Krzysztof Kamil Baczyński

Krzysztof Kamil Baczyński

ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

01

Subtitle here

Przebieg życia

Urodził się 22 stycznia 1921 roku w Warszawie. Za datę jego przyjścia na świat przyjmuje się tę podaną w wypisie z księgi parafialnej. Był synem krytyka literackiego Stanisława Baczyńskiego i nauczycielki Stefanii Zieleńczyk. Ojciec Krzysztofa był w przeszłości działaczem Legionów Polskich, a w późniejszym okresie służył jeszcze w Wojsku Polskim. Obdwoje rodzice wpajali młodemu Krzysztofowi miłość do ojczyzny i uczyli go patriotyzmu od najmłodszych lat. W niedługim czasie po urodzeniu Krzysztofa jego rodzice rozstali się, co mogło wpłynąć na jego stan zdrowia. Młody Baczyński był podobno dzieckiem chorowitym i słabym, chorował na astmę. W 1933 roku Baczyński rozpoczął naukę w warszawskim Gimnazjum im. Stefana Batorego. Podczas pobytu w szkole średniej związał się z lewicową organizacją młodzieżową "Spartakus". Używał wtedy pseudonimu "Emil". Z tego też okresu pochodzi pierwszy znany jego wiersz - "Wypadek przy pracy" (1936). Był średnim uczniem, język polski w wydaniu szkolnym nie był jego mocną stroną. Świetnie natomiast rysował, co stało się wówczas jego największą pasją. Hobby zdradzało też niewątpliwy talent artystyczny, który już wkrótce miał rozkwitnąć.

W 1939 roku zdał maturę. Radość ze zdanego egzaminu przyćmiła śmierć ojca - 27 lipca. Zamierzał studiować we Francji - śmierć ojca i wybuch wojny pokrzyżowały mu plany. Pozostał w Polsce. Pisał coraz więcej. Tragiczne doświadczenia ukształtowały jego charakter i poezję. Zmieniła się tematyka wierszy Krzysztofa, stawały się one coraz bardziej mroczne nostalgiczne, metaforyczne. Najważniejszą w jego życiu osobą pozostawała matka.

Mimo żydowskich korzeni zdecydował się sabotować rozporządzenie niemieckich władz okupacyjnych, które nakazywało Żydom zgromadzenie się na obszarze getta, i pozostał po aryjskiej stronie. Dorywczo pracował, aby utrzymać siebie i matkę . 1 grudnia 1941 roku życie młodego poety miało odmieinć się na zawsze. Krzysztof poznał wtedy Barbarę Drapczyńską, z którą pobrał się 3 czerwca 1942 roku. Ich miłość silnie wpłynęła na poezję Baczyńskiego. W wierszach widoczne są odwołania do ukochanej Basi. Młodzi cieszyli się uczuciem mimo coraz trudniejszej rzeczywistości okupacyjnej. W czasie II wojny światowej Baczyński był aktywnym uczestnikiem polskiego ruchu oporu. Nie przeszkodziło mu to w rozwijaniu pasji, jaką była liryka. Przez cały okres okupacji aktywnie tworzył, a warszawscy literaci, którzy mieli okazję zapoznać się z wierszami Krzysztofa, szybko docenili jego talent. Co więcej, udało się im uzyskać od władz podziemnych zapomogę finansową dla poety. Baczyński był też uczestnikiem tajnych kompletów, Harcerskich Grup Szturmowych i konspiracyjnej Szkoły Podchorążych Rezerwy.

Zdjęcie Barbary Drapczyńskiej

Od jesieni 1942 do lata 1943 roku kształcił się na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studiował polonistykę. Zdecydował się jednak przerwać naukę na rzecz działalności konspiracyjnej. W 1943 roku rozpoczął służbę w plutonie "Alek", a następnie w kompanii "Rudy" batalionu "Zośka". Służył w stopniu starszego strzelca. W wielu wypadkach w konspiracji działał wraz z kolegami, z którymi niegdyś uczęszczał do szkoły. Wszyscy wylądowali w Szarych Szeregach. Baczyński był jednak przypadkiem szczególnym. Ze względu na jego talent pisarski dowódcy zdecydowali się wycofać go z czynnej służby, co samo w sobie wiele mówi o fenomenie, jakim niewątpliwie był młody poeta.

"Zośka"

"Alek"

"Rudy"

Symbol batalionu "Parasol"

Krzysztof chciał jednak walczyć. Mocno angażował się w konspirację, brał udział w wielu szkoleniach, nierzadko ryzykując aresztowaniem. Uczestniczył w szeregu akcji bojowych organizowanych przez Polskie Podziemie. 27 kwietnia 1944 roku był członkiem zespołu odpowiedzialnego za wysadzenie niemieckiego pociągu pospiesznego. Następnie brał udział w szkoleniu w plutonie "Alek". W lipcu 1944 roku wstąpił do batalionu "Parasol" i został zastępcą dowódcy III plutonu 3. kompanii, w której zastał go wybuch Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 1944 roku. W czwartym dniu walk poległ od wrogiej kuli niemieckiego snajpera na posterunku w Pałacu Blanka. Miał zaledwie 23 lata... Tragicznym epizodem śmierci Krzysztofa były losy jego ukochanej Barbary. Zginęła kilka dni po nim, według niektórych relacji z tomikiem wierszy męża w dłoni. Krzysztof został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Armii Krajowej i Medalem za Warszawę.

Twórczość

Twórczość Baczyńskiego charakteryzuje się dużą dynamiką zmian – ewolucją postawy wobec rzeczywistości, która pociągała za sobą zmianę w repertuarze środków artystycznych.Zaczął pisać już jako gimnazjalista, do roku 1941 trwa jego "wczesny" etap twórczości, podczas którego poeta tworzy głównie pod wpływem J. K. Weintrauba, poezji Czechowicza i wileńskich Żagarystów (zwłaszcza Zagórskiego i Rymkiewicza).

Przykładowe utwory:

• Miłość
• Elegia o chłopcu polskim.

• Jesień to gwiazdy...
• Pokolenie (Wiatr drzewa spienia)
• Mazowsze
• Niebo złote ci otworzę
• Lasem
• Pieśń o szczęściu.

"Miłość"

Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Miłość opowiada o miłości. Podmiot liryczny przekonuje, że miłość jest uczuciem pięknym, wspaniałym, czymś najcudowniejszym, co może spotkać człowieka w życiu. Jest dla niego wszystkim. Opisuje swoją ukochaną jako czystą, niewinną, jakby trochę nie należała do niego tylko do Boga: … twego ciała kryształ pełen owoców białych (…), tak pół mnie, a pół Bogu.

"Elegia o chłopcu polskim"

Ele­gia o chłop­cu pol­skim" jest naj­słyn­niej­szym wier­szem Krzysz­to­fa Ka­mi­la Ba­czyń­skie­go, pol­skie­go po­ety two­rzą­ce­go w trak­cie II woj­ny świa­to­wej. Utwór po­wstał 20 mar­ca 1944 roku, nie­ca­łe sześć mie­się­cy przed śmier­cią au­to­ra, któ­ry zgi­nął w wal­ce czte­ry dni po wy­bu­chu po­wsta­nia war­szaw­skie­go. Ba­czyń­ski na­le­żał do tzw. po­ko­le­nia Ko­lum­bów, na­zy­wa­ne­go tak­że błęd­nie stra­co­nym po­ko­le­niem - tak na­praw­dę ten dru­gi ter­min w mię­dzy­na­ro­do­wym li­te­ra­tu­ro­znaw­stwie od­no­si się do ame­ry­kań­skich po­etów z okre­su I woj­ny świa­to­wej. Ko­lum­bo­wie byli mło­dy­mi po­eta­mi o sil­nie pa­trio­tycz­nych po­glą­dach, uro­dzo­ny­mi w oko­li­cach 1920 roku. II woj­na świa­to­wa sta­no­wi­ła dla nich okres wej­ścia w do­ro­słość, za­bu­rzo­ny pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści kon­spi­ra­cyj­nej. "Elegia o chłopcu polskim" opowiada o doświadczeniach wojennych pokolenia Kolumbów, a także prezentuje metaforyczny obraz matki (interpretowanej zarówno jako zwykła matka, jak i matka-ojczyzna) rozpaczającej nad utratą dziecka i wyrażającej sprzeciw wobec okrucieństw wojny.

"Jesień to gwiazdy..."

Pierwsza strofa zaczyna się metaforą związaną z obrazem spadających z drzew jesiennych liści. To jednak nie liście w wierszu Baczyńskiego lecą z drzew – a gwiazdy. Już ten obraz sugeruje jakąś anormalność. Zarówno jesień i spadające liście, jak i gwiazdy są symbolem śmierci człowieka. Już pierwszy wers wprowadza więc obraz śmierci. Drugi natomiast sugeruje, że nie jest to śmierć normalna, lecz wszechogarniająca, groźna, niebezpieczna: “liście syczą jak węże” (należy tu zwrócić uwagę na symbolikę węża). Po takim wstępie jest już tylko gorzej: mamy mitologiczny obraz przewożenia ludzi przez Styks do świata umarłych. Ale tu przewożone są “głowy odciętych księżyców”. Mamy do czynienia ze światem umarłych, do tego brutalnie zamordowanych.

"Pokolenie (wiatr drzewa spienia)"

Wiersz „Po­ko­le­nie” Krzysz­to­fa Ka­mi­la Ba­czyń­skie­go po­wstał 26 lip­ca 1943 roku. Jest przy­kła­dem doj­rza­lej twór­czo­ści po­ety, sta­no­wi stu­dium ży­cia ludz­kie­go, jest ob­ra­zem po­ko­le­nia uwi­kła­ne­go w hi­sto­rycz­ne za­wi­ro­wa­nia. Au­tor przed­sta­wił prze­my­śle­nia i świa­to­po­gląd swo­ich ró­wie­śni­ków, któ­rych mło­dość przy­pa­dła na trud­ne cza­sy woj­ny.

"Mazowsze"

Wiersz Krzysz­to­fa Ka­mi­la Ba­czyń­skie­go „Ma­zow­sze” po­wstał pod ko­niec lip­ca 1943 roku, kil­ka dni po na­pi­sa­niu jed­ne­go z naj­bar­dziej zna­nych dzieł po­ety za­ty­tu­ło­wa­ne­go „Pokolenie”. Zo­stał wy­da­ny w zbio­rze „1942-1943-1944”. Utwór jest dzie­łem o te­ma­ty­ce hi­sto­rycz­nej opi­su­ją­cym kil­ka waż­nych na­ro­do­wych wy­da­rzeń, któ­re łą­czy mo­tyw Ma­zow­sza, bli­skie­go ser­cu au­to­ra.

"Niebo złote ci otworzę"

Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego o tytule „Niebo złote ci otworzę” napisany został 15 czerwca 1943 r. Jest to najbardziej znany z erotyków autorstwa poety „apokalipsy spełnionej”; doczekał się wersji wokalnej Ewy Demarczyk. Utwór składa się z czterech strofoid (nieregularnej budowy strof): w skład pierwszej wchodzi osiem wersów, dwie kolejne liczą ich po siedem, a strofa kończąca utwór – dziewięć. Liczba sylab w wersach jest zróżnicowana, jednak wiersz jest bardzo rytmiczny

"Lasem"

Utwór Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Lasem” powstał w listopadzie 1940 roku. W metaforyczny sposób przedstawia życie działaczy Polskiego Państwa Podziemnego. Poeta podkreślił konieczność ciągłego ukrywania się i ucieczki, która odbiera normalność i człowieczeństwo.

"Gdy broń dymiącą z dłoni wyjmę..."

Wiersz powstał czwartego stycznia 1942 roku o godzinie trzeciej w nocy. Różni się znacznie od większości utworów poety, zwłaszcza pochodzących z 1944 roku wierszy o tematyce katastroficznej. Baczyński ukazuje subtelną, delikatną stronę miłości, która kontrastuje z brutalną rzeczywistością II Wojny Światowej.

Dziękujemy za uwagę!

Autorzy: Julia Zawadzka i Marta Buczyńska klasa 8a