Powstanie solidarności kl.8

Temat:

Powstanie solidarności

Start

1. Strajki sierpniowe

Cele:

2. Utworzenie NSZZ

3. Na drodze do konfrontacji

Strajki sierpniowe

W 1980 r. w PRL pogłębił kryzys, gdyż pogorszyła się sytuacja ekonomiczna. Władze nie miały żadnego pomysłu, jak można było to uregulować. W sklepach brakowało towarów, a w społeczeństwie panowała bieda. Rząd chciał jeszcze podwyższyć ceny, lecz obawiał się reakcji ludności. Już w lecie wybuchały pierwsze strajki, media unikały tego tematu, tylko Radio Wolna Europa rozgłaszało wszystkie te wydarzenia. Kolejne strajki powstały w Szczecinie i Trójmieście. Przyczyną strajku w Stoczni Gdańskiej było zwolnienie Anny Walentynowicz, działaczki Wolnych Związków Zawodowych (WZZ), tuż przed emeryturą.

Radio Wolna europa

Radio Wolna Europa utworzono w 1949 roku w Nowym Jorku z inicjatywy „Narodowego Komitetu na Rzecz Wolnej Europy”. Nadawało ono z Niemiec Zachodnich audycje do krajów bloku wschodniego (tzw. „demokracji ludowej”), które po 1945 roku były pod dominacją Moskwy oraz republik bałtyckich. W latach 1952–1994 istniała polska sekcja Radia Wolna Europa. Dyrektorami Rozgłośni Polskiej RWE w Monachium byli: Jan Nowak-Jeziorański (1952–1976), Zygmunt Michałowski (1976–1982), Zdzisław Najder (1982–1987), Marek Łatyński (1987–1989) i Piotr Mroczyk (1989–1994). W okresie PRL była najczęściej słuchanym (i systematycznie zagłuszanym) radiem zagranicznym.

Strajki sierpniowe

Plan strajku opracował Bogdan Borusewicz, a na czele stanął Lech Wałęsa. Stoczniowcy żądali podwyżek, upamiętnienia poległych w Grudniu'70 oraz przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz. Ogłoszono strajk okupacyjny. 16 sierpnia doszło do ugody z dyrekcją stoczni i przyjęcia postulatów strajkujących, lecz Anna oraz Alina Pieńkowska przekonały Wałęsę do wznowienia i rozszerzenia protestu doszło do strajku solidarnościowego, utworzono Międzynarodowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Wałęsa. Ogłoszono listę 21 postulatów. Wkrótce do strajku dołączyły inne zakłady pracy, ale nie tylko na Wybrzeżu, lecz w całej Polsce. Ostatecznie 31 sierpnia 1980 r. Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski podpisali porozumienia sierpniowe. Władze zgodziły się spełnić 21 postulatów.

write a title here

Wydarzenia sierpniowe 1980 roku doprowadziły do zmian ekipy rządzącej. Edward Gierek ustąpił ze stanowiska I sekretarza KC PZPR, jego miejsce zajął Stanisław Kania.

Utworzenie NSZZ "Solidarność"

W całej Polsce zaczęły powstawać niezależne związki zawodowe na mocy porozumień sierpniowych. Szybko powstał pomysł, aby zrobić jedną ogólnokrajową organizację związkową. 17 września 1980 r. w Gdańsku odbyło się zebranie delegatów z całej Polski, na którym powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, a przewodniczącym został Lech Wałęsa. Władze chciały utrudnić rejestrację związku oraz skłócić działaczy, jednak 10 listopada 1980 r. Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”, niedługo potem do związku wstąpiło około 10 milionów Polaków. Okres 15 miesięcy legalnego działania „Solidarności” nazywany jest karnawałem, społeczność miała upragnioną wolność.

solidaryca

Charakterystyczne litery tworzące logo NSZZ „Solidarność”,autorstwa Jerzego Janiszewskiego. Napis miał symbolizować tłum ludzi wspierających się nawzajem. Charakterystyczną czcionkę wykorzystywano również przy innych napisach opozycyjnych (w ulotkach, a także na murach).

Karnawał wolności

Projekt Pomnika Poległych Stoczniowców 1970

W okresie względnej wolności, czyli w okresie tzw. karnawału w Gdańsku wzniesiono Pomnik Poległych Stoczniowców w Grudniu 1970 r., a w Poznaniu - Pomnik Ofiar Czerwca 1956 r.

Odsłonięcie Pomnika Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku

We wrześniu i w październiku 1981 r. w Gdańsku odbył się I Zjazd Delegatów NSZZ. Wzięło w nim udział ponad 800 delegatów, a wydarzenie to było komentowane w mediach zachodnich. Uchwycono program związku, który zawierał postulaty ekonomiczne i polityczne. Domagano się demokratyzacji oraz reform gospodarczych, wybrano także władze związku. Przewodniczącym "Solidarności" został Lech Wałęsa, który pokonał Andrzeja Gwiazdę i Mariana Jurczyka.

I Zjazd NSZZ „Solidarność”

Lech Wałęsa i Andrzej Gwiazda

Na drodze do konfrontacji

Rządzący nie byli zadowoleni z podpisanych porozumień sierpniowych i zarejestrowania Solidarności. Zdawano sobie sprawę, że ruch cieszy się ogromną popularnością (10 mln członków), ponadto wielu działaczy PZPR decydowało się na opuszczenie szeregów partii i przystąpienie do niego. Już we wrześniu 1980 r. władze PRL zaczęły przygotowywać plan rozprawy z opozycją. Sympatie społeczeństwa dla Solidarności budziły ogromne zaniepokojenie władz. Również z Moskwy płynęły sygnały i naciski mobilizujące rządzących do podjęcia kroków „uspokajających sytuację w kraju”. ZSRR było gotowe dokonać wojskowej interwencji, jak 1968 r. w Czechosłowacji. Do dzisiaj pozostaje sprawą kontrowersyjną, czy ZSRR zdecydowałby się na interwencję w Polsce. Najnowsze dokumenty wskazują na małe prawdopodobieństwo takiego zachowania, niemniej przedstawiciele ówczesnych władz stoją na stanowisku, że groźba wkroczenia wojsk radzieckich i udzielenia „bratniego wsparcia” była realna. Sowieci wymuszają na polskich komunistach rozprawienie się z "Solidarnością". Wkrótce przestano respektować umowy z komitetami strajkowymi, zastraszano związkowców, aby zaniechali działań.

Dziękuję