Julisz Słowacki "Kordian"

I kwartał 1833

Juliusz Słowacki"Kordian"

#wydanie 1834

Pensjonat pani Pattey w Les Pâquis pod Genewą

Paryż

+info

O założeniach i intencji Słowackiego piszącego „Kordiana” możemy dowiedzieć się z listów do matki, które powstały w latach 1833-1834. Poeta zdawał sobie sprawę, że pisze „wielkie dzieło” Wierzył, iż przyniesie mu ono sławę. Dramat miał być wyrazem jego patriotycznej postawy, odpowiedzią na III cz. „Dziadów” Mickiewicza i elementem walki z uznanym wieszczem. Miał zapewnić poecie miano nowego „minstrela narodu”.

Tekst "Kordiana" zawiera niemal 115 tys. znaków, zawodowa maszynistka przepisywałaby go dziesięć godzin, szalona maszynistka zmieściłaby się w pięciu godzinach.

"Kordian" -problematyka utworu

Mapa zagadnień

02

03

01

Struktura i tło historyczne utworu

Kordian jako romantyczny homo viator

Bohater

Jaskółczy niepokój, cxyli męki młodości.

Kogo niszczy władza despotyczna?

04

Polski Winkelried...

05

... na szczycie świata i w podziemiach kościoła

Rozważania wokół sceny zaprzysiężenia.

06

07

Od kochanka do szaleńca- psychologiczny i egzystencjalny wymiar decyzji o zamachu na cara.

Artym dramatu .

Back

Struktura i tło historyczne utworu

Geneza utworu

Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny — taki tytuł nosi dramat Juliusza Słowackiego (zaplanowany jako trylogia), opublikowany anonimowo, zainspirowany przez Fausta Goethego, twórczość dramaturgiczną Szekspira oraz Victora Hugo. Fabułę kreuje opowieść o romantycznym „dziecięciu wieku”, rozdartym psychicznie, bezradnym wobec realizacji ideałów, myślicielu ogarniętym potrzebą aktywnego przeciwdziałania złu i orędowniku idei porywającej do czynu, nadającej sens jałowej egzystencji.

Po upadku powstania listopadowego Juliusz Słowacki przyłączył się do Wielkiej Emigracji. W latach 1832-1836 przebywał w Genewie i tam właśnie, 1832 roku zaczął pisać Kordiana”.

Słowacki podczas pisania "Kordiana" korzystał z relacji dotyczących przygotowania do zamachu na Mikołaja I, który w maju 1829 r. koronował się w Warszawie na króla Polski.

"Kordian" - wypowiedź poety o powstaniu.

Back

Jaskółczy niepokój, czyli męki młodości - kilka słów o Kordianie.

Charakterystyka bohatera.

"Nie móc? To piekło! Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój, Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj…"

Kordian jest słaby psychicznie i niezdolny do działania. Pragnie czynu, ale jednocześnie nie jest w stanie się nań zdobyć. Zdaje sobie sprawę ze swojej słabości.

kontekst

+info 6

+info 5

+info 1

+info 2

+info 3

+info 4

Samobójstwo

Według romantyków miłość pozwala ludziom odbierać sygnały rzeczywistości wyższej, duchowej. Zwykle jest wzajemna, ale nieszczęśliwa, gdyż niemożnością jest jej spełnienie - na drodze do jej realizacji stoją przeszkody świata. Najczęściej prowadzi do katastrofy (rozstania na wieki, obłędu, śmierci), ponieważ jest buntem przeciw dotychczasowym stylom życia. Zakochany w stylu werterycznym przemyślnie organizuje sobie tę klęskę, jest mu ona bowiem potrzebna jako źródło intensywnych emocji.

Miłość

a szaleństwo

Romantyczna biografia Kordiana

Śmierć staje się jedną z romantycznych póz, a samobójstwo specyficznym znakiem światopoglądowym, namiętnym protestem wobec źle urządzonego świata (taka jest geneza rozpaczliwego kroku Wertera). Ponieważ to jest jego główne znaczenie, można powiedzieć nieco cynicznie, że jako gest może być samobójstwem nieudanym, bo protest zachowuje wartość nawet przy pozostaniu samobójcy przy życiu.

Miłość w romantyzmie jest częścią romantycznej filozofii życia. Jest najsilniejszą, najpiękniejszą i najbardziej dramatyczną z ludzkich namiętności, jest jednak tragiczna, niespełniona i skazana na klęskę. Nie ważna jest w niej gorączka zmysłów, ale porozumienie duchowe (komunia dusz).

kontekst

+info 8

+info 7

Back

Kordian jako romantyczny homo viator

Read more

"Jam jest posąg człowieka na posągu świata.(...) Mogę - więc pójdę! ludy zwołam! obudzę! (...) Ludy! Winkelried ożył! Polska Winkelriedem narodów!"

Koncepcja bohatera romantycznego

Biografia Kordiana jest jednym z bardziej istotnych aspektów dramatu. Jest ona inna od losów Konrada z III części Dziadów. Kordian nie prowadzi metafizycznego rozrachunku z Bogiem, nie spiera się z nim. Prowadzi przede wszystkim rozrachunek z samym sobą. Jego droga polega na dorastaniu do roli spiskowca i zabójcy cara.

Biografia Kordiana jest ujęta w ramach jego dwóch śmierci.

Back

Polski Winkelried...

...na szczycie świata ...

W słowach „Polska Winkelriedem narodów!” Słowacki nawiązuje do legendarnego czternastowiecznego rycerza szwajcarskiego – Arnolda Winkelrieda – który walcząc przeciwko Austriakom podczas bitwy pod Sempach przyjął na siebie ciosy włóczni wroga. Zginął, jednak dzięki jego wyczynowi Szwajcarzy zwyciężyli bitwę. Autor „Balladyny” odnosi się do postaci Winkelrieda w sposób symboliczny. Kordian w Monologu na Mont Blanc pragnie stać się polskim Winkelriedem, pragnie poświęcić swoje życie w imię odzyskania przez ojczyznę niepodległości. Pragnie przyjąć na siebie ostrza wroga, by tym samym umożliwić innym działanie na rzecz niepodległości.

Obraz Konrada Groba Winkelried pod Sempach

Winkelriedyzm Słowackiego a mesjanizm Mickiewicza ...

... i w podziemiach kościoła

W Kordianie ścierają się dwa stanowiska ideowo – polityczne. Uwydatnia się zaszyfrowana polemika Słowackiego z Mickiewiczem dotycząca postrzegania i interpretacji losów narodu polskiego.

+info

+info

kontekst

Back

Kogo niszczy władza despotyczna?

kontekst

Rozważania wokół sceny zaprzysiężenia w Kordianie

Scena 3, 7, 9 Akt III

Podtytułem III aktu, jak i całego utworu, jest Spisek koronacyjny. Jest to nawiązanie do powszechnie znanej w czasie pisania Kordiana sprawy spisku, którego uczestnicy mieli dokonać zabójstwa cara Mikołaja I, przybyłego w maju 1829 roku do Warszawy, aby koronować się na króla Polski. Zamach ten miał stać się sygnałem do powstania ogólnonarodowego. Istniały dwa niezależne plany zgłdzenia cara. Autorem jednego z nich był student Wincenty Smagłowski, drugiego natomiast grupa podchorążych. Do zamachu jednak nie doszło ze względu na sprzeciw niektórych polityków, między innymi Niemcewicza. Informacje o spisku wykorzystał Słowacki do napisania dramatu.

Info 1

Info 2

Info 3

+info

kontekst

+info

Od kochanka do szaleńca- psychologiczny i egzystencjalny wymiar decyzji o zamachu na cara.

Read more

"Bez wyobraźni Kordian nie byłby sobą, nie rzucałby wyzwania elektryzującego spiskowców w katedrze Świętego Jana. Bez natężenia woli, uczucia i myśli nie zająłby stanowiska, które w szpitalnej scenie nazwie „ostatnim skarbem, własnym przekonaniem”. Bez wyobraźni nie byłby się porwał na szaleńczy zamach przeciw carowi. Ale sama wyobraźnia w decydującym momencie wytrąca mu broń z dłoni. Jest zarazem siłą twórczą i samoniszczącą. (...)Jeśli Kordian spotyka przeszkody na swej drodze, rodzą się one (...) z nadmiaru tej samej wyobraźni, która stanowi jego siłę. Na zamkowych salach jego świadomość i poświadomość obejmują Władze, które nie bez powodu noszą nazwy: Strach i Imaginacja. Strach nie tyle fizyczny, co lęk psychiczny wywołany wstrętem do krwi, wizjami i halucynacjami."W. Natanson (krytyk), „Kordian”czyli o wyobraźni, „Życie Literackie”1977

+info 1

+info 2