Joseph Haydn

Joseph Haydn

Klasyk wiedeński

1732-1809 Ojciec symfonii i kwartetu smyczkowego

Cel główny:

Poznasz życie i twórczość Józefa Haydna

Klasycy wiedeńscy

J. Haydn 1732-1809

W. A Mozart 1756-1791

L. van Beethoven 1770-1827

Gdzie i kiedy się urodził?

Początki kariery muzycznej

Mateusz Haydn widząc wyjątkowe zdolności muzyczne syna, oddał go na wychowanie do swojego krewnego, nauczyciela muzyki w pobliskim Hainburgu. Niedługo potem ośmioletni Joseph, obdarzony pięknym i czystym głosem sopranowym, zaczął śpiewać w chórze przy katedrze św. Szczepana we Wiedniu. Tam nauczył się czytać nuty, grać na skrzypcach i klawesynie.

Początki kariery muzycznej

Przez lata nauki w chórze Joseph miał możliwość praktycznego poznania literatury muzycznej, ale nikt nie uczył go kompozycji. Kiedy przeszedł mutację musiał zrezygnować ze śpiewania w chórze. Żeby zapłacić czynsz w wynajmowanym ciasnym mieszkaniu, zarabiał jako nauczyciel klawesynu i uliczny grajek. Aż pewnego dnia został zatrudniony jako kamerdyner przez włoskiego kompozytora, Nicola Porporę. Porpora nauczył go dużo o komponowaniu oper.

Nicola Porpora

Powstają pierwsze utwory Haydna ...

Żarty J. Haydna

Józef Haydn słynął z niesłychanego poczucia humoru:

Praca u Esterhazych

Szansą na muzyczny rozwój kompozytora stała się służba na dworze książąt Esterházych w Eisenstadt (wym. Ajzensztat), którą Haydn podjął w wieku 29 lat. Miał wielkie szczęście. Jako szef dworskiej orkiestry i kompozytor przez kolejne niemal 30 lat dysponował wielkimi możliwościami i stawiał czoła wyzwaniom. "Mogłem eksperymentować, sprawdzać co wzmacnia wrażenie, a co je osłabia, a więc ulepszać, przestawiać, usuwać, rozważać, byłem odcięty od świata, nikt w pobliżu nie mógł mi przeszkadzać i dokuczać, a zatem musiałem być oryginalny "- wspominał później.

Praca u Esterhazych

Wymarzona posada muzyka?

U księcia Mikołaja Esterhazego Został zatrudniony jako nadworny kompozytor i kapelmistrz. Kontraktowi podpisanemu przez Haydna można zarzucić wiele: -Będąc na służbie u rodziny książęcej zobowiązany był do chodzenia w mundurku. Musiał też przenosić się z pałacu do pałacu wraz z całą orkiestrą i rodziną książęcą. -Najmniej korzystnym dla Haydna zapisem było jednak to, że wszystkie skomponowane przez niego utwory formalnie należały do księcia i nie mógł ich sprzedać innym zleceniodawcom. Ten zapis udało się Haydnowi zmienić dopiero pod koniec jego służby.

Symfonia nr 45 fis-moll, Symfonia „Pożegnalna" (Finał)

Wiedeń

Po śmierci księcia Mikołaja, jego następca Anton Esterhazy rozwiązał orkiestrę. Kontraktu z Haydnem nie rozwiązał, ale dał mu wolną rękę w kwestii jego działalności artystycznej. Haydn w 1790 r wrócił do Wiednia, wkrótce dostał propozycję wyjazdu do Anglii i kontrakt na napisanie dwunastu symfonii (symfonie londyńskie) – w tym Symfonii G-dur nr 94 “Niespodzianki”.

Dom J. Haydna w Wiedniu

Symfonia nr 94 "Z udeżeniem w kocioł" cz. 2 Andante

Śmierć Józefa Haydna

Wyczerpany wieloletnią intensywną pracą twórczą, od roku 1802 Haydn przestał komponować. Osiedlił się na stałe na jednym z przedmieść Wiednia, pragnąc zasłużonego wypoczynku. Zmarł w 1809 roku w Wiedniu mając 77 lat.

Bezgłowy Geniusz

J. Haydn zmarł 31 maja 1809 r. w nocy na skutek ogólnego osłabienia. Pochowany został już następnego dnia w ramach skromnej ceremonii na Cmentarzu Hundsturmskim, najmniejszym z pięciu ówczesnych wiedeńskich cmentarzy komunalnych. Kiedy w roku 1820 ekshumowano jego ciało w celu uroczystego przeniesienia go do kościoła w Eisenstadt, okazało się, że brakuje czaszki. Jako rodzaj świeckiej relikwii została ona skradziona osiem dni po pogrzebie. Po długich perypetiach czaszka Haydna w 1895 roku przeszła na własność Gesellschaft der Musikfreunde (Towarzystwa Przyjaciół Muzyki), jednak dopiero w roku 1954 udało się połączyć ją z resztą szkieletu w sarkofagu w kościele w Eisenstadt

Kościół Bergkirche (Haydnkirche) w Eisenstadt

Mauzoleum Haydna

Ciekawostki