Używki

UŻYWKI

Spis treści

1. Czym są używki?

2. Kawa

3. Papierosy

4. Alkohol

5. Narkotyki

Czym są używki?

Używki to substancje pozbawione właściwości odżywczych, które działają pobudzająco na organizm człowieka poprzez oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy. Należą do nich zarówno kawa czy herbata, jak również znacznie bardziej szkodliwe substancje zawarte w papierosach, alkoholu, narkotykach i dopalaczach.

Ludzie najczęściej sięgają po używki szukając relaksu, pobudzenia czy zabawy. Początkowo ich stosowanie może powodować odprężenie, poprawę humoru, wzrost pewności siebie i poczucie lepszej kondycji. Jednak już wówczas używki niszczą organizm, uszkadzają narządy i powodują uzależnienie, czyli sytuację kiedy organizm „domaga się” dostarczania kolejnych porcji używek, a ich brak powoduje niepokój, lęk, rozdrażnienie czy agresję. Uzależnieniu często towarzyszy wzrost tolerancji na używkę (czyli konieczność stosowania coraz większych dawek), zaniedbywanie obowiązków i zainteresowań oraz stosowanie używek nawet pomimo jego zauważalnych szkodliwych efektów.

Kawa

Kawa jest to jedna z najpopularniejszych używek na świecie i główne źródło kofeiny.

Pozytywne właściwości kawy:

Według niektórych badań kawa pita w umiarkowanych ilościach posiada pewne pozytywne, niekiedy nawet lecznicze właściwości.

• Polepsza pamięć krótkotrwałą i zdolności poznawcze. Badanie, w którym uczestniczyły 80-letnie kobiety, wykazało, że te, które piły kawę przez większość życia, osiągały lepsze wyniki w testach zdolności poznawczych.
• Zmniejsza ryzyko zachorowania na marskość wątroby.
• Ułatwia koncentrację, a także pozytywnie wpływa na krążenie i układ trawienny. Regularne spożywanie kawy związane jest z niższym poziomem umieralności ogólnej i umieralności z powodu chorób układu krążenia, podobną zależność zaobserwowano dla kawy bezkofeinowej.

• Przyśpiesza metabolizm (kofeina), tym samym zwiększa tempo przemiany lipidów i pomaga zapobiegać zmęczeniu mięśni.
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia u mężczyzn kamicy żółciowej.
• Przyczynia się do zmniejszenia zachorowalności na nowotwory pęcherza wśród palaczy.

• Zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona.
• Nawet do 50% zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II.
• Zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita i wątroby (hepatomę).

• Zwiększa efektywność środków przeciwbólowych, co może być niebezpieczne.
• Podejrzewa się, że jest źródłem przeciwutleniaczy w diecie osób spożywających niewiele owoców i warzyw – brak jednoznacznych dowodów.
• Polepsza perystaltykę jelit.
• Może ograniczać rozwój próchnicy zębów.

Negatywne właściwości kawy:

• Zawarta w kawie kofeina hamuje neurogenezę w hipokampie, uczula receptory dopaminy, blokuje receptory adenozynowe, osłabia pamięć, zwiększa uczucie niepokoju i lęku (tzw. „zdenerwowanie kofeinowe”) oraz powoduje uzależnienie fizyczne.
• Ze względu na swoje właściwości pobudzające u większości ludzi utrudnia zasypianie (u nielicznych występuje efekt przeciwny).

• Spożycie dużej ilości kawy przez kobietę w ciąży może zwiększać prawdopodobieństwo martwego urodzenia. W związku z tym zalecane jest, by kobiety w ciąży piły maksymalnie dwie filiżanki kawy dziennie.
• Gotowana kawa może w dużym stopniu wpływać na podniesienie poziomu cholesterolu.
• Kawa może zwiększać prawdopodobieństwa ataku serca u osób o wolniejszym metabolizmie (posiadających gen spowalniający detoksykację kofeiny w wątrobie) nawet o 133% w przypadku picia powyżej 4 filiżanek dziennie. Wspomniany gen posiadało 54% osób uczestniczących w badaniu.

Papierosy

Papieros jest to wyrób tytoniowy składający się z rurki z cienkiej bibułki, o średnicy do 1 cm i długości do 12 cm, wewnątrz której znajduje się mieszanka tytoniowa zawierająca spreparowane liście różnych odmian tytoniu. Podczas palenia papierosa zawarta w dymie papierosowym nikotyna dostaje się do krwi i wywiera swoje działanie na organizm palacza. Oprócz nikotyny dym tytoniowy zawiera tysiące innych szkodliwych, rakotwórczych substancji chemicznych. Podobną rolę spełnia fajka (zamiast w papierze, który spala się wraz z tytoniem, spreparowane liście umieszczone są w niepalnym, najczęściej drewnianym cybuchu) oraz cygaro – tu zamiast papieru jest wysuszony, ale nierozdrobniony, liść tytoniu. Małe cygaro, zbliżone wyglądem do papierosa, to cygaretka.

Skutki palenia papierosów

Papierosy i inne wyroby tytoniowe zawierają nie tylko silnie uzależniającą nikotynę, ale również kilka tysięcy innych substancji chemicznych, z których wiele jest toksycznych, a około 40 ma działanie rakotwórcze. Co drugi palacz umiera z powodu chorób odtytoniowych, głównie chorób serca, płuc i nowotworów złośliwych, a osoby palące papierosy żyją przeciętnie 15 lat krócej niż niepalące.

Papierosy zawierające środki psychoaktywne

Papieros powstały z ręcznego zwinięcia bibułki (bletki) papierowej (lub z liścia tytoniu) z marihuaną nazywany jest zazwyczaj jointem lub skrętem, jednak znanych jest też duża liczba innych określeń gwarowych. Joint w odróżnieniu od zwykłego „papierosa” jest zazwyczaj szerszy po stronie którą się podpala, niż po stronie ustnika. Ustnik jest zwykle wykonany z paska zwiniętej tekturki. „Czyste” jointy zawierają jedynie marihuanę, bez dodatku tytoniu.

Choroby związane z paleniem papierosów

choroby układu krążenia

• choroba niedokrwienna serca
• zawał mięśnia sercowego
• miażdżyca zarostowa kończyn dolnych
• zaburzenia pracy serca
• nadciśnienie tętnicze
• tętniak aorty

choroby układu oddechowego

• rozedma płuc, przewlekłe zapalenie oskrzeli
• rak płuc
• rak języka
• rak krtani
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
• astma
• gruźlica
• grypa

choroby układu pokarmowego

• wrzody żołądka i dwunastnicy
• rak dziąseł
• rak podniebienia
• przepuklina jelitowa
• rak jelita grubego

choroby zębów

• paradontoza
• zapalenie dziąseł
• próchnica

choroby oczu

• zapalenie spojówek
• katarakta
• zwyrodnienie plamki żółtej

choroby układu hormonalnego

• nadczynność tarczycy
• niedoczynność tarczycy
• rak trzustki

choroby układu rozrodczego

• rak szyjki macicy
• rak jajników

Alkohol

Alkohole uchodzą za używki i działają jak środki odurzające. Częste picie alkoholu, szczególnie w dużych ilościach, może prowadzić do uzależnienia. Wiele osób twierdzi jednak, że niewielka ilość alkoholu działa korzystnie na nasz organizm: rozgrzewa, pobudza, poprawia trawienie.

Alkohol ma również działanie rakotwórcze. Nadmierne spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko nowotworu gardła, układu trawiennego, wątroby i piersi. Działanie rakotwórcze alkoholu niweluje jego dobroczynny wpływ na serce.

NARKOTYKI

Narkotyk to potoczna nazwa niektórych substancji psychoaktywnych działających na ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu na poglądy społeczne, różnice kulturowe, stany prawne itp. nie ma jednoznacznej definicji słowa narkotyk. Narkotykami nazywa się:

• substancje, których regularne przyjmowanie prowadzi do uzależnienia fizycznego, m.in. opioidy (np. morfina, heroina, fentanyl), niektóre benzodiazepiny
• wszystkie substancje psychotropowe, które aktualnie są nielegalne (tzw. policyjna definicja narkotyku; narkotyk z punktu widzenia obowiązującego prawa).

NARKOTYKI TWARDE I MIĘKKIE

Często narkotyki dzieli się na miękkie i twarde, choć kryterium podziału nie jest jasno ustalone. Jako twarde najczęściej określa się te, których używanie prowadzi do silnego uzależnienia, zwłaszcza kiedy jest połączone z poważnymi następstwami zdrowotnymi. Za miękkie uznaje się te, które uzależniają w dużo mniejszym stopniu. Podział narkotyków na miękkie i twarde ma znaczenie w prawie Holandii, gdzie używanie "narkotyków miękkich" jest legalne. Do narkotyków twardych najczęściej zalicza się kokainę i opioidy, takie jak heroina czy morfina, natomiast do miękkich najczęściej marihuanę, haszysz czy grzyby psylocybinowe.

Używki to przyjemność niosąca za soba poważne konsekwencje!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Wykonała:

• Julia Szymańska