Rozpad ZSRR

Rozpad ZSRR

Michaił Gorbaczow

10 marca 1985 roku zmarł Konstantin Czernienko. Dzień później władzę w ZSRR objął Michaił Gorbaczow. Michaił Gorbaczow był pierwszym i ostatnim prezydentem ZSRR. W 1985r. wygłosił program przebudowy ustroju komunistycznego. Poparł zjednoczenie Niemiec oraz zakończenie wojny afgańskiej. Lecz jego reformy okazały się spóźnione wobec narastającego kryzysu w polityce wewnętrznej ZSRR. W marcu 1986 roku rozpoczął się program reform gospodarczych i społecznych nazwany pierestrojką. Zmiany Gorbaczowa spotkały się ze sprzeciwem zarówno konserwatywnych członków KPZR, jak i radykałów domagających się przyspieszenia zmian. Na czele radykałów stanął Borys Jelcyn. Na mocy nowej konstytucji w 1990 roku Gorbaczow został prezydentem ZSRR. Wkrótce po wyborze na prezydenta Gorbaczow zaakceptował niekomunistyczne rządy w Europie Środkowo-Wschodniej.

Pucz moskiewski

Pucz moskiewski, także znany jako pucz Janajewa, od nazwiska przywódcy nieudanego przewrotu. -próba powstrzymania rozpadu systemu komunistycznego w przeżywającym głęboki kryzys ekonomiczny ZSRR

W nocy z 18 na 19 sierpnia doszło do zamachu stanu. Delegacja samozwańczego komitetu przybyła do przebywającego na urlopie w krymskiej posiadłości Foros prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa, ogłaszając swoje postanowienia i próbując wymóc na Gorbaczowie dobrowolne wprowadzenie stanu wyjątkowego. Wobec odmowy, prezydenta internowano i odebrano mu aparaturę. Doszło do przejęcia władzy przez 8-osobowy Państwowy Komitet Stanu Wyjątkowego. Na czele tego komitetu stał wiceprezydent ZSRR Giennadij Janajew. 19 sierpnia o godz. 6:00 rano w państwowej telewizji i radiu ogłoszono, iż ze względu na rzekomy zły stan zdrowia Gorbaczowa, został on zawieszony w wykonywaniu funkcji prezydenta, a jego obowiązki na mocy konstytucji przejął tym samym wiceprezydent Janajew. Do Moskwy wkroczyły oddziały wojskowe uzbrojone w czołgi, okrążając wszystkie ważniejsze gmachy w mieście. Prezydent Federacji Rosyjskiej Borys Jelcyn uznał działanie komitetu za nielegalne i wezwał do protestów oraz bojkotu zarządzeń przywódców zamachu. Część oddziałów wojskowych znajdujących się w Moskwie przeszła na stronę Jelcyna. 21 sierpnia pucz moskiewski załamał się, w czym decydującą rolę odegrało przejście na stronę Jelcyna 2 Gwardyjskiej Tamańskiej Dywizji Pancernej, 106 Tulskiej Dywizji Powietrznodesantowej i jednostki antyterrorystycznej Grupa Alfa, które zgodnie z rozkazem komitetu zdobyć miały budynek parlamentu rosyjskiego. Po załamaniu się puczu doszło do masowych manifestacji, podczas których niszczono symbole komunistyczne (np. popiersia Lenina) oraz zastępowano radzieckie flagi państwowe na urzędach, narodową flagą Rosji.

Akty deklaracjiniepodległości

W 1990 r. jako pierwsza deklarację niepodległości ogłosiła Litwa. Gorbaczow nie uznał tego aktu i w styczniu 1991 roku wysłał na Litwę jednostki milicji w celu opanowania sytuacji.Podczas szturmu komandosów sowieckich na wileńską wieżę telewizyjną zginęło 14 osób, ponad 600 zostało rannych. Zaostrzono cenzurę prasową i telewizyjną. Podobne zamieszki wybuchły na Łotwie, w Estonni, Gruzji czy na Ukrainie. Z czasem, powstawało sprzeciwienie się Gorbaczowi. Nieudany pucz przyspieszył rozpad ZSRR. Podczas puczu Litwa, Łotwa, Estonia i Ukraina ogłosiły niepodległość. Po puczu niepodległość ogłosiły także Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Mołdawia i Uzbekistan.

ROZPAD ZSSR

8 grudnia Borys Jelcyn, Łeonid Krawczuk (reprezentujący Ukrainę) oraz Stanisłau Szuszkiewicz (reprezentujący Białoruś) podpisali układ białowieski, który umożliwił likwidację ZSRR oraz powołanie na jego miejscu Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP). Dwa tygodnie później w Ałma-Acie do paktu dołączyły się kolejne republiki. WNP oficjalnie powstało 21 grudnia 1991 roku – w jej składzie znalazło się 11 republik: Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina i Uzbekistan. Zdecydowano się na podział państwa według granic dotychczasowych republik związkowych, zaś republice rosyjskiej przyznano następstwo prawne po byłym ZSRR. Później też przystąpiła Gruzja 22 grudnia 1993 roku. Litwa, Łotwa i Estonia wstąpiły do zachodnioeuropejskich struktur: NATO i Unii Europejskiej. 25 grudnia 1991 roku Michaił Gorbaczow podał się do dymisji. Tego samego dnia, o godzinie 19:32 po raz ostatni na Kremlu opuszczono flagę ZSRR, zastępując ją flagą Rosji. Formalne rozwiązanie ZSRR nastąpiło 26 grudnia 1991 roku.

Upadek ZSRR a Zimna Wojna

„Zimna wojna” określa stosunki między ZSRR a państwami zachodnimi po II wojnie światowej. W 1946r. premier Wielkiej Brytanii wygłosił przemówienie wzywające Zachód do zjednoczenia się przeciwko rozprzestrzenianiu się komunizmu, który zaczął ogarniać Europę wschodnią. Polityka państw zachodnich doprowadziła do osłabienia ZSRR. W 1989r. zaczął się upadek komunizmu w Europie wschodniej, a w 1991r. w ZSRR. Upadek ZSRR uważa się za zakończenie „Zimnej wojny”.

Czy Rosjanie żałują rozpadu ZSRR?

Źródło - bankier.pl

Dziękuję za uwagę