Imiesłowowy równoważnik zdania

Zdania złożone podrzędnie z imiesłowowym równoważnikiem zdania.

Imiesłowowy równoważnik zdania to rodzaj wypowiedzenia składowego w wypowiedzeniu złożonym podrzędnie. W tym typie wypowiedzenia w zdaniu podrzędnym – zamiast osobowej formy czasownika – występuje imiesłów przysłówkowy współczesny lub uprzedni (samodzielnie lub wraz z określeniami).

Imiesłów przysłówkowy współczesny nazywa czynności lub stany równoczesne z innymi czynnościami/stanami. Imiesłów przysłówkowy uprzedni nazywa czynności lub stany wcześniejsze od innych stanów/czynności.

Na wykresie imiesłów przedstawiamy w postaci linii falistej. Przykład:

Marcin szedł, robiąc dużo hałasu. (czynności jednoczesne)

w jaki sposób?

Przykład:

Przekroczył próg, zrobiwszy kilka kroków. (imiesłów nazywa czynność wcześniejszą)

kiedy?

Przepisz do zeszytu podane wypowiedzenia złożone i uzupełnij je o imiesłowowe równoważniki zdania. Podkreśl w zdaniach składowych orzeczenie i imiesłów.

1. Olek zauważył Klaudię, .

2. , nie zapomniała o dobrych manierach.

Określ, które zdania w podanych wypowiedzeniach są nadrzędne, a które – podrzędne. Na jakie pytanie odpowiadają zdania podrzędne – jaką część mowy zastępują?

Karolina, rozwożąc ulotki informujące o akcji miejscowego schroniska dla zwierząt, bardzo się zmęczyła. Wróciwszy do domu, wzięła ciepły prysznic. Po kąpieli słuchała muzyki, przygotowując tosty.

Przykład:

kiedy?

Jadąc na rowerach, śpiewali piosenki.

Nadrzędne

Podrzędne

Nowa wiadomość

W zdaniu złożonym podrzędnie imiesłowowy równoważnik zdania zazwyczaj pełni funkcję zdania podrzędnego okolicznikowego.

Imiesłowowy równoważnik zdania należy oddzielić przecinkiem od reszty wypowiedzenia – podobnie jak oddzielasz od siebie inne wypowiedzenia składowe w zdaniu złożonym podrzędnie. Dotyczy to również bardzo krótkich wypowiedzeń, np. Śpiewał, fałszując.

Przepisz wypowiedzenia do zeszytu i przedstaw je na wykresach. Określ, na jakie pytania odpowiadają zdania podrzędne.

Przykład:

Spacerując po parku, zbierali liście i kasztany.

kiedy?

zdanie złożone podrzędnie okolicznikowe z imiesłowowym równoważnikiem zdania

Skończywszy rundę w grze, zaczął sprzątać pokój. Porządkował regał, ustawiając książki według tematu. Odkurzając pod łóżkiem, znalazł swój dawno zgubiony komiks.

Wyjaśnij, co znaczą poszczególne wypowiedzenia. Czy miejsce postawienia przecinka wpływa na sens zdania?

Przeanalizuj podane zdania. Oceń ich poprawność.

Idąc przez las, padał deszcz. Polacy koronowali Jadwigę, mając dwanaście lat.

Wracają ze szkoły, szybko podskakując. Wracają ze szkoły szybko, podskakując..

Nowa wiadomość

Aby wypowiedzenie złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania było poprawne, powinno spełniać następujące warunki:

01

• W obu zdaniach składowych musi występować ten sam podmiot – wykonawca czynności.

• Czynności opisywane w zdaniu nadrzędnym i w zdaniu podrzędnym z imiesłowem przysłówkowym współczesnym są jednoczesne. Czynność wyrażona za pomocą imiesłowu przysłówkowego uprzedniego zdarzyła się wcześniej niż ta, o której mowa w zdaniu nadrzędnym.

Czas na ćwiczenia

Dziękuję za uwagę!

Małgorzata Zawichrowska