sądu sprawa trafia jako pierwszego.

Sądy Okręgowe - rozpatrują odwołania od sądów rejonowych, oraz są pierwszą instancją w sprawach poważniejszych (np zabójstwo).

Sądy apelacyjne - rozpatrują odwołania od sądów okręgowych w tych sprawach, w których były tam pierwszą instacją (te poważniejsze).

Przykłady

Kradzież (art. 278 KK)

Zabójstwo (art. 148 KK)

I Instancja - sąd Okręgowy

I Instancja - sąd rejonowy

W przypadku takiego przęstępstwa jak zabójstwo sprawa trafia od razu do sądu okręgowego.

W przypadku dość pospolitego przestępstwa jakim jest kradzież sprawia najpierw trafia do sądu rejonowego.

VS

II Instancja - sąd Apelacyjny

II Instancja - sąd okręgowy

Jeżeli wyrok nie jest zadowalający dla którejś ze stron - można się odwołać do sądu okręgowego, który jeszcze raz rozpatrzy sprawę.

Jeżeli wyrok nie jest zadowalający dla którejś ze stron - można się odwołać do sądu apelacyjnego, który jeszcze raz rozpatrzy spawę..

Sądy Wojskowe

wojskowe sądy garnizonowe

Wojskowe Sądy Okręgowe

Wojskowe sądy okręgowe rozpatrują odwołania od wojskowych sądów garnizonowych oraz są sądami pierwszej instancji dla żołnierzy wyższych rangą.

Wojskowe sądy garnizonowe są sądami wojskowymi pierwszej instancji. Rozpatrują sprawy żołnierzy poniżej stopnia majora.

Sądy Administracyjne

Sądy Administracyjne

Sądy administracyjne kontrolują działalność organów administracji publicznej.

wojewódzki sąd Administracyjny

Naczelny Sąd Administracyjny

Sprawuje nadzór na sądownictwem administracyjnym i rozpatruje skargi kasacyjne od wyroków WSA.

Sąd administracyjny I intstancji. WSA orzeka m.in. w sprawie skarg na prawomocne decyzje administracyjne.

Trybunał Konstytucujny

Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny jest organem sądownictwa konstytucyjnego. Jego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm prawnych niższego rzędu (ustaw lub niższych aktów) z Konstytucją RP.

Kompetencje TK

• orzekanie o zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP
• badanie zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie
• orzekanie o zgodności celów lub działalności partii politycznych z Konstytucją RP
• rozstrzyganie sporów kompetecyjnych pomiędzy centralnymi organami włądzy
• rozpatrywanie skarg konstytucyjnych

Skład TK:

• Prezes i Wiceprezes TK mianowany przez Prezydenta RP
• 15 sędziów wybieranych przez Sejm RP na 9 letnią kadencję

Prezydent RP

powołuje do końca indywidualnej kadencji

przedstawia po 2 kandydatów na stanowiska Prezesa i Wiceprezesa TK

Sejm RP

wybiera 15 sędziów na 9 letnią kadencję

Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego

zwołuje i przewodniczy

ZGromadzenie Ogólne Sędziów TK

Prezes Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny

Wiceprezes TK

Trybunał Stanu

Trybunał Stanu

Kto może stanąć przed TS?

Trybunał Stanu to konstytucyjny organ władzy sądowniczej, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest z urzędu Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.

• Prezydent RP
• Prezes Rady Ministrów RP
• członkowie Rady Ministrów
• Prezes Narodowego Banku Polskiego
• Prezes Najwyższej Izby Kontroli
• członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
• Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych
• posłowie i senatorowie w razie czerpania korzyści majątkowych ze skarbu państwa i złamania zakazu działalności gospodarczej.

Jak może ukarać TS?

• odebranie czynnego i biernego prawa wyborczego
• odebranie odznaczeń państwowych
• zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk państwowych
• pozbawienie mandatu poselskiego lub senatorskiego

wybiera na czas kadencji Sejmu

Sejm RP

Przewodniczący Trybunału Stanu

wybiera i przedstawia 6 kandydatów na stanowisko I Prezesa Sądu Najwyższego

Prezydent RP

pełni funkcję

2 zastępcy Przewodniczącego TS

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego

powołuje

16 członków Trybunału Stanu

I Prezes Sądu Najwyższego

przewodniczy

Trybunał Stanu

Krajowa Rada Sądownictwa

Członkowie KRS

25 członków

Krajowa Rada Sądownictwa

• Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
• Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
• Minister Sprawiedliwości
• 15 członków wybiera Sejm RP spośród sędziów
• 4 członków wybiera Sejm spośród posłów
• 2 członków wybiera Senat RP spośród senatorów
• 1 członek wybierany przez Prezydenta RP

Krajowa Rada Sądownictwa to konstytucyjny organ państwa stojący na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.