Henryk i Pankracy

temat:

Starcie dwóch ideologii - polemika Pankracego z hrabią Henrykiem

Przeczytajcie fragment trzeciej części utworu, zaczynającego się od słów "Komnata podłużna — obrazy dam i rycerzy porozwieszane po ścianach"

Pankracy

Hrabia Henryk

Dlaczego Pankracy rozmawia z Hrabią? Jaki jest jego stosunek do Hrabiego? Podaj konkretny cytat? Jak postrzega arystokrację? Odwołaj się do konretnych cytatów i je skomentuj. Jakie wyznaje wartości? Jaki jest jego stosunek do religii?JJa Co chcę osiągnąć Pankracy?

Jak przedstawia arystokrację?Jaka jest ich rola i na czym polega ich wyjątkowość? Jaki ma stosunek do religii? Jakie wyznaje wartości? Jak wypowiada się o rewolucji?

VS

Dla Heglowskiej koncepcji tragizmu istotne jest założenie, że słuszność i dobro są reprezentowane po równi przez obce walczące strony, które stanowią jednak tylko część wyższej całości. Każda ze stron ma za sobą racje wymagające słuznie ludzkiego uznania i posłuchu, bo same w sobie są sprawiedliwe i wysuwają żadania równie usprawiedliwione. Tragiczne jest jednak to, że zastosowanie się do racji jednej strony musi pociągnąć za sobą naruszenie drugiej. Racja każdej ze stron staje się wówczas niesłuszna, gdyż ignoruje prawa strony przeciwnej i żąda absolitnej władzy. Prawo do absolutnej władzy nie przysługuje zaś żadnej z nich oddzielnie, a tylko całości, której każda ze stron tworzy cząstkę.

M. Janion, Wstęp [w:] Z. Krasiński, Nie-boska komedia, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965. s. LXXXIII.

Każda strona ma swoje racje.

Rewolucja, mimo że posiada swoje niezaprzeczalne, cząstkowe racje, pozbawiona jest racji fundamentalnej, to jest akceptacji Boga. Jako nie mieszcząca się w boskim planie świata, „nie-boska” właśnie – jest skazana na klęskę, musi być potępiona.

Prowidencjalizm

Pogląd historiozoficzny, według którego historia jest realizacją planów Boga. Ludzkie działania, często sprzeczne, są korygowane przez opatrzność Bożą.

PANKRACY Czy widzisz tam wysoko — wysoko? — LEONARD Nad ostrym szczytem widzę chmurę pochyłą, na której dogasają promienie słońca. — PANKRACY Znak straszny pali się na niej. — LEONARD Chyba cię myli wzrok. — PANKRACY Milion ludu słuchało mnie przed chwilą — gdzie jest lud mój? — LEONARD Słyszysz ich okrzyki — wołają ciebie — czekają na ciebie. — PANKRACY Plotły kobiety i dzieci, że się tak zjawić ma, lecz dopiero w ostatni dzień. — LEONARD Kto? — PANKRACY Jak słup śnieżnej jasności, stoi ponad przepaściami — oburącz wspart na krzyżu, jak na szabli mściciel. — Ze splecionych piorunów korona cierniowa.

LEONARD Co się z tobą dzieje? co tobie jest? — PANKRACY Od błyskawicy tego wzroku chyba mrze, kto żyw. — LEONARD Coraz to bardziej rumieniec zbiega ci z twarzy — chodźmy stąd — chodźmy — czy słyszysz mnie? — PANKRACY Połóż mi dłonie na oczach — zadław mi pięściami źrenice — oddziel mnie od tego spojrzenia, co mnie rozkłada w proch. — LEONARD Czy dobrze tak? — PANKRACY Nędzne ręce twe — jak u ducha bez kości i mięsa — przejrzyste jak woda — przejrzyste jak szkło — przejrzyste jak powietrze. — Widzę wciąż! — LEONARD Oprzyj się na mnie. — PANKRACY Daj mi choć odrobinę ciemności! —

LEONARD O mistrzu mój! — PANKRACY Ciemności — ciemności! — LEONARD Hej! obywatele — hej! bracia — demokraty, na pomoc! — Hej! ratunku — pomocy — ratunku! — PANKRACY Galilaee, vicisti!