lalka

"Lalka" B. Prusa

czas i miejsce akcji

akcja odbywa się w roku 1878-79, jednak retrospekcje, na które natrafiamy w Pamietniku starego subiekta, obejmują Wiosnę Ludów, kampanię wegierską i powstanie styczniowe. Akcja utworu rozgrywa się w Warszawie, ale poszczególne epizody rozgrywają się u Pani prezesowej oraz w Paryżu

Występujące w „Lalce” gatunki literackie to: powieść psychologiczna, powieść społeczna, występują elementy pastiszu, satyry i groteski

Warszawa w ,,Lalce"

miasto opisane jako rejon skrajnego ubóstwa, nędzy, i chorób, brak higieny i troski o zdrowie mieszkańców, rudery zapadnięte niżej bruku, brud i śmieci leżały tuż obok ludzi czy rzeki, ludzie pozbawieni emocji jak i motywacji do działania

cytaty opisu Warszawy:

„Nigdzie nie wejdziemy po tej leżącej drabinie."

„Oto miniatura kraju - myślał - w którym wszystko dąży do spodlenia i wytępienia rasy.”

„Na kilkumorgowej przestrzeni wznosił się tu pagórek najobrzydliwszych śmieci, cuchnących, nieomal ruszających się pod słońcem, a o kilkadziesiąt kroków dalej leżały zbiorniki wody, którą piła Warszawa.”

,,To nie ludzie, ale widma ukrytych tutaj chorób, które odziały się w wykopane w tym miejscu szmaty"

wizerunek arystokracji

chciwi wyzyskiwacze biednych, darmozjady i nieroby („Cóż więc robią oni wszyscy począwszy od księcia, a skończywszy... choćby na panu Starskim”-Wokulski) liczą się dla nich tylko pieniądze („Ja bym mu oddał córkę. Człowiek, porządny, bogaty, posagu nie strwoni...”) gardzą niższymi warstwami społecznymi, są odpowiedzialni za złą sytuację społeczną („Owszem, wy wszyscy odpowiadacie, bo owe jednostki wyrosły pośród was, a to, co książę nazywasz występkiem, jest tylko owocem waszych poglądów, waszej pogardy dla wszelkiej pracy i wszelkich obowiązków.”-Wokulski)

mieszczaństwo niemieckie

reprezentant: Mincel – głowa kupieckiej rodziny, najważniejszą wartością w życiu jest praca, oszczędzanie pieniędzy było zasadą w rodzinie cechowali się pracowitością, zapobiegliwością, mieli swój sposób bycia

Author's Name

mieszczaństwo żydowskie

przedstawiciel: rodzina Szlangbaumów występują jeszcze Klejn i Szuman cechuje ich pracowitość, energia, solidarność w grupie, ale też brak szacunku dla podwładnych, lizusostwo i wywyższanie się

Author's Name

mieszczaństwo polskie

przedstawiciele: Wokulski, Węgrowicz cechuje ich ciężka i sumienna praca, chęć sukcesu, inteligencja

Author's Name

Wokulski jako pozytywista

biografia pozytywistyczna: praca jako lekarstwo dla społeczeństwa, krytykuje polską arystokrację, czuje się odpowiedzialny za los niskich wastw społecznych

charakter: skryty, skromnie żyje, zdecydowany, pewny siebie, uczciwy, rzetelny, inteligentny, rządny wiedzy, marzy o zreformowaniu społeczeństwa arystokracji, potrafi uszanować każdego napotkanego człowieka, zna się na ludziach, pomaga potrzebującym

Author's Name

Wokulski jako romantyk

biografia romantyczna: zakochał się w Izabeli od pierwszego wejrzenia, wybaczał jej zdrady mimo bólu, próba samobójcza z powodu nieszczęśliwej miłości

charakter: zdeterminowany, dynamiczny, wrażliwy, łatwo się wzrusza, niezależny, asertywny, nie zależy mu na pieniądzach, spełnia swoje ustalone cele, był niezwylke delikatny uczuciowo

Author's Name

trzej idealiści

Stanisław Wokulski, idealista miłości, opętany nieznanym mu wcześniej uczuciem, nie dostrzegał realiów życia, marzył o szczęśliwej miłości, przeżył ogromne rozczarowanie dowiadując się kim tak na prawdę jest jego wymarzona kobieta

Author's Name

trzej idealiści

Ignacy Rzecki, idealista polityczny, marzył o wolności i niepodległość, idealizował Napoleona i jego pogądy tak bardzo, że niekóre czyny Wokulskiego traktował jako działania spiskowe; wyruszył na wojnę mówiąc "za wolność waszą i naszą"

Author's Name

trzej idealiści

Julian Ochocki, idealista nauki, poświęcił się jej całkowicie, przekonanie o możliwościach człowieka, o szansie na odkrycie niedostępnych dziedzin, niepoznanych do tej pory tajników wiedzy skazało go na samotność i niezrozumienie

Author's Name

Topos theatrum mundi - teatr świata

niemalże każda scena w powieści ma w sobie coś z teatru, w pierwszej scenie można zobaczyć marionetki z wystawy sklepu sumbolizujące świat przedstawiony w powieści zauważamy też świat ludzi, którzy są marionetkami, manipulują sobą i są zależni sami od siebie

Author's Name

interpretacja tytułu

Są różne odczytania znaczenia tytułu, wiele razy bohaterowie powieści grali nie swoje role; Wokulski staje się marionetką w rękach Izabeli, która sama była bezduszną lalką; odniesienie do toposu w którym ludzie nie decydują o swoim losie, ale jest on wyznaczony z góry przez reżysera.

Author's Name

dziekuje za uwage!

Kinga Padurska 3LC

Author's Name