Polski | Środki stylistyczne

Prezentacja

Srodki stylictyczne

Prezentacja

Absurd

wyrażenie wewnętrznie sprzeczne, pozbawione logiki, niedorzeczność, nonsens. Bohater nagle staje się winnym, ale nie może poznać powodu, dla którego został oskarżony.

Alegoria

postać, idea postać, idea lub wydarzenie mające poza dosłownym znaczeniem stały umowny sens przenośny. Lis - przedstawia ludzką cechę: przebiegłość. wydarzenie mające poza dosłownym znaczeniem stały umowny sens przenośny.

Aliteracja

zabieg stylistyczny polegający na rozpoczynaniu pojedynczą głoską lub całą zbitką głoskową sąsiadujących ze sobą wyrazów, które łączą się w wersy bądź zdania. Przecież pięknie pana przepraszam.

Prezentacja

Aluzja literacka

świadome nawiązanie w tekście utworu literackiego do innego dzieła. Przejęcie cudzej postaci literackiej (jej imienia, charakteru, stylu życia, jako symbolu)

Anachronizm

sposób wysłowienia niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego. Obecność anteny satelitarnej na dachu XVIII w. zamczyska w filmie.

Anafora

powtórzenie tego samego zwrotu na początku kolejnych wersów. Białe chmury... , Białe owce...

Anakolut

błąd składniowy zniekształcający budowę zdania w taki sposób, że zanika związek logiczny między jego członami. Idąc do pracy, padał śnieg.

Prezentacja

Animizacja

inaczej ożywienie, polegające na przypisywaniu przedmiotom, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym właściwości istot żywych. Ryk wód, wicher z tryumfem zawył.

Antyteza

Zabieg retoryczny polegający na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość dla uzyskania wyższej ekspresji. Ty pójdziesz tą doliną, gdzie ustaje łkanie, a ja pójdę tą górą na twoje spotkanie.

Antyutopia

Utwór przedstawiający społeczeństwo, którego organizacja polega na ograniczaniu wolności jednostki poprzez całkowite podporządkowanie jej systemowi władzy.

Prezentacja

Akcja

ciąg zdarzeń połączonych przyczynowo, nazywany też fabułą.

Antropomorfizacja

Zabieg retoryczny polegający na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowozabieg językowy, polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Kot spojrzał na mnie z wyrzutem.przeciwstawnych w jedną całość dla uzyskania wyższej ekspresji.

Apostrofa

Bezpośredni, patetyczny zwrot do osoby, bóstwa, personifikowanie idei lub przedmiotu. Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy.

Prezentacja

Archetyp

Pierwowzór jakiejś postaci, zdarzenia, motywu. Prometeusz jest archetypem, wzorcem społecznika, który w micie poświęca się dla ogółu.

Dominanta kompozycyjna

Nadrzędny element kompozycyjny dzieła literackiego, któremu podporządkowane są pozostałe. Mogą to być trzy najważniejsze wyrazy lub zdania.

Elipsa

Inaczej wyrzutnia, czyli opuszczenie w zdaniu wyrazu lub wyrazów domyślnych w szerszym kontekście.

Eufemizm

Wyraz, wyrażenie lub zwrot używany zamiast innego, którego chce się uniknąć ze względów obyczajowych, politycznych, religijnych itp. Odejść zamiast umierać.

Prezentacja

Fabuła

Gra słów

Układ zdarzeń, wątków przedstawionych w utworze literackim lub w filmie.

Figura stylistyczna polegająca na użyciu tych samych lub podobnie brzmiących wyrazów celem uzyskania odmiennych znaczeń, nastrojów i funkcji.

Gradacja

Figura stylistyczna, polega na uszeregowaniu słów lub sformułowań według tego, jak się nasila lub słabnie ich intensywność znaczeniowa lub ekspresywna. Twe oczy, skąd kupido na wsze ziemskie kraje, Córo możnego króla.

Antropomorfizacja

zabieg językowy, polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania.

Prezentacja

Groteska

Hiperbola

charakteryzują się najczęściej niejednorodnością stylistyczną, obecnością kategorii absurdu, elementów karnawalizacji i atmosferą dziwności. Teatrzyk „Zielona Gęś” – to przykład powojennej groteski pióra Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Niewielkie dramaty – skecze, w których wypowiada się np. Dymiący Piecyk albo Chór Polaków łączą komizm, satyrę, absurd z powagą tematów.

trop retoryczny używany w wypowiedziach, polegający na przesadnym zastąpieniu cechnp. „coś jest bielsze niż śnieg”, „ktoś jest czarniejszy niż noc”, „że do tego doszło jest jaśniejsze niż słońce”.

Homofony

identyczność fonetyczna wyrazów różnych pod względem pisowni i znaczenia

Prezentacja

Homonimy

Instrumentacja głoskowa

Wyrazy o tej samej pisowni, ale różnym znaczeniu: Zamek, Ziemia.

Celowe powtarzanie tych samych głosek w bliskim sąsiedztwie, ,,Ty, co Rzym wpośród Rzyma chcąc baczyć pielgrzymie".

Intertekstualnosc

Taki sposób ukształtowania dzieła, dzięki któremu wchodzi ono w różnorodne związki z innymi tekstami.

Introspekcja

Szczegółowy opis stanów wewnętrznych bohatera, dokonywany z jego perspektywy.

Prezentacja

Inwersja

Inwokacja

Szyk przestawny zdania, odbiegający od istniejących w języku potocznym norm składniowych, uzyskany przez zmianę kolejności wyrazów.

rozbudowana apostrofa otwierająca utwór literacki: Litwo! Ojczyzno maja!..

Inwersja czasowa fabuły

Sposób narracji, w którym wydarzenia nie są opowiadane w porządku chronologicznym.

Ironia

Drwina, złośliwość lub szyderstwo ukryte w wypowiedzi pozornie aprobującej.

Kalambur

Zabawna gra słów o zbliżonym lub identycznym brzmieniu, ale o różnych znaczeniach.

Prezentacja

Katachreza

Koncept

nowe znaczenie słowa powstałe wskutek przeniesienia nazwy jednej rzeczy na inną, która nie była dotąd nazwana

szybko nasuwający się pomys

Litota

Metafora

figura retoryczna polegająca na zastąpieniu wyrażenia określającego cechę czegoś wyrażeniem przeciwstawnym zaprzeczonym, np. niemały zamiast wielki fonetyczna wyrazów różnych pod względem pisowni i znaczenia

Polega na połączeniu wyrazów w taki sposób, że razem zyskują nowe, niezużyte znaczenie, odmienne od tego, które wynika z ich dosłownej treści.

Prezentacja

Metonimia

Polega na zastąpieniu jednej nazwy inną, związaną z poprzednią stosunkiem przyczyny do skutku, części do całości itp., np. cała Warszawa zamiast wszyscy mieszkańcy Warszawy.

Oksymoron

Onomatopeja

przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; antylogia, epitet sprzeczny

wyraz lub ciąg wyrazów naśladujących swym brzmieniem dźwięki naturalne

Palimpsest

starożytny lub średniowieczny rękopis pisany na pergaminie, z którego wytarto tekst pierwotny

Prezentacja

Pastisz

Peryfraza

dzieło plastyczne lub utwór literacki albo muzyczny będące świadomym naśladownictwem innego dzieła lub jakiegoś stylu

polega na zastąpieniu słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność, osobę itp. przez jego opis lub metaforę

Personifikacja

przypisywanie przedmiotom, zjawiskom, pojęciom abstrakcyjnym cech ludzkich; też: przedstawianie w postaci ludzkiej pojęć, zjawisk przyrod

Pleonazm

wyrażenie składające się z wyrazów to samo lub prawie to samo znaczących, np. cofać się w tył

Prezentacja

Porte-parole

Przerzutnia

Osoba, która wypowiada się w czyimś imieniu. W epice i dramacie mianem tym określa się postać, która przedstawia punkt widzenia autora.

Przeniesienie wyrazu lub części zdania do następnego wersu lub strofy.

Praesens-historicumPersonifikacja

Użycie formy czasu teraźniejszego dla oznaczenia czasu przeszłego, w celu narracyjnego unaocznienia wydarzeń z przeszłości.

Pytanie retoryczne

Figura stylistyczna i retoryczna stosowana w celu skłonienia odbiorcy do przemyśleń na określony temat: Czy ja mówię niewyraźnie?

Prezentacja

Retardacja

Celowe zwalnianie biegu akcji w utworze literackim.

Retrospekcja

Wprowadzanie do utworu literackiego lub filmu wydarzeń poprzedzających właściwą akcję.

Rymy

Rymy żeńskie (na przedostatnią sylabę), Rymy męskie (na ostatnią sylabę), Rymy rymy parzyste (aabb), Rymy nieparzyste (abab), Rymy okalające (abba): kot/a szafa/b żyrafa/b płot/a.

Prezentacja

Stopa

Najmniejsza powtarzająca się cząstka w wierszu o identycznej liczbie sylab oraz głosce akcentu np. matematyka, pedagogika.

Strumien Swiadomosci

odmiana monologu, w którym autor stara się opisać jak najwięcej szczegółów np. to co przeżywa i czuje.

Stylizacja

np. biblijna, czyli naśladowanie w ukształtowaniu warstwy językowej wypowiedzi cech i stylu Biblii.

Symbol

Posiada znaczenie interpretowane na wiele sposobów np. Książka - symbol wiedzy, kreatywności, twórczości.

Prezentacja

Wiersz biały

to wiersz pozbawiony rymu, zamiast którego stosuje się inne zabiegi, a przede wszystkim układ intonacyjno-składniowy i akcentowy.

Wiersz wolny

yp wiersza, który należy do systemu nienumerycznego, gdyż jego budowa nie opiera się na zgodności liczby sylab, stóp, zestrojów akcentowych w wersie. Długość wersów w wierszu wolnym nie musi być analogiczna i nie jest określona żadnymi regułami.