Rządy parlamentarne

Historia klasa VII

21.04.2021

TEMAT: Rządy parlamentarne

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

Rządy parlamentarne

Obejrzyjcie film na kolejnym slajdzie, nieco dalej będzie notatka i gra utrwalająca wiedzę.

• Z TEJ LEKCJI ZAPAMIĘTAJ!!!
• – początki odbudowy państwowości polskiej – trudności w unifikacji państwa
• postanowienia małej konstytucji z 1919 r.
• ustrój II Rzeczypospolitej w świetle konstytucji marcowej z 1921 r

• wybór G. Narutowicza na prezydenta i jego zabójstwo
• reformy rządu Włądysława Grabskiego

Info

NOTATKA

1. Wybory do Sejmu Ustawodawczego 26.01.1919 r. 26 stycznia 1919 r. odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego na obszarach kontrolowanych przez rząd Ignacego Paderewskiego. 2. Mała konstytucja 20.02.1919 r. Sejm Ustawodawczy uchwalił Małą konstytucję 20.02.1919 r. — ustalała tymczasową organizację władz państwowych (do czasu uchwalenia konstytucji): stanowisko Naczelnika Państwa powierzono Józefowi Piłsudskiemu, władzę ustawodawczą pełnił jednoizbowy Sejm Ustawodawczy, władzę wykonawczą pełnił Naczelnik Państwa i rząd podporządkowany Sejmowi; Naczelnik Państwa reprezentował państwo na zewnątrz i stał na czele administracji cywilnej i wojskowej, powoływał rząd w porozumieniu z Sejmem. Każda decyzja Naczelnika Paostwa wymagała kontrasygnaty (podpisu) odpowiedniego ministra

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

3. Konstytucja marcowa – 17 marca 1921 r. Sejm Ustawodawczy 17 marca 1917 r. uchwalił konstytucję, która wprowadzała w II Rzeczypospolitej ustrój demokracji parlamentarnej. - konstytucja określała, że władza zwierzchnia należy do narodu, który sprawuje ją poprzez władzę ustawodawczą (Sejm i Senat) władzę wykonawczą (Prezydent, rząd na czele z premierem) oraz władzę sądowniczą ( niezależne sądy).- SEJM. Kadencja 5 lat. Wybory 5-cio przymiotnikowe (powszechne, równe, tajne bezpośrednie,proporcjonalne). 444 posłów. Obie płcie mają prawo głosu. Sejm ma prawo pociągać prezydenta i ministrów do odpowiedzialności konstytucyjnej (gdy łamie konstytucję) oraz rząd i ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej (odpowiadają przed parlamentem, który może ich doprowadzić do dymisji).

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

- SENAT. Kadencja 5 lat. Wybory 5-do przymiotnikowe. Składa się ze 111 senatorów. - PREZYDENT – wybierany był na 7 lat przez Sejm i Senat połączone w Zgromadzenie Narodowe. Stał na czele władzy wykonawczej. Zwoływał, otwierał, zamykał posiedzenia Sejmu i Senatu. Był zwierzchnikiem Sił Zbrojnych. Mianował Naczelnego Wodza na wypadek wojny. Posiadał prawo łaski. Mianował premiera, a na jego wniosek ministrów, którzy byli odpowiedzialni przed Sejmem. Każdy jego akt musiał mieć kontrasygnatę (podpis) ministra.-SĄDY - władza sądownicza należała do sądów, w których sędziowie mianowani byli przez prezydenta. Były one niezawisłe i niezależne, a wyroki oparte na ustawach

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

Konstytucja gwarantowała równość wobec prawa, bezpieczeństwo, wolność osobistą, sumienia iwyznania, nietykalność mienia, tajemnicę korespondencji, swobodę stowarzyszeń, zapewniałaposzanowanie własności prywatnej. Mniejszościom zezwalała na zachowanie narodowości i języka.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

4. Charakterystyka II Rzeczypospolitej a) Obszar nowej Polski liczył 388,6 tys. km². Ludność kraju wynosiła w 1921 r. 27,2 mln., a w 1939 r. 35,1 mln osób. b) II Rzeczypospolita była krajem wielonarodowym – Polacy stanowili ok. 64% ludności; pozostałe narody to: Ukraiocy, Żydzi, Białorusini, Niemcy. c) W latach 1914 – 1920 zniszczeniu uległo około 30% majątku narodowego ziem polskich. Tereny Polski były zróżnicowane pod względem gospodarczym. Najlepiej były rozwinięte dawne ziemie zaboru pruskiego, najsłabiej Kresy Wschodnie. Dlatego w okresie dwudziestolecia przyjęto podział Polski na Polskę A i B (linią podziału była Wisła). d) Na skutek uchwalenia 17 marca 1921 r. konstytucji marcowej w Polsce wprowadzono ustrój demokracji parlamentarnej, który gwarantował władzy ustawodawczej przewagę nad władzą wykonawczą. Do jesieni 1922 r. władzę w paostwie pełnił Naczelnik Paostwa Józef Piłsudski i jednoizbowy Sejm Ustawodawczy.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

5. Wybory parlamentarne – listopad 1922 r. Polska scena politycznaŻadne z ugrupowań politycznych nie uzyskało decydującej przewagi w parlamencie. Marszałkiem Sejmu został Maciej Rataj. 6. Wybory prezydenckie 1922 r. i rządy demokracji parlamentarneja) 9.12.1922 r. połączone izby Sejmu i Senatu w Zgromadzenie Narodowe wybrały Gabriela Narutowicza z PSL – Wyzwolenie na pierwszego prezydenta II RP. Sprzeciwiła mu się endecja. Narutowicz został zamordowany 16. grudnia przez fanatyka endecji Eligiusza Niewiadomskiego. Funkcję prezydenta przejął marszałek Sejmu do czasu wyboru nowego prezydenta.b) 20.12.1922 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego z PSL – Piast.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

7. Rządy parlamentarne 1923 – 1926a) rząd Chjeno - PiastaUgrupowania prawicy i centrum w maju 1923 r. podpisały pakt lanckorooski, skutkiem czego powstała koalicja endecji, chadecji i PSL-Piast zwana w skrócie Chjeno – Piastem. Miała ona przewagę w parlamencie dzięki czemu nowym premierem został Wincenty Witos. Chjeno – Piast przejął władzę w trudnej sytuacji społecznej i gospodarczej. Kraj pogrążony był w kryzysie gospodarczym, szalała hiperinflacja, we wrześniu rozpoczęły się strajki robotników w górnictwie, hutnictwie i przemyśle włókienniczym. W listopadzie 1923 r. strajk robotników w Krakowie przekształcił się w regularną walkę i został spacyfikowany siłą. Rząd Witosa podał się do dymisji.Gospodarka uległa praktycznie załamaniu.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

b) rząd Władysława Grabskiego 1923 – 1925 W tej sytuacji Stanisław Wojciechowski powołał rząd „fachowców”, na czele którego stanął Władysław Grabski. Jako rząd pozaparlamentarny nie miał on poparcia partii. W tej sytuacji parlament zgodził nadać rządowi specjalne uprawnienia by mógł on wyprowadzid kraj z zapaści. Reformy rządu Władysława Grabskiego: reforma administracji – wprowadził drastyczne oszczędności. Zmniejszono liczbę funkcjonariuszy policji; urzędnikom obniżono pensje, reforma podatkowa – wprowadził podatek majątkowy,  wstrzymano dofinansowywanie przedsiębiorstw deficytowych,  zreorganizowano pocztę i kolej, wstrzymano inwestycje kolejowe oraz podniesiono taryfę przewozową reforma walutowa 1924 r. – wprowadził nową walutę – złoty polski , utworzono Bank Polski – polski bank emisyjny;  reforma rolna 1925 r. – jej celem było uzyskanie nadwyżek ziemi, którą można by przekazać chłopom. Podstawą reformy była dobrowolna parcelacja majątków prywatnych. Ustalono roczny kontyngent na 200 tys. ha. gdyby osoby fizyczne nie przekazały takiej ilości ziemi w ciągu roku wówczas państwo mogło przystąpid do przymusowego wywłaszczenia i parcelacji ziemi.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

Inne działania rządu Grabskiego zaciągnął pożyczki zagraniczne we Włoszech, USA i Szwecji na inwestycje. Dzięki temu podjęto budowę magistrali kolejowej łączącej Górny Śląsk z Pomorzem Gdaoskim i rozbudowano port w Gdyni.  Rząd Grabskiego podpisał konkordat z Watykanem 1925 r. (umowę regulującą stosunki państwo – Kościół).  Niestety w połowie 1925 r. wygasła umowa z Niemcami, dzięki której do tej pory na rynek niemiecki trafiał polski węgiel bez cła. Władze niemieckie zakazały importu polskiego węgla – wybuchła wojna celna z Niemcami, która odbiła się niekorzystnie na polskiej gospodarce (inflacja, ujemny bilans handlowy). Drugą porażką rządu polskiego było podpisanie układu w Locarno między Niemcami a Belgią i Francją. Niemcy zagwarantowały w nim nienaruszalności swojej granicy zachodniej. Nie chciały jednak uznad nienaruszalności swojej granicy wschodniej. Pozycja międzynarodowa Polski uległa pogorszeniu. Rząd Grabskiego musiał się podać do dymisji. Nowy rząd nie mógł sobie poradzić, a poparcie dla niego ciągle malało.c) W maju 1926 r. Stanisław Wojciechowski postanowił ponownie powierzyć funkcję premiera Wincentemu Witosowi, który stał na czele Chjeno – Piasta.

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

Charakterystyka rządów parlamentarnych:  od stycznia 1919 do maja 1926 r. władzę sprawowało 13 rządów,  rozdrobnienie polityczne parlamentu przyczyniło się niestabilności polskich rządów, któr często się zmieniały, życie polityczne było pełne skandali, Polacy nie mieli zaufania do parlamentu

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.

Sprwdź się!

Dziękuję!!

Esto es un párrafo listo para contener creatividad, experiencias e historias geniales.