Trzęsienia ziemi

01 Trzęsienia ziemi

02 Ruchy epejrogeniczne

03 Ruchy izostatyczne

Co to jest trzęsienie ziemi?

Watch

- najniebezpieczniejsze zjawisko naturalne towarzyszące ruchowi płyt litosfery - należy do tzw. procesów wewnętrznych

- to drgania skorupy ziemskiej (wstrząsy), których przyczyną jest gwałtowne rozładowanie naprężeń powstałych w wyniku ruchu płyt litosfery - płyty litosfery znajdują się w bardzo powolnym (niezauważalnym), ale nieustannym ruchu, który powoduje powstawanie w skałach naprężeń kumulujących energię - po pewnym czasie skumulowana energia staje się tak ogromna, że powoduje przesunięcie lub pęknięcie mas skalnych i powstanie drgań, rozchodzących się w postaci fal sejsmicznych

Rodzaje fal sejsmicznych

podłużne

powierzchniowe

poprzeczne

Ziemi wzbudzają

powstają w miejscu uwolnienia się energii w głębi Ziemi

po dotarciu do powierzchni

Rodzaje trzęsień ziemi

zapadliskowe

wulkaniczne

tektoniczne

zapadanie się kopalń, jaskiń, itp.

erupcja wulkanów

kolizja płyt litosferycznych

90%

7%

3%

W zależności od głębokości położenia hipocentrum trzęsienia możemy również podzielić na:

głębokie

płytkie

średniogłębokie

niewielkie głębokości - do 70 km 85% trzęsień ziemi

duże głębokości - 300-700 km 3% trzęsień ziemi

średnie głębokości - 70-300 km 12% trzęsień ziemi

Rozmieszczenie trzęsień ziemi. W zależności od częstotliwości i wstrząsów wyróżnia się obszary:

pensejsmiczne

asejsmiczne

sejsmiczne

wstrząsy są częste i silne (większość wstrząsów występuje na obszarze Ognistego Pierścienia Payfiku)

wstrząsy pojawiają się bardzo rzadko i są słabe

trzęsienia ziemi w ogóle nie występują

Urządzenie za pomocą którego rejestrowane są fale sejsmiczne to sejsmograf. Sejsmogram natomiast, to zapis drgań, pozwalający okreslić czas, miejsce i siłę trzęsienia ziemiSiłę wstrząsów ocenia się na podstawie:

skala Mercallego

skala Richtera

+ info

Skutki trzęsień ziemi:

w czasie trzęsienia ziemi w Chinach zginęło ok. 650 tys. ludzi

straty w ludziach

niszczenie infrastruktury (budynki, linie energetyczne, gazociągi, ropociągi, sieci komunikacyjne, itp.)

straty materialne

przemieszczanie się warstw skalnych, osuwisk i obrywów, podniesienie lub obniżenie się poziomu wód gruntowych; zmiany położenia koryt rzecznych

zmiana ukształtowania terenu

zerwaniu ulegają sieci energetyczne i gazociągi; pożary są trudne do ugaszenia - w czasie trzęsienia dochodzi do zniszczenia sieci wodociągowej

pożary

tsunami

ogromne fale tektoniczne

Najsilniejsze trzęsienia ziemi

Watch

Ruchy pionowe Ziemi:

Jednym z rodzajów ruchów, jakim poddawana jest powierzchnia Ziemi są ruchy pionowe.Wywoływane są procesami geofizycznymi, a także procesami wynikającymi z działalności człowieka.

procesy geofizyczne

działalność człowieka

Sztuczne procesy, np.:- wydobywanie surowców - osuszanie lub nawadnianie terenów - komunikacja - testy broni atomowej

To ruchy skorupy ziemskiej spowodowane czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi, np.:- powstawanie i znikanie lądolodów - zmiany ilości wód w zbiornikach - sedymentacja - erozja - zwiększanie obciążenia skorupy w rezultacie ruchów górotwórczych - zmiany minerałów zachodzące w litosferze - prądy konwencyjne w płaszczu Ziemi

Ruchy epejrogeniczne:

PRZYCZYNY

- powolne i długotrwałe pionowe ruchy skorupy ziemskiej, występujące na dużych powierzchniach- głównie powodowane przemieszczaniem się magmy pod skorupą ziemską- na ogół nie wywołują większych deformacji warstw skalnych

Prowadzą do zmiany zasięgów mórz

ruchy wypiętrzające - powodują regresję morza - zwane są ruchami lądotwórczymi

ruchy obniżające - powodują transgresję morza - zwane są ruchami talasogenicznymi

ruchy lądotwórcze

ruchy oceanotwórcze

Ruchy epejrogeniczne:

Ruchy te odbywają się też współcześnie; szczególnie wyraźnie zaznaczają się na obszarach zlodowacenia plejstoceńskiego, które od czasu stopnienia lądolodu stale się podnoszą, np.:

centrala część Skandynawiipodniosła się o ponad 250 cm

tarcza kanadyjskapodniosła się o około 270 cm

W wyniku ruchów epejrogenicznych

podnoszeniu ulegają: - Zatoka Neapolitańska we Włoszech - wybrzeża Norwegii - wybrzeże Azji północno-wschodniej - Półwysep Indyjski (wschodnie wybrzeże) - Morze Czerwone od strony Afryki - Zatoka Meksykańska - Wybrzeże Chile

obniżeniu ulegają: - okolice Zatoki Gdańskiej - wybrzeże holenderskie - Francja na atlantyckim wybrzeżu - wybrzeże Afryki (północno-zachodnie) - Grenlandia (południowa)

Ruchy izostatyczne:

W przypadku występowania sił dodatkowych, np.: w skutek obciążenia lub odciążenia płyt litosfery, równowaga skorupy ziemskiej może ulec zaburzeniom. Kontynenty mogą się wówczas przesuwać ku górze lub w dół. W ten sposób bloki skorupy ziemskiej dążą do uzyskania równowagi (izostacji) grawitacyjnej. Efektem tego są powolne pionowe ruchy izostatyczne litosfery.

Ruchy izostatyczne:

Czynnikiem odciążającym może być:- topnienie pokrywy lądolodu - obniżanie gór przez erozję i denudację - zmniejszenie się ilości wody w jeziorze (np. w plejstoceńskim jeziorze Bonneville w Stanach Zjednoczonych) - niszczenie obszarów kontynentalnych, zwłaszcza górskich, przez siły zewnętrzne

Czynnikiem obciążającym może być: - powstanie grubej pokrywy lądolodu - wzrost ilości wody w zbiornikach jeziornych lub morskich - narastanie osadów w basenach morskich - zwiększenie obciążenia skorupy ziemskiej w wyniku ruchów górotworu i w wyniku narastania pokryw lawowych na obszarach czynnego wulkanizmu.

Do podstawowych skutków ruchów izostatycznych należą: - pionowe przemieszczanie się fragmentów litosfery - zmiany linii brzegowej (transgresje i regresje morskie) - zmiany bazy erozyjnej rzek Jednym z najbardziej popularnych przykładów trwających ruchów skorupy ziemskiej jest świątynia Serapisa w Pozzuoli k. Neapolu. Na kolumnach starożytnej świątyni widoczne są ślady drążenia przez małże skałotocze, pochodzące z okresu obniżenia się fragmentu płyty kontynentalnej poniżej poziomu morza.