"Przypowieść" J. Lechoń

Ofiarność wobec ojczyzny w wierszu Lechonia "Przypowieść"

klasa 8

30.03.2021

Index

07. dalog cd.

04. podmiot lir.

01. Lechoń

08. przypowieść

05. bohaterowie

02. "Niezwyciężeni"

06. dialog

09. budowa

03. "Przypowieść"

.01

Jan Lechoń - 1899 - 1956

Jan Lechoń

Właściwie Leszek Józef Serafinowicz herbu Pobóg – polski poeta, prozaik, krytyk literacki i teatralny

.02

"Niezwyciężeni"

Niezwyciężeni: historia odzyskania wolności przez Polskę opowiedziana przez Mirosława Zbrojewicza.

.03

"Przypowieść"

Przeczytaj!

Posłuchaj interpretacji!

.04

Podmiot liryczny

• wypowiada się w 3 osobie
• ukryty,
• demonstruje dwie pozostałe postacie (żołnierza i kogoś)
• przysłuchuje się rozmowie w/w postaci
• nie komentuje prezentowanych faktów
• jest obiektywny
• poglądy postaci prezentuje w mowie niezależnej
• jednej z postaci pozwala mieć "ostatnie słowo" czym wyraża sympatię i aprobatę dla postawy

Bohaterowie

.05

ktoś

żołnierz

001 111

Write a subtitle here

05/24

• prowadzi długi monolog, który jest logicznym wywodem jego racji
• kieruje się rozumem
• trzeźwo, praktycznie myśli

• prawie pozbawiony głosu, ale ma w utworze "ostatnie słowo"
• centralna postać utworu
• dotarł w najodleglejsze zakątki Europy
• był tułaczem
• dokonał rzeczy, których inni nie potrafili
• walczył dla innych z największym wysiłkiem
• nie przyniósł wyzwolenia swojej ojczyźnie

.06

Dialog

Rozmawiają o wartościach, którymi należy się kierować.Polscy żołnierze walczyli na wielu frontach II wojny światowej. Byli najwierniejszymi sojusznikami aliantów. Mówiono o nich z podziwem. Po skończeniu wojny, gdy nadszedł długo oczekiwany, wywalczony czas pokoju, żołnierz uświadomił sobie, że Polska nie jest wolnym krajem (znajdowała się pod wpływem Związku Radzieckiego) – „Zdobywszy wolność innym dłońmi skrwawionemi, /Dowiedział się nareszcie, że sam nie ma ziemi”). Rozmówca żołnierza ironicznie wypowiada się o jego ideałach („wiedziałem, że nikt twoich ran ci nie odwdzięczy, bo czym krew, co płynie, przy złocie, co brzęczy(...)”, „jak żal mi, że ci oczy nareszcie otwarto!”) Mówi, iż w materialistycznym świecie, gdzie dominuje zimna kalkulacja i wyrachowanie, nikt nie doceni takich wartości jak uczucia, poświęcenie, ideały, szlachetne intencje. Swoje rozważania kończy pytaniem retorycznym: Bo czym jest duch anielski przy szatańskiej sile?

.07

W puencie utworu pojawia odpowiedź sprzeczna z prezentowanymi zdroworozsądkowymi racjami. Żołnierz, któremu jawi się wizerunek walczących jak on, na obczyźnie przodków, jest symbolem kolejnych pokoleń przelewających krew w różnych miejscach. Zawsze z nadzieją, że ich trud zbliży chwilę wyzwolenia ojczyzny. Jest przekonany, że jego postawa jest właściwa, więc odpowiada używając kolokwializmu "Ach!, śmieszne pytanie". To właśnie ta nadzieja dawała kolejnym pokoleniom siłę walki, a jednocześnie szansę na przetrwanie i wyzwolenie. Bez nadziei naród nie przetrwałby tak wielu trudnych wydarzeń.

.08

Przypowieść (parabola)

• gatunek narracyjny podporządkowany celom moralizatorskim
• jednostkowe zdarzenia i postacie służą wyrażeniu myśli o charakterze ogólnym
• postacie, motywy, wątki są schematyczne
• znaczenie symboliczne lub alegoryczne

Konkretne postacie i sytuacje są ilustracją prawd ogólnych, zwykle o charakterze moralizatorskim lub filozoficznym. Czytając przypowieść, należy odszukać sens ukryty.

.09

Budowa

• trzynastozgłoskowiec (7 + 6)
• rymy dokładne, żeńskie,
• o układzie parzystym (sąsiadującym), a w ostatnich 4 wersach krzyżowym (przeplatanym)

peryfrazy (omówienia) pytania retoryczne powtórzenia wyliczenia, epitety