Heinrich Schliemann

Niemiecki archeolog-amator, odkrywca Troi, Myken i Tyrynsu.

#0120

Sed Diam, 22

Henryk Schliemann

Kariera zawodowa

Mając 14 lat, był zmuszony podjąć pracę, pracował jako praktykant sklepowy. Pięć lat później zaciągną się na statek w charakterze chłopca okrętowego. Jednak statek, w pierwszym swoim rejsie statek zatonął, a morze wyrzuciło rozbitka na wybrzeże holenderskie. Heinrich postanowił pozostać w Holandii. Zatrudnił się w kantorze, a następnie w przedsiębiorstwie handlowym, wolny czas poświęcając jednocześnie nauce języków obcych. Niskie zarobki skłoniły go do decyzji rezygnacji z tej pracy i podjęcia samodzielnej działalności handlowej. Wyjechał do Rosji, a później do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził bank w Sacramento w Kalifornii. Działalność kupiecka w Rosji i Stanach Zjednoczonych przyniosła mu wielką fortunę. Już bogaty, zdecydował się odszukać Minnę Meincke, aby poprosić ją o rękę. Jednak dowiedział się, że Minna w 1847 r. wyszła za mąż. Po powrocie z Ameryki do Rosji 12 października 1852 r. ożenił się z Jekateriną Pietrowną Łyżiną. Małżonkom urodziło się troje dzieci, ale ich związek nie był szczęśliwy. Jekaterina twierdziła, że mąż był despotą i tyranem.

Zlikwidował przedsiębiorstwo, pieniądze ulokował w Paryżu, Londynie i Amsterdamie i wyruszył w podróż dookoła świata, trwającą 2 lata. Odwiedził w tym czasie Egipt, Wyspy Sundajskie, Chiny, Japonię, Kubę, Meksyk oraz Amerykę Północną i Środkową, a następnie osiadł w Paryżu. W latach 1866–1870 studiował na paryskiej Sorbonie literaturę i języki obce. W 1868 wyjechał po raz pierwszy do Grecji – przez Peloponez i Troadę dotarł do Itaki. W 1869 doprowadził do rozwodu z pierwszą żoną i ożenił się z Greczynką Zofią Engastroménou , która od tego czasu towarzyszyła mężowi we wszystkich wyprawach i poszukiwaniach.

Realizacja marzeń

Troia

W 1870 Schliemannowie udali się do północno-zachodniej części Azji Mniejszej. Rekonesans wzgórza koło miejscowości Bunarbaszi, które było dotychczas uważane za miejsce, gdzie stała Troja, utwierdził Schliemanna w przekonaniu, że lokalizacja ta była błędem. Przeszukiwanie okolic jednak przyniosło efekty – wskazówki od mieszkającego w tych okolicach Anglika Franka Calverta zwróciły uwagę Schliemanna na wzgórze koło wioski Hissarlik, które w połowie było własnością Anglika. Kształt i lokalizacja tego wzgórza doskonale odpowiadało jego koncepcji usytuowania Troi. Schliemann rozpoczął wykopaliska w 1871 i powracał do nich do 1873, kiedy to 14 czerwca nastąpił przełom w poszukiwaniach – odkrył tzw. skarb Priama, co stało się ukoronowaniem jego poszukiwań i, według niego, było potwierdzeniem lokalizacji Troi. Skarb ten przemycił do Grecji, a następnie, po spłaceniu rządu tureckiego, żądającego zwrotu znaleziska, ofiarował go muzeum w Berlinie. Z czasem dowiedziono, że w rzeczywistości odkrycia te pochodzą z zupełnie innego okresu niż ten, w którym żyć mogli Helena i Agamemnon.

W 1874 Schliemann rozpoczął wykopaliska w Mykenach i odsłonił 5 bogato wyposażonych grobowców królewskich z 15 szkieletami, o których sądził, że należały do króla Agamemnona i jego towarzyszy. Później okazało się, że należały do członków królewskich rodów żyjących 400 lat wcześniej niż bohaterowie „Iliady”. Skarb znaleziony w Mykenach, w tym grób i Maska Agamemnona, przewyższał nawet wartością nominalną skarby znalezione przez Schliemanna w Troi. Wykopaliska w Mykenach były kontynuowane w 1876.

Mykeny

Schliemann-poliglota

Poza tym Heinrich Schliemann był wybitnym poliglotą-samoukiem. Władał takimi językami jak angielski, francuski, portugalski, włoski, hiszpański, rosyjski, holenderski, łaciński, grecki, starogrecki, szwedzki, polski, arabski. Nauce języków w okresie pobytu w Holandii poświęcał cały dzień i sporą część nocy. Uważał, że – aby nauczyć się danego języka – należy w nim głośno mówić. Z tego powodu musiał dwukrotnie zmieniać mieszkania na żądania zniecierpliwionych sąsiadów. Aby mieć słuchacza, za parę guldenów wynajmował człowieka, który go słuchał, choć nic z tego nie rozumiał, co Schliemannowi nie przeszkadzało.

Jego odkrycia dowiodły, że zdarzenia opisane przez Homera i Wergiliusza mają swoje materialne podstawy i mogą być rzeczywistymi zdarzeniami historycznymi. Swoją fortunę, zdobytą na kupiectwie w Rosji i złocie w Kalifornii, w znacznym stopniu poświęcił na te badania. Z drugiej strony, metodologia prowadzonych wykopalisk (m.in. celowe niszczenie obiektów, które go nie interesowały lub pozostawały w sprzeczności z przyjmowanymi przez niego założeniami) przyniosła archeologii najpewniej wiele niepowetowanych strat.

Znaczenie dla nauki