Style funkcjonalne

Ilu użytkowników, tyle języków

Style funkcjonalne

Izabela Wyciszkiewicz

Czy wiesz, jak powstał język polski?

Joasia lubi styl sportowy. Kasia woli styl klasyczny: biała bluzka, granatowa spódnica. Janek preferuje styl "na dresiarza", nie wychodzi z podkoszulek i bluz z kapturem.

To informacje o stylu ubierania się, o modzie, którą preferują Joasia, Kasia i Janek.

Ale pojęcie STYLU odnosi się też do języka.Każda nasza wypowiedź charakteryzuje się określonym stylem. Styl językowy to, najprościej mówiąc, nic innego jak sposób wysławiania się w mowie lub piśmie .

Jak zrozumieć, czym jest styl? Wyobraź sobie, że wchodzisz do gabinetu dyrektora i mówisz do niego: „Cześć”, rozsiadając się wygodnie na fotelu i kładąc nogi na jego biurku. Lub spotykasz swoją babcię, która, widząc cię, odwraca bejsbolówkę daszkiem do tyłu i przybija ci piątkę, wrzeszcząc radośnie: „Joł!”. Spróbuj jeszcze zwizualizować sobie trzyletnie dzieci w przedszkolu, które zapytane o to, jakie potrawy lubią najbardziej, rozpoczynają dyskusję, używając zwrotów typu: „zważywszy na preferencje kulinarne”, „wysublimowany smak”, „elementy kuchni molekularnej”. Widzisz, że najogólniej mówiąc, coś tu nie pasuje. Pojęcie stylu wiąże się nie tylko z wyglądem czy sposobem bycia, ale także sposobem wyrażania się.

styl 1. «zespół cech charakterystycznych dla sztuki jakiejś epoki, jakiegoś regionu lub twórcy» 2. «sposób wyrażania się i stała tendencja w wyborze środków językowych, charakterystyczna dla autora, kierunku, gatunku literackiego, dzieła lub okresu» 3. «sposób postępowania, zachowania się i myślenia charakterystyczny dla jakiejś osoby lub środowiska» 4. «sposób wykonywania odpowiednich ruchów charakterystycznych dla określonej dyscypliny sportowej» 5. «rylec do pisania na tabliczkach powleczonych woskiem, używany w starożytności» [Słownik języka polskiego PWN]

Od czego zależy styl wypowiedzi?

Od tego...

kto mówi?

do kogo się zwraca?

kiedy się wypowiada?

jak się wypowiada?

co chce tą wypowiedzią uzyskać?

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

Wyróżnia się m.in. następujące style:

styl urzędowy

styl publicystyczno-dziennikarski

styl naukowy

styl potoczny

styl artystyczny

styl przemówień (retoryczny)

Cechą dobrego stylu jest dostosowanie formy wypowiedzi do możliwości odbiorcy po to, aby komunikat był dla niego w pełni zrozumiały. Inaczej konstruuje się wypowiedź przeznaczonądla specjalistów, a inaczej – dla osób niemających gruntownej wiedzy na dany temat. Dobry styl powinien charakteryzować się jasnością, prostotą i zwięzłością.

Szczegółowe zasady dobrego stylu: • należy trzymać się tematu wypowiedzi, czyli unikać zbyt długich dygresji albo rozwijania dwóch lub kilku wątków jednocześnie; • nie powinno się stosować skomplikowanych konstrukcji, np. rozwlekłych zdań wielokrotnie złożonych i wielu zdań wtrąconych; • należy unikać sformułowań składających się z kilku wyrazów, jeżeli można je zastąpić jednym słowem, np. udzielić odpowiedzi (lepiej: odpowiedzieć), dokonać analizy (lepiej: przeanalizować); • nie wolno nadużywać wyrazów modnych, np. nie ogarniam (lepiej: nie rozumiem), koncert był super (lepiej: koncert był świetny), to jest ciężki temat (lepiej: to jest trudny temat); • trzeba przestrzegać zasady jedności stylistycznej wypowiedzi – częstym błędem jest używanie wyrazów oficjalnych w wypowiedzi potocznej, np. pozwól mi w spokoju skonsumować obiad (lepiej: pozwól mi w spokoju zjeść obiad).

Dziękuję!

I. Wyciszkiewicz