Zdania podrzędnie złożone

Typy zdań złożonych podrzędnie

Izabela Wyciszkiewicz

Zdanie złożone podrzędnie to takie wypowiedzenie, w którym jedno zdanie składowe (nazywane podrzędnym) jest zależne od drugiego zdania (nazywanego nadrzędnym) – nie stanowi osobnej całości, dopowiada, rozwija lub uzupełnia jego treść. Zdania podrzędnie złożone są bardziej charakterystyczne dla języka pisanego niż mówionego. Zdania składowe oddzielamy przecinkiem.

Zdanie złożone podrzędnie

Zdania podrzędne pełnią podobną funkcję jak poszczególne części zdania w wypowiedzeniach pojedynczych. W zależności od tego, jaka informacja wymaga uzupełnienia, mogą być określeniem rzeczownika lub czasownika, informować, czego dotyczy dana czynność lub kiedy i w jaki sposób została wykonana. Na tej podstawie wyróżniamy zdania: przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, podmiotowe, orzecznikowe.

Zdanie złożone podrzędnie przydawkowe

to wypowiedzenie, w którym zdanie podrzędne pełni funkcję przydawki (jest rozbudowanym określeniem rzeczownika) i odpowiada na pytania: jaki?, który?, ile?, czyj?, czego? z czego?

Info

przydawka

Zdanie złożone podrzędnie dopełnieniowe

to wypowiedzenie, w którym zdanie podrzędne pełni funkcję dopełnienia (jest zazwyczaj określeniem czasownika) i odpowiada na pytania wszystkich przypadków oprócz mianownika: kogo?, czego?, komu?, czemu?, z kim?, z czym?, o kim?, o czym?.

Info

zadanie

dopełnienie

Zdanie złożone podrzędnie okolicznikowe

to wypowiedzenie, w którym zdanie podrzędne pełni funkcję okolicznika i odpowiada m.in. na pytania: gdzie?, kiedy?, skąd?, dokąd?, jak?, po co?, w jakim celu?, dlaczego?, pod jakim warunkiem?, mimo co?

zadanie

Info

okolicznik

Zdanie złożone podrzędnie podmiotowe

to wypowiedzenie, w którym zdanie podrzędne zastępuje podmiot zdania i odpowiada na pytania: kto?, co?.

podmiot

Zdanie złożone podrzędnie orzecznikowe

to wypowiedzenie, w którym zdanie podrzędne uzupełnia treść orzecznika i odpowiada na pytania: kim?, czym?, jaki? (jest, był, został).

orzeczenie

Zrozumienie komunikatu zawartego w zdaniach złożonych podrzędnie ułatwia właściwa interpunkcja. W poprawnym wstawieniu przecinków pomóc może przedstawienie zdania na wykresie.

Aby to zrobić: • podkreśl w wypowiedzeniu orzeczenia, • następnie oddziel zdania składowe pionową kreską oraz je ponumeruj, • ustal, które ze zdań składowych jest podrzędne – tzn. odpowiada na pytanie wynikające z treści zdania nadrzednego, • przedstaw te relacje zdań na wykresie – zdanie nadrzędne zawsze umieszczamy wyżej.

Uwaga: Czasami zdarza się, że zdanie nadrzędne jest rozdzielone zdaniem podrzędnym. W takiej sytuacji oddzielone od siebie cześci zdania nadrzędnego powinny być przedstawione na wykresie za pomoca osobnych odcinków umieszczonych na tym samym poziomie.

zadania

zadanie 1

zadanie 5

zadanie 9

zadanie 6

zadanie 2

zadanie 10

zadanie 7

zadanie 11

zadanie 3

zadanie 12

zadanie 4

zadanie 8

W poniższym tekście brakuje przecinków. Wstaw je w odpowiednie miejsca.

Do wioski Macondo która jest oddzielona od świata moczarami przybywają nowi mieszkańcy. Powoduje to rozwój miejscowości kwitnie budownictwo oraz handel. Niestety pojawiają się też zarazy: zapomnienia i bezsenności. Utrata pamięci zmusza mieszkańców do szukania sposobu na zapamiętanie wszystkich rzeczy. Aureliano który był synem jednego z założycieli wioski znajduje taki sposób. Doczepia do przedmiotów etykiety na których znajdują się ich nazwy. Sposób jaki wymyślił Aureliano nie sprawdza się bowiem ludzie nie pamiętają już pisma.

Przeczytaj poniższy e-mail i wykonaj w zeszycie wykresy zdań podrzędnie złożonych. Określ typ zdań podrzędnych. W jaki sposób uzupełniają one treść zdań nadrzędnych?

Moi drodzy!Wysyłam kolejną część ćwiczeń, które musicie wykonać.Jeśli wszyscy skończą do środy, w czwartek rozpoczniemy prace nad kolejnym zagadnieniem. Kto jest chętny, może zrobić dodatkowe zadania z ostatniej strony. Ponieważ piątek jest dniem wolnym od pracy, nie będzie też spotkania on-line.Mam nadzieję, że wkrótce się zobaczymy.Pozdrowienia dla wszystkich.

Przeczytaj poniższe zdania.W każdym z nich podkreśl wszystkie dopełnienia.

I. Po wieczorze autorskim poprosiłem poetę o wpisanie dedykacji do książki.II. Zapytał o moje zainteresowania.III. Opowiedziałem wszystkim o spotkaniu z twórcą.

Przekształć każde z powyższych wypowiedzeń na zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym.

W podanym tekście podkreśl wszystkie zdania podrzędne przydawkowe.

(1) Gabriel Garcia Márquez to pisarz, który jest uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli literatury iberoamerykańskiej. (2) Jego powieść Sto lat samotności odniosła sukces, o jakim inni literaci mogą tylko marzyć. (3) Książkę przetłumaczono na 35 języków i wydano w takiej ilości egzemplarzy, że nie sposób ich zliczyć. (4) Do napisania tej książki skłoniła pisarza wizyta w rodzinnym miasteczku Aracataca w Kolumbii, dokąd pojechał razem ze swoją matką. (5) Miejscowość, w której rozgrywa się akcja utworu, nazywa się Macondo. (6) W powieści przedstawiona jest historia rodu Buendíów, których przyszłe losy były zapisane na tajemniczych pergaminach.

Wskaż numer zdania, któremu odpowiada poniższy wykres.

Dziękuję!

I. Wyciszkiewicz