Zemsta

Aleksander Fredro, Zemsta

Lekcja 2

Lekcja 3

Lekcja 1

Lekcja 4

Lekcja 5

pani z polaka

Opracowanie:

Lekcja 1

T: Świat przedstawiony utworu A. Fredry.

Przyjrzyj się ikonom.

Nazwij, co przedstawiają i wyjaśnij związek tego elementu z lekturą.

Geneza utworu

(od 00:55 do 1:55)

Świat przedstawiony

przełom XVIII i XIX wieku, czasy współczesne autorowi

Czas akcji:

stary zamek położony we wsi na terenach Rzeczpospolitej

Miejsce akcji:

Świat przedstawiony

Bohaterowie

Rodzaj literacki

Dramat:

- przeznaczony do wystawiania na scenie, - brak pośrednika między bohaterami a czytelnikiem, - o wydarzeniach dowiadujemy się z tekstu głównego - wypowiedzi bohaterów, - posiada tekst poboczny (didaskalia), czyli wskazówki autora dotyczące wyglądu sztuki.

Gatunek literacki

Komedia:

- pogodny nastrój, - żywa akcja, - komizm, - lekki temat, - szczęśliwe zakończenie.

Zadania

1. Wyjaśnij pojęcia: - cześnik, - rejent, - podstoli. 2. Odmień przez przypadki nazwisko Fredro.

Lekcja 2

T: Spór o... mur. Śledzimy akcję komedii.

Przyczyny konfliktu

I. Cechy charakteru głównych postaci

Cześnik Raptusiewicz - porywczy, gwałtowny, agresywny; Rejent Milczek - spokojny, opanowany, dwulicowy.

Przyczyny konfliktu

II. Wspólne posiadanie jednego domostwa

Przedmiot sporu:

zniszczony mur graniczny, dzielący zamek na dwie części

Sposób postępowania głównych bohaterów:

Rejent chce naprawić mur, Cześnik - na złość sąsiadowi - się na to nie zgadza.

Przyczyny konfliktu

III. Miłość Wacława i Klary

Stanowisko Rejenta:

nie zgadza się na związek syna z siostrzenicą Cześnika; nie liczy się dla niego dobro Wacława tylko zrobienie na złość sąsiadowi i zabranie mu kandydatki na żonę.

Postępowanie Podstoliny:

początkowo przyjmuje zaloty Cześnika i obiecuje zostać jego żoną, jednak gdy poznaje w Wacławie miłość z dawnych lat, decyduje się na małżeństwo z chłopakiem.

Działania Cześnika:

chce zrobić na złość Rejentowi, więc doprowadza do ślubu Wacława i Klary.

Wewnętrzna budowa dramatu

1. Ekspozycja - wprowadzenie w akcję. 2. Zawiązanie akcji - pojawiają się przeszkody. 3. Rozwój akcji - narastanie konfliktu. 4. Punkt kulminacyjny - napięcie sięga zenitu. 5. Rozwiązanie akcji - rozstrzygnięcie konfliktu.

Wewnętrzna budowa dramatu

Ważne pojęcia

Perypetia - zdarzenie wikłające lub zmieniające kierunek akcji, stawiające bohatera w nowej sytuacji. Intryga - skryte działanie postaci, zmierzające do pokrzyżowania planów innych postaci.

Perypetie i intrygi

Zewnętrzna budowa dramatu

Akt- wycinek akcji, który zazwyczaj kończy się jakimś ważnym wydarzeniem. Scena- część aktu w dramacie wyznaczona liczbą osób biorących w niej udział.Ukazanie się lub odejście jakiejś osoby odgranicza poszczególne sceny.

Zewnętrzna budowa "Zemsty"

Akt I - osiem scen Akt II - dziewięć scen Akt III - siedem scen Akt IV - trzynaście scen

Plan wydarzeń

Lekcja 3

T: Co śmieszy w dziele Fredry?

Komizm

1. «cecha sytuacji, rzeczy lub osoby budząca wesołość» 2. «efekt komiczny uzyskany w utworze artystycznym poprzez sposób przedstawienia postaci, obyczajów lub sytuacji»

Rodzaje komizmu

komizm postaci

komizm słowny (językowy)

komizm sytuacyjny

Komizm postaci

śmieszny nas bohater - jego wygląd, charakter, sposób bycia

Bohater "Zemsty"

Co w nim śmieszy?

ciągle krzyczy, jest zbyt porywczy, denerwuje się o drobnostki, każdą sprzeczkę traktuje bardzo poważnie

Cześnik Maciej Raptusiewicz

ma zbyt wysokie mniemanie o sobie, jego słowa nie mają odzwierciedlenia w tym, co robi

Józef Papkin

Komizm słowny (językowy)

śmieszną nas gry słów, dwuznaczności językowe, sposób mówienia bohaterów

Czyje to słowa?

Komizm sytuacyjny

śmieszą nas wydarzenia

Zapisz, o czym jest każda z wymienionych scen i wyjaśnij, dlaczego jest śmieszna.

Akt I, scena ósma

Akt I, scena siódma

Akt IV, scena piąta

Akt II, scena siódma

Zadanie

Czy dramat Aleksandra Fredry może bawić współczesnych czytelników? Sformułuj swoje stanowisko i podaj dwa argumenty na jego poparcie.

Lekcja 4

T: "Tych dwóch ludzi - ogień, woda" - o Cześniku i Rejencie.

Informacje o głównych bohaterach

Pełne imię i nazwisko oraz jego znaczenie

Rejent

Cześnik

Rejent Milczek; nazwisko mówiące: milczący, cichy, skromny - to tylko pozory

Cześnik Maciej Raptusiewicz; nazwisko mówiące: raptus - człowiek gwałtowny

Informacje o głównych bohaterach

Pochodzenie i przeszłość

Rejent

Cześnik

jest szlachcicem, pracował jako urzędnik sądowy

jest szlachicem, patriotą, brał udział w konfederacji barskiej

Informacje o głównych bohaterach

Sytuacja finansowa i rodzinna

Rejent

Cześnik

stary kawaler, bez majątku, prawny opiekun swojej bratanicy - Klary

zamożny wdowiec, ojciec Wacława

Informacje o głównych bohaterach

Wygląd, ubiór

Rejent

Cześnik

wyglądał na silnego, ale był schorowany (cierpiał m.in. na reumatyzm), ubrany w strój szlachecki (kontusz, pas, szabla)

drobny, szczupły, niski starszy mężczyzna

Informacje o głównych bohaterach

Sposób mówienia

Rejent

Cześnik

mówi cicho i wolno, po używanym słownictwie widać, że jest człowiekiem wykształconym; ulubione powiedzenie: "Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba"

mówi szybko, głośno; używa prostego języka; ulubione powiedzenie: "mocium panie"

Informacje o głównych bohaterach

Dopasuj cechy charakteru do bohatera

Zadania

1. Cześnik czy Rejent? Który z bohaterów wzbudził Twoją sympatię? Którego z nich nie lubisz? Uzasadnij swoje odpowiedzi. 2. Wybierz jednego z bohaterów i stwórz jego kartę postaci. Skorzystaj ze strony: Przeczytaj, jak ją wypełnić:

Lekcja 5

T: Papkin - mistrz autoprezentacji.

Autoprezentacja, czyli...?

Czym jest autoprezentacja? Spróbuj zapisać jej definicję. Kiedy dokonujemy autoprezentacji? O jakich zasadach powinniśmy wtedy pamiętać? Na co zwrócić uwagę?

Papkin - informacje podstawowe

Imię i nazwisko:

Józef Papkin

Pochodzenie:

jest zubożałym szlachcicem, synem Jana Papkina

Status majątkowy:

nie ma majątku; posiada tylk angielską gitarę, kolekcję motyli oraz szablę Artemizę

Wykonywane zajęcie:

jest na usługach Cześnika, prawdopoodbnie ma u niego jakiś dług, który musi teraz spłacić

ubrany w stylu francuskim: krótkie spodnie, okrągłe buty do pół wydki, tupet (perukę) z warkoczem na głowie, kapelusz, nosi szablę i parę pistoletów

Wygląd:

Sposób mówienia:

mówi szybko, jego styl jest kwiecisty, przesadny, literacki

Autoprezentacja Papkina

Jestem Papkin, lew Północy, Rotmistrz sławny i kawaler - (okazując gestem wstęgi orderowe) Tak, siak, tedy i owędy... Mądry w radzie, dzielny w boju, Dusza wojny, wróg pokoju. - Znają Szwedy, muzułmany, Sasy, Włochy i Hiszpany Artemizy ostrze sławne I nim władać ramię wprawne - Jednym słowem, krótko mówiąc, Kula ziemska zna Papkina.

Do kogo zwraca się Papkin tymi słowami? W jaki sposób przedstawia siebie? Na jakie swoje cechy zwraca uwagę? Co chce przez to osiągnąć? Jak mają się te słowa do charatkeru bohatera?

Zemsta, Akt III, scena czwarta

Obraz Papkina

Jestem Papkin, lew Północy

Jemu oddam Podstolinę, Malowidło nieco stare.

Jutro cały zamek zburzę.

Każdy siebie ma na względzie, A drugiego za narzędzie

Giną za mną te kobiety!

Bom jest jeździec doskonały.

Ledwie żyję. Każ dać wina!

Mina tęga (…) Głowa w górę, a wejrzenie.

Obraz Papkina

Wykreowany przez niego samego

Rzeczywisty

Jemu oddam Podstolinę, Malowidło nieco stare.

Jestem Papkin, lew Północy

Jutro cały zamek zburzę.

Giną za mną te kobiety!

Każdy siebie ma na względzie, A drugiego za narzędzie

Bom jest jeździec doskonały.

Ledwie żyję. Każ dać wina!

Mina tęga (…) Głowa w górę, a wejrzenie.

Zadanie

Czy przedstawiony obok obrazek może być komentarzem do zachowania Papkina? Uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do znajomości lektury.

Wniosek

Papkin to parodia rycerza, karykatura. Jego cechy są wyolbrzymione, aby wzbudzić śmiech.