Inny świat

"Inny świat" - analiza i i nterpretacaja utworu G.Herlinga- Grudzińskiego.

KONTEKSTY NIEZBĘDNE DO ODCZYTANIA UTWORU:​

HISTORYCZNY – utwór jako dowód funkcjonowania łagrów (radzieckie obozy pracy)​ 1939 – pakt Ribbentrop – Mołotow​ 17.09.1939 – napaść ZSRR na Polskę​ 1941 – wojna między III Rzeszą a ZSRR​ 30.07.41 – Pakt Sikorski – Majski (między rządem polskim a radzieckim – na mocy tego układu powstała brygada gen. Andersa)

BIOGRAFICZNY – utwór jako literatura autobiograficzna​ ​ G.Herling Grudziński był członkiem organizacji PLAN (Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa). Podczas próby przedostania się na Litwę został aresztowany i skazany na 5 lat pobytu w Jercewie za to, że jego nazwisko kojarzyło się z nazwiskiem niemieckiego oficera (Gerlinga), a na nogach miał oficerki (tak, to wszystkie zarzuty przeciw niemu). ​ W 1942 r został zwolniony i wstąpił do brygady gen. Andersa.​

Gustaw Herling-Grudziński

LITERACKI​ ​ LITERATURA FAKTU – utwory o charakterze dokumentalnym, odrzucające fikcję literacką​ ​ Tadeusz Borowski - literatura lagrowa​ Gustaw Herling – Grudziński – literatura łagrowa

MOTTO i tytuł

Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego nie podobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy; tu trwał martwy za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie niezwykli. Ten oto zapomniany zakątek zamierzam tutaj opisać.

Fiodor Dostojewski Zapiski z martwego domu

Zmianę "normalnego" świata na "inny" ukazuje film "Syberiada polska" - zobacz zwiasun

Grudziński - Borowski

podobni są bohaterowie

ludzie zlagowani

ludzie złagowani

W ekstremalnych warunkach obowiazują inne normy

Przekonałem się wielokrotnie, że człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach i uważam na upiorny nonsens naszych czasów sądzenie go według uczynków, jakich dopuścił się w warunkach nieludzkich

G. Herling - Grudziński

Grudziński - Borowski

podobny jest temat

życie w lagrze

życie w łagrze

Obaj pisarze pokazują obozową rzeczywistość

Nie wolno człowiekowi tworzyć nieludzkich warunków, bo człowiek jest ludzki w ludzkich warunkach

G. Herling - Grudziński

Grudziński - Borowski

podobny jest narrator

jeden z bohaterów, ma cechy autobiograficzne

Grudziński - Borowski

różny jest sposób ukazania postaci

bohaterowie są indywidualni (opis przeżyć, motywacji...)

bohaterowie są zredukowani do funkcji fizjologicznych

Najważniejsze miejsca w obozie

Życie w obozie

(...) nie ma takiej rzeczy, której by człowiek nie zrobił z głodu i bólu.

Praca Jarcewski obóz był nastawiony na wykorzystywanie wieźniów do ciężkiej pracy fizycznej. Ludzie pracowali w czterdziestostopniowym mrozie, w lichych ubraniach przez wiele godzin dziennie.

Głód Z powodu doskwierajacego głodu wieźniowie zapominali o zasadach moralnych z czasów wolności, np kobiety uciekały się do prostytucji, by zapewnić sobie pożywienie. Grudziński nie potępia takiego zachowania, bo zna jego przyczynę.

Przydatność więźniów oceniano ze wzgledu na wydajność. Od niej też zależały racje żywnościowe. Najsłabszych więźniów żywiono rzadką kaszą, gęstsza strawa strawa przysługiwała pracownikom wyrabiającym 100 %normy, a ci, którzy wypracowali 125% normy otrzymywali łyżkę gęstej kaszy ze śledziem. Podobmie dzielono chleb.

GwałtyKobiety w obozie narażone były na przemoc seksualną, której dopuszczali się"urkowie", urządzając tzw. "nocne łowy", czyli polowania na kobiety. Autor opisuje historię Marusi, która stała się ofiarą zbiorowego gwałtu.

​ Grudziński pokazuje, że w warunkach obozowych da się zachować człowieczeństwo. Prześledźmy historię Miszy Kostylewa (bohater opowiadania "Ręka w ogniu")

Czyta księżki francuskie

Zostaje aresztowany

Czyta książkę

Kostylew to wzorowy komunista

Zmiana światopogladu, odsunięcie się od partii

Pobyt w obozie, stopniowe łagrowanie

Ocalenie godności dzięki samookaleczaniu i samoobójstwu

Metody działania systemu sowieckiego:

Stosowanie przemocy w czasie przesłuchań

Nakłanianie więźnia do uznania stawianych mu zarzutów

Uznanie oskarżyciela za dobroczyńcę

Wzbudzenie pragnienia wyjazdu do łagru (chęć wzięcia udziału w budowie państwa socjalistycznego)​

Stopniowe łagrowanie

Próba ratowania godności

Kostylew świadomie wybiera ból, opalając sobie rękę, a potem ginąc w meczarniach. Nie chcąc pracować dla opraców, ocala swoją godność. Po latach odkrywa bowiem, jak go oszukano - najpierw wmawiano ideologiczne hasła, a potem areszrowano za szpiegostwo, gdyż chciał czytać zachdnią literaturę.

Przykładowy temat maturalny:Jaką rolę w życiu człowieka odgrywają książki? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie w oparciu o podany fragment "Innego świata" G. Herlinga - Grudzińskiego i wybrane teksty kultury. Twoja praca powinna liczyć min. 250 słów.

oprac. Justyna Dudzik