Dramat - wprowadzenie

Temat: Komedia - młodsza siostra tragedii

Magdalena Rzepka

Dramat

Dramat to jeden z trzech RODZAJÓW literackich. Obejmuje utwory, które przeznaczone są do wystawiania na scenia. Stąd specyficzna budowa pozbawiona narratora.

Geneza,

czyli pochodzenie

zasada trzech jedności

Klasyczny dramat narodził się w starożytnej Grecji. Wywodzi się od dionizji, czyli świaąt ku czci boga winnej latorośli - Dionizosa. Na początku były to występy męskich chórów. Przewodził im koryfeusz, który wchodził w dialog z chórem. Za datę powstania dramatu antycznego uznaje się moment, kiedy Tespis wprodził na scenę pierwszego aktora. Później dodano drugiego i kolejnego.

1. jedność czasu - fabuła musi mieścić się w ciągu jednego dnia - od wschodu do zachodu słońca.
2. jedność miejsca - akcja toczy się wyłącznie w jednym miejscu. O tym, co dzieje się w innych miejscach opowiadają aktorzy lub chór.
3. jedność akcji - utwór dotyczył tylko jednego wątku

zasada DECORUM - zasada, któa mówiłą o tym, że styl powinien być odpowiedni do tematu. Na scenie nie pokazywano też scen krwawych, odrażających i nieprzyzwoitych.

video

Cechy dramatu

przeznaczony do wystawiania na scenie

napisany z podziałem na akty i sceny

zbudowany z dialogów i monologów

podział na tekst główny i poboczny

brak obecności narratora

o wydarzeniach opowiadają bohaterowie

Budowa

tekst główny i tekst poboczny

podział

tekst dramatu składa się z tekstu głównego (wypowiedzi bohetrów) i tekstu pobocznego (didaskalia)

tekst dramatu, zamiast na rozdziały, podzielony jest na akty i sceny.

didaskalia

dialogi i monologi

didaskalia to tekst poboczny. Są to wskazówki ułatwiające wystawianie sztuki. Mówią o sposobie zachowania aktorów, scenografii, rekwizytach, miejscu i czasie akcji

Wypowiedzi aktorów dzielimy na dialogi - rozmowa przynajmniej dwóch osóbi monologi - dłuższe wypowiedzi jednej postaci.

gatunki

Z niektórymi zasadami teatru antycznego jako pierwszy zerwał William Shakespeare, uważany za najwybitniejszego dramaturga w dziejach literatury. Do jego twórczości nawiązywali pisarze epoki romantyzmu. To oni zerwali z wszystkimi zasadami antycznymi

DRAMAT ROMATYCZNY

• odrzucenie zasady trzech jedności,
• luźna kompozycja,
• pojawiają się elementy innych rodzajów literackich,
• elementy fantastyczne,
• atmosfera tajemniczości i grozy

"Zemsta"

Akt pierwszy Pokój w zamku Cześnika: drzwi na prawo, lewo i środku: stoły, krzesła etc. Gitara angielska na ścianie. Scena pierwsza Cześnik, Dyndalski Cześnik, w białym żupanie bez pasa i w szlafmycy, siedzi przy stole, po prawej od aktorów stronie: okulary na nosie, czyta papiery. Za stołem, trochę w głębi, stoi Dyndalski, ręce w tył założone. CZEŚNIK jakby do siebie Piękne dobra w każdym względzie: Lasy - gleba wyśmienita - Dobrą żoną pewnie będzie - Co za czynsze! - To kobiéta! Trzy folwarki... DYNDALSKI Miła wdowa. CZEŚNIK Arcymiła, ani słowa... kładzie papiery Cóż, polewki dziś nie dacie? Dyndalski wychodzi Długoż na czczo będę czekać? po krótkim milczeniu Nie, nie trzeba rzeczy zwlekać...

tekst poboczny - DIDASKALIA

wypowiedzi bohaterów

tekst główny - dialog

gatunki

KOMEDIA

TRAGEDIA

• utwór o pogodnej tematyce
• akcja jest dynamiczna i prowadzi do szczęśliwego zakończenia
• KOMIZM - stuacji, postaci, słowny

• utwór o poważnej tematyce,
• przedstawia zmagania bohatera z przeciwnościami losu i przeznaczeniem (fatum),
• TRAGIZM - polega na tym, że bohater znajduje się w sytuacji bez wyjścia - każdy wybór skończy się dla niego źle