"Świtezianka" A. Mickiewicz

Adam Mickiewicz Świtezianka

Temat:

Czy natura może wymierzać karę?

Jezioro Świteź

Jezioro Świteź

Ktokolwiek będzisz w nowogródzkiej stronie, Do Płużyn ciemnego boru Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie, Byś się przypatrzył jezioru. Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona, W wielkiego ksztalcie obwodu, Gęstą po bokach puszczą oczerniona, A gładka jak szyba lodu. A. Mickiewicz, Świteź (fragment)

Skąd pomysŁ na temat utworu?

Mickiewicz wielokrotnie słyszał opowieści o nimfach wodnych, zamieszkujących jezioro Świteź. Wierzyli w nie mieszkańcy tamtejszych okolic, a tajemnicze mieszkanki jeziora nazywali świteziankami. Świtezianka jest podobna do syreny. Na podstawie tych opowieści poeta stworzył postać w balladzie.

Co zamieszukje wody jeziora Świtezi?

Co zamieszkuje wody Świtezi?

TOPIELICA

WODNICA

RusałkA

Świtezianka

Wysłuchajmy opracowania ballady Świtezianka

Świtezianka streszczenie

Brzegiem Świtezi, przy blasku księżyca przechadza się para. Każdej nocy o stałej porze spotykają się pod modrzewiem. Młodzieniec jest strzelcem w lesie, nie wiadomo natomiast, kim jest dziewczyna. Pojawia się niespodziewanie i znika jak nocny ognik. Chłopak pyta dziewczynę o jej dom i rodziców, proponuje wspólne życie w jego chacie. Dziewczyna wzbrania się, przywołuje słowa ojca, który przestrzegał ją przed męską niestałością. Strzelec przyklęka i przy blasku księżyca składa przysięgę wierności. Nieznajoma przestrzega, że naruszenie obietnicy ściągnie na jego duszę okrutną karę, po czym znika w lesie. Próżno młodzieniec biega i woła. Nagle z wód jeziora wychodzi nimfa niezwykłej urody. Wabi strzelca cudnym głosem, obiecuje wspaniałe, wspólne życie w wodach Świtezi. Fale jeziora nęcą i przyzywają, obmywają stopy chłopaka, który zapomina o złożonej niedawno obietnicy i rusza po tafli jeziora. Wtedy okazuje się, że nimfa to dziewczyna z lasu. Młodzieniec zostaje ukarany za złamanie przysięgi - ginie w otchłani jeziora. Od tej pory przy blasku księżyca pojawiają się dwa cienie: pięknej dziewczyny pląsającej po jeziorze i płaczącego pod modrzewiem młodzieńca.

Plan wydarzeń ballady Świtezianka

Kuszenie przez tajemniczą dziewczynę

Rozstanie zakochanych.

Zdrada młodzieńca i surowa kara za niedotrzymanie obietnicy .

Odrzucenie propozycji.

Przysięga wierności i miłości.

Spotkanie strzelca z piękną dziewczyną.

Ostreżenie przed złamaniem obietnicy.

Propozycja zamieszkania razem.

Świtezianka

utwór wydany w 1822 r. w zbiorze pt. "Ballady i romanse", który rozpoczął polski romantyzm

CZAS I MIEJSCE AKCJI

BoHATEROWIE

Strzelec

Świtezianka

NARRATOR

ELEMENTY FANTASTYCZNE I REALISTYCZNE

BAllADA

MOtywy

Jako dziewczyna: Jako nimfa: Ocena postaci:

Świtezianka

dziewczyna – tajemnicza piękność, w której zakochuje się strzelec, będąca jednocześnie rusałką – boginką wodną, która uwodzi młodzieńca, okazuje się dziewczyną spod lasu.

Wobec dziewczyny: Wobec Świtezianki: Ocena postaci:

STRZELEC

chłopiec – młody strzelec z boru

Elementy świata przedstawionego

REALISTYCZNE

FANTASTYCZNE

vs

Świtezianka jako ballada

BALLADA

to wierszowany utwór o niesamowitych, często fantastycznych, wydarzeniach, które mogą budzić grozę. Nawiązuje do legend, wierzeń ludowych i morlaności ludowej. Istotną rolę odgrywa w niej przyroda, która jest ukazana jako świadek zdarzeń.

BALLADA łączy elementy:

• liryki (podział na strofy, bogaty w środki stylistyczne język: powtórzenia, epitety, metafory, porównania),
• epiki (m.in.: fabuła, narrator, bohaterowie)
• dramatu (dialogi)

Świtezianka jako ballada

Ballady zawierają zwykle treści tajemnicze, panuje w nich nastrój grozy i niesamowitości. Treść tych utworów często oparta jest na wierzeniach ludowych, prezentują także ludowy kodeks moralny. Występują elementy fantastyczne.

Świtezianka jako ballada

1. Ballada to utwór oparty na motywach fantastycznych, najczęściej pochodzenia ludowego.
2. Zawiera pouczenia moralne, przysłowia ludowe.
3. Ma jednowątkową fabułę.
4. Łączy elementy liryki (środki artystyczne, nastrojowość, opis przeżyć i uczuć bohaterów), epiki (wydarzenia, narrator, bohaterowie) i dramatu (dialogi bohaterów).
5. Zazwyczaj opowiada o niesamowitych wydarzeniach, które mogą budzić grozę.
6. Występują w niej elementy realistyczne i fantastyczne.
7. Ma budowę stroficzną.
8. Często wystepują w niej powtórzenia jakiegoś fragmentu.
9. Tłem wydarzeń w balladzie często jest przyroda, często aktywnie uczestniczy w wydarzeniach.

„ Dochowaj strzelcze, to moja rada: Bo kto przysięgę naruszy, Ach, biada jemu Za życia biada! I biada jego złej duszy.”

PRZESTROGA

Ćwiczenia do zrobienia!

Wejdź w link i zrób interaktywne ćwiczenia, które po zrobieniu będziesz mógł sobie sprawdzić:)

Dziękuję za uwagę!