Solidarność

SOLIDARNOŚĆ - ruch społeczny i walka o wolność

Polska Rzeczpospolita Ludowa ( PRL)

- kryzys gospodarczy- puste półki w sklepach - towary na kartki - oraniczanie wolności - łamanie praw człowieka - zakaz przekraczania granic bez zezwolenia - cenzura

- brak demokracji - strach przed władzą - propaganda - uzależnienie od ZSRR

Tło historyczne

Wszystkie te negatywne strony życia w PRL-u spowodowały pod koniec lat 70 falę wzburzenia w społeczeństwie. W 1976 roku po ogłoszeniu drastycznych podwyżek cen wybuchają strajki w Radomiu i Ursusie. Władza brutalnie tłumi zamieszki i stosuje represje wobec strajkujących. Staje się to źródłem powstania inicjatyw opozycyjnych. Społeczeństwo budzi w sobie ducha oporu.

Początki opozycji antykomunistycznej (KOR)

Pierwszą opozycyjną organizacją działającą w PRL jawnie, choć nielegalnie, był utworzony 23 września 1976 r. Komitet Obrony Robotników (KOR). Jego deklarację założycielską podpisali: Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Ludwik Cohn, Jacek Kuroń, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Antoni Pajdak, Józef Rybicki, Aniela Steinsbergowa, Adam Szczypiorski, ks. Jan Zieja oraz Wojciech Ziembiński. Powstanie KOR było odpowiedzią na brutalną pacyfikację strajków w Radomiu i Ursusie w czerwcu 1976 r. W całej Polsce aresztowano wówczas około 2,5 tys. osób. Komitet miał pomóc bezpośrednim ofiarom represji oraz ich rodzinom.

Kopia na bramie nr 2

21 postulatów

Na bramie nr. 2 Stoczni Gdańskiej zawieszono tablicę z 21 postulatami. Rządano nie tylko podwyżek płac, ale również utworzenia niezależnych od władz związków zawodowych, prawa do wolności słowa czy uwolnienia więźniów politycznych.

Początki Solidarności

Rok 1980 to pogłębiający się kryzys gospodarczy. Nastroje Polaków stają się coraz bardziej buntownicze. Wybuchają strajki na Lubelszczyźnie, w Szczecinie i Trójmieście. W Stoczni Gdańskiej protest rozpoczyna się po zwolnieniu z pracy działaczki związków zawodowych Anny Walentynowicz. Na czele strajku staje Lech Wałęsa. Strajki rozszerzają się na inne zakłady. Powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS)

21 Postulatów - oryginał

Porozumienia sierpniowe

Władze przestraszyły się większego zasięgu strajków, nie zdecydowały się na użycie siły i rozpoczęły negocjację z robotnikami. 31 sierpnia 1980 roku w Gdańsku Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski podpisali tzw. porozumienia sierpniowe. Rządzący zobowiązali się spełnić 21 postulatów.

Lech Wałęsa podpisuje porozumienia słynnym długopisem

Powstanie NSZZ Solidarność

Na mocy podpisanych porozumień sierpniowych 17 września 1980 roku w Gdańsku przedstawiciele robotników z całej polski utworzyli ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy SOLIDARNOŚĆ. Przewodniczącym został Lech Wałęsa. Wkrótce do związku wstąpiło ok. 10 mln Polaków.

Logo stworzył Jerzy Janiszewski

Stan wojenny

Solidarność ze związku zawodowego przerodziła się w masowy ruch o charakterze wolnościowym. Władze państwowe traciły kontrolę nad życiem społecznym kraju. W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku wprowadzono stan wojenny. Uwięziono opozycjonistów, ograniczono prawa obywatelskie, stosowano przemoc wobec społeczeństwa. Zawieszono, a następnie rozwiązano NSZZ Solidarność. Internowano między innymi Lecha Wałęsę

Wojciech Jaruzelski ogłaszający stan wojenny

Słynne zdjęcia symbol Chris'a Niedenthal'a

Lata 80-te

Lata 80-te to działaność Solidarności w podziemiu. Działaczy ścigano, aresztowano. Na przykład : czołowy członek Bogdan Borusewicz ukrywał się cztery lata przed Milicją. Sytuacja ekonomiczna Polski nie ulegała zmianom. Pod koniec lat 80 znowu zaczęły wybuchać strajki. Protestujący rządali podniesienia płac i ponownej legalizacji NSZZ Solidarność. Te wydarzenia oraz zmiany zachodzące w ZSRR zmusiły władze do rozpoczęcia rozmów z opozycją.

Okrągły Stół i wybory 1989

Władza zaprosiła opozycjonistów do rozmów w ramach tzw. Okrągłego Stołu w celu rozwiązania problemów politycznych i ekonomicznych kraju. Na czele strony opozycyjnej stanął Lech Wałęsa. Wynegocjowano: - przywrócenie urzędu prezydenta państwa - przeprowadzenie częściowo wolnych wybprów do sejmu - zupełnie wolne wybory do senatu - ponowne zalegalizowanie NSZZ Solidarność

4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze wybory z udziałem niekomunistycznej opozycji. Okazały się sukcesem Solidarności.

Ludzie Solidarności

Lech Wałęsa ELektryk w Stoczni Gdańskiej, działacz związków zawodowych, lider strajku w 1980 roku. Pierwszy przewodniczący NSZZ Solidarność. Ponad rok internowany. W 1983 otrzymał pokojową nagrodę Nobla. Przywódca strony Solidarnościowej podczas obrad Okrągłego Stołu. W 1990 roku w wolnych wyborach został wybrany prezydentem Polski.

Miejsce pracy Wałęsy

Bogdan Borusewicz

Anna Walentynowicz

Jerzy Borowczak

Henryka Krzywonos

Pracownik Stoczni. Inicjator strajku, bliski współpracownik Lecha Wałęsy.

Suwnicowa w Stoczni Gdańskiej, współzałożycielka NSZZ Solidarność. Jej zwolnienie z pracy stało się przyczyną strajku.

Motornicza, jej zatrzymanie tramwaju w Gdańsku uznaje się za początek strajku gdańskiej komunikacji, sygnatariuszka porozumień sierpniowych

Działacz opozycji, główny inicjator strajków w Stoczni, współautor 21 postulatów.

Miejsca Solidarności

Stocznia Gdańska - miejsce narodzenia Solidarności

Brama nr. 2 Stoczni Gdańskiej - miejsce pamięci o ofiarach strajków i zawieszenia postulatów

Europejskie Centrum Solidarności (ECS) - nowoczesne muzeum całego ruchu solidarnościowego

Sala BHP - zabytkowy budynek n terenie Stoczni, miejsce podpisania porozumień sierpniowych

Dziękuję za uwagę

Paulina Zagożdżon