DALEKI I BLISKI WSCHÓD PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

DALEKI I BLISKI WSCHÓD PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

podręcznik

Podstawa programowa

DALEKI WSCHÓD

Obszar wschodniej Azji ciągnący się wzdłuż wybrzeży Pacyfiku.

Mongolia

Korea Płn.

Japonia

Chiny (ChRL)

Korea Płd.

Tajwan (Rep.Chińska)

Archipelag Malajski

Półwysep Indochiński

DALEKI WSCHÓD

JAPONIA

Od 1945 – pod okupacją wojsk USA:

• Utrzymano władzę cesarza Hirohito
• 1946 – konstytucja i „Karta Praw” (swobody obywatelskie)
• Demilitaryzacja armii i floty
• Międzynarodowy Trybunał Wojskowy – ukaranie zbrodniarzy wojennych
• Usunięto nacjonalistów z administracji
• Przeprowadzono reformę rolnictwa systemu oświaty
• Cesarz ogłosił, ze nie przysługuje mu już tytuł bóstwa

Pomoc gospodarcza USA 8 września 1951 – traktat pokojowy w San Francisco

• Podpisały go USA i państwa zachodnie
• Japonia zrzekła się Tajwanu, Wysp Kurylskich i południowego Sachalinu
• Japonia uznała niepodległość Korei
• Japonia uzyskała prawo do własnej armii
• Zakończono okupację, pozostawiając kilka amerykańskich baz wojskowych
• ZSRR układu nie podpisał

DALEKI WSCHÓD

CHINY = ChRL

Od 1946 – wojna domowa (wspierana przez USA i ZSRR)– pomiędzy:

1. Kuomintang (Partia Narodowa) Czang Kaj-szeka
2. Komunistyczna Partia Chin Mao Zedonga [Tse-tunga]

1 października 1949 – Mao Zedong na placu Tian’anmen proklamował Chińską Republikę Ludową (Czang Kaj-szek ewakuował się na Tajwan)

Flaga Komunistycznej Partii Chin

Mao Zedong (毛泽东, Mao Tse-tung) – 1893 – 1976) – chiński polityk, przywódca kraju w latach 1949–1976, od 1943 r. szef biura politycznego oraz Przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin (aż do śmierci) i ideolog maoizmu.

DALEKI WSCHÓD

Maoizm ( 毛泽东思想, „Myśl Mao Zedonga”) jest wariantem ideologii komunistycznej, rozwinięciem marksizmu-leninizmu opartym na ideach przywódcy Komunistycznej Partii Chin – Mao Zedonga:

• przebudowa systemu gospodarczego i społecznego Chin poprzez proces kolektywizacji
• wprowadzenie terroru
• nacjonalizacja
• likwidacja misji katolickich
• zbrojenie armii
• represje wobec inteligencji
• tworzenie obozów pracy

DALEKI WSCHÓD

Od lat 50. szereg kampanii politycznych i gospodarczych takich jak:

Kampania przeciwko prawicowcom – 1957 – 1958; reakcja na masową krytykę partii podczas kampanii stu kwiatów (1956 – ograniczono cenzurę i zachęcano inteligencję do oceny, a nawet krytyki dotychczasowego postępowania partii komunistycznej na forach publicznych i w prasie; szybko wymknęła się spod kontroli i doprowadziła do zmasowanej krytyki) – ofiarami kampanii padło około 550 tysięcy osób, głównie z kręgu inteligencji; osoby uznane za „prawicowców” usuwano ze stanowisk, poddawano reedukacji przez pracę (ciężką i przymusową, w celu zmiany poglądów politycznych), a potem na długie lata uniemożliwiano im wykonywania zawodu. Wszelka krytyka władzy została zakazana.

Wielki Skok –1958 – 1962 – cel: przekształcić rolnicze Chiny w potęgę przemysłową, poprzez:

• Zakładanie komun ludowych – samowystarczalnych osad wiejskich (likwidacja indywidualnych gospodarstw)
• Wspólne wychowywanie dzieci (próba likwidacji rodziny jako pozostałości dawnych niekomunistycznych porządków)
• Wytapianie stali w prymitywnych przydomowych piecach hutniczych (aby rozwinąć produkcję przemysłową)  przestali uprawiać ziemię, katastrofa gospodarcza
• Obniżanie nakładów na edukację, służbę zdrowia i konsumpcję

DALEKI WSCHÓD

„Wielka chińska stalowa potęga”

DALEKI WSCHÓD

Wielki Skok Naprzód miał także ambicję ukształtowania nowego komunistycznego człowieka. W tym celu wdrożono system ludowych komun, które miały regulować życie ludzkie od zmierzchu do świtu. Zakazano przydomowych upraw, posiłki wydawano wyłącznie w we wspólnych stołówkach, a cała władza spoczęła w rękach komun.

DALEKI WSCHÓD

Nacisk na produkcję przemysłową szybko spowodował, że do pracy w polu brakowało rąk. Choć plony w 1958 roku były obfite, to brak żniwiarzy, nieumiejętne gospodarowanie zapasami w komunach ludowych i wyśrubowane limity zbiorów, które trzeba było oddawać zgodnie z wytycznymi rządu, spowodowały, że Chiny nawiedziła klęska głodu. Jej nadejścia nie wskazywały powszechnie fałszowane statystyki.

DALEKI WSCHÓD

Rewolucja kulturalna – 1966 – 1968 – eliminowanie przeciwników politycznych:

• Mordowanie przeciwników Mao
• Mobilizowanie młodzieży w oddziałach Czerwonej Gwardii (hunwejbini) - ślepe realizowanie założeń Mao
• Niszczenie inteligencji

DALEKI WSCHÓD

Mao Zedong zmarł w wieku 82 lat, 9 września 1976 r. 10 minut po północy w Pekinie.

1976 r. - ostatni hołd dla chińskiego przywódcy. Jego ciało zostało zmumifikowane i złożone w specjalnym mauzoleum

DALEKI WSCHÓD

Żałoba po Mao Zedongu

Pomnik Mao można spotkać wszędzie

DALEKI WSCHÓD

WIETNAM Socjalistyczna Republika Wietnamu

1945 – zajęty przez komunistyczne wojska Wietminhu (Liga Walki o Niepodległość Wietnamu) Ho Chi Minha

• 2 września – proklamował powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu
• Francja - uznała niezależność Wietnamu, Kambodży i Laosu, ale w ramach Unii Francuskiej; WIĘC:

Wojna FRANCUSKO-WIETNAMSKA – 1946 – 1954:

• Grudzień 1946 – zbrojna interwencja Francji w Wietnamie: atak na Hanoi, wyparcie komunistów i ustanowienie rządu w Sajgonie
• 1954 – klęska Francji pod Dien Bien Phu
• układ w Genewie:
• Podział Wietnamu wzdłuż 17 równoleżnika – komunistyczna północ, demokratyczne południe
• Francja przyznała pełną niepodległość Wietnamowi Południowemu, Laosowi i Kambodży i wycofała się z Indochin

Ho Chi Minh – (1890 – 1969) – wietnamski polityk komunistyczny, założyciel i przywódca polityczny Komunistycznej Partii Indochin, premier (1954) i prezydent (1945–1969) Demokratycznej Republiki Wietnamu.

DALEKI WSCHÓD

Konferencja genewska; 21 lipca 1954

DALEKI WSCHÓD

WOJNA WIETNAMSKA – 1957 – 1975

• Powstanie w Wietnamie Południowym wywołane przez Wietkong (armia wyzwoleńcza, poparta przez ZSRR)
• 2 sierpnia 1964 – flota północnowietnamska zaatakowała flotę amerykańską w Zatoce Tonkijskiej
• Luty 1965 – do wojny przystąpiły USA po stronie Wietnamu Południowego (udział USA w wojnie był krytykowany przez społeczeństwo amerykańskie  „brudna wojna” – śmierć 56 tys. żołnierzy amerykańskich)
• Styczeń 1973 – Paryż: układ o zawieszeniu broni
• 1975 – koniec wojny: cały Wietnam znalazł się pod rządami komunistów – ogłosili powstanie Socjalistycznej Republiki Wietnamu

DALEKI WSCHÓD

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna [KRLD] (Korea Północna) Stolica: Pjongjang (dawniej Phenian)

KOREA

Republika Korei (Korea Południowa) Stolica: Seul

W czasie II wojny – pod okupacją Japonii 1945 – północna Korea została zajęta przez ZSRR, południowa – przez wojska amerykańskie - linia podziału: 38 równoleżnik 1948 – powstały:

1. komunistyczna Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna na północy – na czele Kim Ir Sen
2. Republika Korei na południu – stolica w Seulu

DALEKI WSCHÓD

WOJNA KOREAŃSKA 1950 – 1953 25 czerwca 1950 – wojska Korei Północnej zaatakowały Koreę Południową i zajęły Seul Rada Bezpieczeństwa ONZ  rezolucja wzywająca do zakończenia agresji i wycofania wojsk północnokoreańskich oraz wysłanie wojsk ONZ (gen. Douglasa MacArthura)  wojska ONZ zajęły prawie całą Koreę Armia Chin – pomoc i zajęcie Korei Północnej Gen. MacArthur proponował użycie broni atomowej – prezydent Truman nie zgodził się i odwołał generała (bał się przystąpienia ZSRR do wojny) 1953 – rozejm w Panmundżon:

• Powstanie dwóch państw koreańskich granicą wzdłuż 38 równoleżnika – tzw. strefa demarkacyjna [linia rozdzielająca wrogie armie podczas rozejmu lub dwa obce terytoria do czasu ostatecznego ustalenia przebiegu granicy]
• Nad przestrzeganiem układu miała czuwać komisja złożona z przedstawicieli: Czechosłowacji, Polski, Szwajcarii i Szwecji

Pokój do dziś nie został podpisany. Wojna w Korei wywołała powszechny strach przed kolejną wojną światową. Przekształciła zimną wojnę w „gorącą” z możliwością użycia broni atomowej.

BLISKI WSCHÓD

Region geograficzny leżący na styku Azji, Europy i Afryki.

BLISKI WSCHÓD

IZRAEL

SYJONIZM – ruch polityczny założony przez Teodora Herzla w XIX wieku – idea odrodzenia narodowego i potrzeba powstania państwa żydowskiego 1897 – Światowa Organizacja Syjonistyczna - akcje na rzecz utworzenia państwa Izrael 1917 – deklaracja Arthura Balfoura (brytyjskiego ministra spraw zagranicznych) -zapowiadała powstanie państwa żydowskiego w Palestynie (po I wojnie Brytyjczycy sprawowali tam mandat w imieniu Ligi Narodów) – rozpoczęła się kolonizacja żydowska – sprzeciw Palestyńczyków

BLISKI WSCHÓD

1945 – Kair: Liga Państw Arabskich (Arabia Saudyjska, Egipt, Irak, Transjordania; kolejne lata: Syria, Liban, Jemen) 1946 – ogłoszenie niepodległości przez Jordanię, Syrię i Liban 29 listopada 1946 – ONZ zadecydowała o powstaniu państwa Izrael - podział ziem Palestyny między Żydów i Arabów

• Miały być połączone unią gospodarczą
• Jerozolima i Betlejem – jako terytorium międzynarodowe
• Wojska brytyjskie wycofały się z Palestyny

14 maja 1948 – proklamowano niepodległość Izraela

BLISKI WSCHÓD

Sprzeciw państw arabskich - inwazja na Izrael - zwycięstwo wojsk izraelskich w „wojnie o niepodległość” 1949 – rozejm:

• Jordania – otrzymała zachodni brzeg Jordanu, Egipt – Strefę Gazy
• Jerozolima – podzielona na część żydowską i arabską
• Izrael powiększył swe terytorium o 6,7 tys. km2

ZSRR – początkowo popierał Izrael; od 1948 – propaganda antysemicka – wspólna polityka z Arabami (nie uznawali powstania państwa żydowskiego)

WOJNY IZRAELSKO-ARABSKIE

LIPIEC 1956

• Rząd egipski Gamala Abdel Nasera znacjonalizował Kanał Sueski
• Francja, Wlk.Brytania – chciały przejęcia zarządu nad Kanałem
• Izrael – chciał powiększenia terytorium  poparcie Francji i Wlk.Brytanii

PAŹDZIERNIK 1956

• Wybuch wojny – wojska izraelskie wkroczyły na Półwysep Synaj
• Wlk.Bryt., Francja – zajęły strefę Kanału i zażądały zaprzestania walk, klęska Egiptu
• ZSRR – zagroził wojną atomową
• USA – zmusiły wojska brytyjskie, francuskie i izraelskie do wycofania się z terenów egipskich pod nadzorem sił ONZ
• Izrael – wycofał się z Płw. Synaj, ale do 1957 r. zatrzymał Strefę Gazy

Kryzys sueski – 1956

BLISKI WSCHÓD

Wojna sześciodniowa – 5 – 10 VI 1967

Niespodziewany atak Izraela na:

• Jordanię - zajęto zachodni brzeg Jordanu i całą Jerozolimę
• Egipt - zajęto Synaj, wojska dotarły do Kanału Sueskiego
• Syrię - opanowano Wzgórza Golan, samoloty Izraela dokonały nalotów na Syrię

Arabowie – poparcie państw komunistycznych - wspólne potępienie Izraela, który miał poparcie USA Sukces Izraela = uzyskał: Półwysep Synaj, Jerozolimę, Zachodni Brzeg Jordanu, Wzgórza Golan

Działania na froncie jordańskim 5 czerwca-7 czerwca 1967 r.

Zdobycie półwyspu Synaj, 7 czerwca-8 czerwca 1967 r.

Bitwa o Wzgórza Golan 9 czerwca-10 czerwca 1967 r.

BLISKI WSCHÓD

Wojna Yom Kippur – 1973

6 X – w Święto Pojednania (jedno z największych świąt żydowskich; żołnierze byli na przepustce) – atak Egiptu na Półwysep Synaj, a Syrii – na Wzgórza Golan Izrael – po kilku dniach uzyskał przewagę (dostawy broni z USA) ZSRR – zagroził interwencją zbrojną na Bliskim Wschodzie Koniec X – Izrael zatrzymał atak i zawarł rozejm (III 1974 – wycofał się na wschodni brzeg Kanału)

Działania na froncie synajskim 6 października – 15 października 1973

Działania na froncie syryjskim 6 października – 12 października 1973

BLISKI WSCHÓD

PROBLEM PALESTYNY

Państwo Palestyna to państwo nieuznawane, znajdujące się na terenie historycznej Palestyny. Terytorialnie ma obejmować obszar Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu Jordanu, który jest aktualnie okupowany przez Izrael. Nazwa „Państwo Palestyna” określa byt polityczny, postulowany przez palestyński ruch narodowy, obejmujący całość lub część historycznej Palestyny.

1964 – powstała Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP) – na czele: Jasir Arafat

• Działania głównie terrorystyczne - atak na sportowców izraelskich w czasie olimpiady w Monachium w 1972 r.(zabito 11 zawodników)

BLISKI WSCHÓD

Masakra w Monachium

• Atak terrorystyczny w czasie letnich igrzysk olimpijskich w Monachium we wrześniu 1972 r.
• Członkowie palestyńskiej organizacji Czarny Wrzesień wzięli za zakładników 11 członków izraelskiej drużyny olimpijskiej.
• Zabito wówczas 11 izraelskich sportowców i trenerów oraz jednego oficera niemieckiej policji.
• Pięciu z ośmiu terrorystów zostało zabitych podczas próby odbicia zakładników, trzech pozostałych przy życiu terrorystów schwytano. Zostali oni uwolnieni przez RFN w następstwie porwania przez Czarny Wrzesień samolotu pasażerskiego linii Lufthansa.
• Odpowiedzią Izraela na zamach były operacje „Wiosna Młodości” i „Gniew Boży” – tj. serie nalotów lotniczych na arabskie cele oraz zabójstwa Palestyńczyków podejrzewanych o zorganizowanie zamachu.

BLISKI WSCHÓD

Z czasem – zmiana taktyki - 1974 OWP została uznana przez ONZ 1988 – OWP proklamowała powstanie niepodległego państwa palestyńskiego

13 września 1993 – premier Izraela Icchak Rabin i przywódca OWP Jasir Arafat zawarli porozumienie w Waszyngtonie (przy mediacji amerykańskiej w Oslo) – Deklaracja Pokojowych Intencji:

• Przewidywano wprowadzenie Autonomii Palestyńskiej w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu
• Nigdy w całości nie weszło w życie.

Autonomia Palestyńska = Palestyńskie Władze Narodowe – tymczasowa struktura administracyjna zarządzająca obszarem Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu Jordanu.

BLISKI WSCHÓD

1994 – pokojową Nagrodę Nobla „Za ich wysiłki na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie” otrzymali:

Icchak Rabin (premier Izraela)

Szimon Peres (prezydent Izraela)

Jasir Arafat (przywódca OWP)

Na koniec - fajny generator

Wycinki z gazet

Animowane memy - gify

Animowane napisy