Pisownia rz i ż

PISOWNIA "RZ" i "Ż"

MAŁGORZATA DUDKOWSKA

RZ czasem igra z nami,z R zamienia się miejscami.Są spółgłoski, które lubi,towarzystwem ich się chlubi.Goni błękit, chmur dotyka,tam już krzykiem ptaki wita.Lub ucieka wprost do niebai pamietać o nim trzeba.

Kiedy piszemy "rz":

- Wymienia się na r:dworzec - dworca, wierzyć - wiara, marzec- marca, parzysty - para, marynarz- marynarski, rowerzysta - rower.

Rymowanka, która ułatwi Wam zapamiętanie po jakich spółgłoskach piszemy "rz"

Kiedy chochliki pudrują trawniki,w baśniowych domkach, jaśnieją guziki.Baśniowe chochliki wciskają trzewiki,który pierwszy jęknie, dostaje guziki.

Po spółgłoskach b, ch, d, g, j, k, p, t, w:B - brzdąc, brzoza, brzydki T - trzyma, trzeba, trzeci, trzask D - drzwi, drzewa, drzazga K - krzew, krzak, krzyk G - Grzegorz, grzałka, grzecznie P - przechodzi, przecież, przodem, Przasnysz Ch - chrzest, chrzan, Chrzypsko, J - zajrzeć, dojrzały,W - wrzeciono, wrzesień.

W wyrazach rodzaju męskiego zakończonych na -arz, -erz oraz -mistrz, -mierz.Przykłady:młynarz, lekarz, piekarz, kołnierz, nietoperz, harcerz, zegarmistrz, wicemistrz, wodomierz.WYJĄTKI:pejzaż, bandaż, papież, garaż, makijaż.

WYJĄTKI:- wyrazy: gżegżółka, babsztyl, bukszpan, całokształt, kształcić, kształt, kształtny, kszyk (gatunek ptaka), odszkodowanie, przedszkole, riksza, ukształtowanie, wykształcenie, Kapsztad, Łapsze, Pszczyna, Pszów, pszczoła, pszenica, pszenżyto, słupszczanin, hochsztapler.

"RZ" niewymienne - ZAPAMIĘTAJ:

I. Jarzębina, wierzba, korzeń, obwarzanek, rzodkiew, orzech, rzęsisty, uderzyć, burza, porządek, rzęzić, odkurzacz. II. Rzadko, rzęsa, rzeźba twarzy, Rzymianin, pierzchnąć, towarzysz, rzesza, rzewny, rzępolenie, wierzchowiec, tarzać się, rzemień. III. Rząd, narzędzia, pogorzelec, Rzeszów, Chorzów, Zgierz, Chorzele, jarzyna, porzeczka, korzyść, Węgorzewo, rzeka Orzyc.

Ż też ważne, Już to wiecie.Żąda władzy,Mężne przecież.Droga dróżką się staje.Blisko bliżej się zdaje.Druh z drużyną na straży,Waga ich losy waży.

"Ż"

- gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s.Przykłady:książka - księga, wstążka - wstęga, mosiężny - mosiądz, pieniążek - pieniądz, drużyna - druh, watażka - wataha, każę (coś zrobić) - kazać, mażę (po czymś) - mazać, przerażenie - przerazić, zamrażać - mroźny, mróz, bliżej - blisko, niżej - nisko.

PISOWNIA "Ż"

• Ż na DZ, przykłady: koleżanki – koledzy, księża – księdza • Ż na G, przykłady: książka – księga, odważnik – waga • Ż na H, przykłady: watażka – wataha, drużyna – druh • Ż na S, przykłady: niżej – nisko, węższy – wąski • Ż na Z, przykłady: każę ­– kazać, obrażony – obraza • Ż na Ź (ZI), przykłady: zamrożony – mroźny, duży – duzi

- piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż Przykłady:pejzaż, witraż, młodzież, odzież. Ż piszemy po literach: l, ł, r, n, Przykłady:lżej, ulżyć, małże, małżeństwo, rżysko, rżenie, rewanż, oranżada.WYJĄTKI:współrzędne, półrzadka.

- Na początku wielu wyrazów oraz w niektórych słowach, mimo że nie wymienia się na g, dz, h, z, ź, s:Przykłady:żal, żart, żyto, żniwo, życzenie, żubr, żółty, żaglówka, mżawka, abażur, należyty, pożar.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!