Animizm

ANIMIZM

Termin animizm wywodzi się z łaciny, od słowa anima, oznaczającego oddech, tchnienie, powiew, pierwiastek życia, duszę i duchy. Za główną jego kolebkę uznawana jest Grecja.

Animizm to według niektórych badaczy pierwotna forma religii. To wiara (zespół wierzeń), że ludzie, zwierzęta, rośliny, zjawiska przyrody, gwiazdy, planety, rzeki, lasy, góry, jeziora, pewne specjalne miejsca czy nawet czasem martwe przedmioty, są istotami duchowymi, posiadają duszę i samoświadomość, mogą więc wchodzić w relacje z innymi istotami duchowym, działać i reagować na pewne działania.

W antycznych religiach przypisywano drzewom pewne specjalne właściwości. W Grecji, w Dodonie, była wyrocznia Zeusa, gdzie wróżono z poszumu liści świętego dębu. Pod świętym figowcem Gautama otrzymał oświecenie i stał się Buddą. Słowianie czcili święte gaje. Profanację jednego z nich św. Wojciech przepłacił życiem. Znany jest także kult świętych kamieni, choćby z Mekki, czy kult czarnego kamienia Kybele.

Deszcz i słońce też mogą posiadać duszę. W jednym z afrykańskich plemion czarownik wstaje codziennie przed wschodem słońca i wzywa je do przyjścia. Słońce jak do tej pory jeszcze go nie zawiodło. Czarownik jest przekonany, że gdyby tego nie robił, słońce by nie przyszło.

Wszystkie te wierzenia wywodzą się właśnie z animizmu. Drzewa są święte, bo są siedzibą lub wcieleniem duchów. To samo dotyczy: kamieni, jezior, rzek, źródeł czy gór. Do dziś Ganges jest czczony w Indiach jako świętość. Zwłaszcza wulkany były uważane za siedziby duchów a na terenach sejsmicznych sama ziemia kryła w sobie tajemne moce, które czasami dawały o sobie znać.

Wiele kultów i obrzędów koncentrowało się wokół źródeł, strumyków i rzek. Kulty te zawdzięczają swe istnienie przede wszystkim sakralnej wartości wody. Woda płynie, wierzono więc, że jest "żywa", jest źródłem natchnienia, leczy, prorokuje.

Główne przekonania animizmu można określić w następujących punktach: - Uznanie istnienia dużej liczby duchów i bóstw, - Wiara w możliwość bezpośredniej interakcji z tymi duchami (przez składanie ofiar), - Wiara w możliwość współdziałania z duchami poprzez pośrednictwo szamanów lub czarowników, - Dusze przodków trwają nadal poza śmiercią, - Dusza może opuścić ciało w pewnych stanach transu lub po śmierci, - Wiara w istnienie istot duchowych zamieszkujących ludzką duszę lub ducha.

Wyznawcy animizmu wierzą, że dusza trwa po śmierci ciała. Gdy ciało stanie się czymś nieożywionym, alpa podróżuje do światła lub kosmosu, który gwarantuje większy komfort i dobre samopoczucie.

W kontrapunkcie, niektóre bardzo specyficzne obszary, takie jak wspólnoty Navajo w Ameryce Północnej, utrzymują, że te dusze pozostają na ziemi, przybywając czasami, aby stać się złymi istotami.

Istnieją również pewne kultury, które wolą łączyć te dwa przekonania. Według nich dusza ma obowiązek opuścić ten świat. W przeciwnym razie, staje się duchem skazanym na wędrówkę do końca swojego istnienia. Jeszcze inni wierzą, że dusza, czy też duch zmarłej osoby, zawsze przeistacza się w rośliny, zwierzęta, minerały i pewne żywioły.

Tak więc animizm wierzy, że żywot człowieka nie kończy się wraz z jego śmiercią. Śmierć człowieka – a zarazem jego koniec – jest początkiem czegoś nowego, jest początkiem nowego życia, w którym taki człowiek, przeistaczając się w coś innego, odżywa na nowo, lecz w innej postaci.

Zatem: dusza człowieka po śmieci przedostaje się do zaświatów, w którym znajduje się wiele różnych, innych dusz i rozmaitych duchów. Wierzy się, że duchy te mają ogromny wpływ na życie człowieka i to one niejako kontrolują i nadzorują życie ludzi. Jedne duchy są człowiekowi przychylne, inne wręcz odwrotnie, są nieprzychylne i robią wszystko, żeby tylko mu zaszkodzić.

Nieodłącznym elementem tego typu wierzeń jest obecność ludzi-ekstatyków – Szamanów, którzy właśnie mają wpływ na świat duchów. Zakłada się bowiem, że to właśnie oni równoważą wzajemne stosunki, jakie występują pomiędzy światem ludzkim, a innymi światami, które z pewnością istnieją.

Szaman wybierany był przez same duchy lub stanowisko to przechodziło z pokolenia na pokolenie. Wszystkie czynności wykonywane przez szamana oraz plemię, należały do działań świętych. Odpowiadał przede wszystkim za funkcje medium pomiędzy duszami, a resztą społeczności. Kontaktując się ze zjawami, mógł prosić o wskazówki, porady, wchodzić z nimi w bliskie relacje lub odsyłać niespokojne istoty w zaświaty. Szaman pełnił też funkcję uzdrowiciela, poprzez styczność z duchami mógł leczyć jaźnie chorych lub pozytywnie oddziaływał na ich duchowy stan. W taki sposób ściągał klątwy, leczył z fobii i innych chorób wpływających na dusze swoich bliźnich. (Szaman) wchodził w ten specyficzny stan poprzez medytacje, tańce lub wybijanie rytmicznych dźwięków na bębnach.

Animizm jest poglądem, w którym wszystko jest wcześniej zapisane i ma konkretne znaczenie, czyli nic nie dzieje się przez przypadek. Nasze istnienie, każde zwierzę, rzecz oraz zjawisko, ma swój określony cel. Wszystko co trwa, jest celowe i zamierzone. Również my i wszystkie stworzenia mają swoje własne przeznaczenie.

Dlatego w ludziach, rzeczach, zwierzętach oraz roślinach i zjawiskach, zachodzi duchowy system członkostwa i pokrewieństwa. Człowiek animistyczny wychodzi z założenia, że wszystko i każdy, może być jego krewnym. A każda rzecz i postać stworzona jest z takiego samego pyłu kosmicznego. Jesteśmy po prostu jednym otaczającym światem, stworzonym po to, by dawać energię innym istnieniom.

Dla szamanów i wielu plemion, wszystko było natchnione wyjątkową mocą boską i niezwykłym tchnieniem duchowym. Jeśli nie okazywało się naturze i życiu odpowiedniej czci lub szacunku, można było zostać wygnanym i mieć niemałe kłopoty.

Współcześnie animizm jest uważany za typowy składnik (oprócz fetyszyzmu, totemizmu, kultu przodków i in.) religii ludów plemiennych Azji, Afryki, Ameryki, Australii i Oceanii. Wyznaje go około 3% populacji. Podstawa animizmu składa się tu z uniwersalnej energii życiowej, która jednoczy wszystkich żyjących. Ta energia, dla nich zwana „magara”, łączy także wszystkie żywe istoty z duszami zmarłych. Kult przodków możemy odnaleźć na przykład wśród plemion afrykańskich, czy mieszkańców Chin...

Koniec :) Bardzo dziękuję za uwagę ;)