Kl. VIII Środowisko przyrodnicze Ameryki

Środowisko przyrodnicze Ameryki

Cel lekcji: Poznasz cechy charakterystyczne położenia i środowiska przyrodniczego Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, ukształtowanie powierzchni oraz ich budowę geologiczną, strefy klimatyczne i roslinne i wody powierzchniowe.

NaCoBeZu: Uczeń: ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej i Południowej na podstawie map tematycznych

Ameryka Północna

Ameryka Północna - 24,2 mln km2 Aż 17% to wyspy, najwieksza Grenlandia ( 2,2 mln km2), będaca zarazem najwiekszą wyspą na świecie Amerykę Płn zamieszkuje około 574 mln ludzi Jest tu najpotężniejsze pod względem gospodarczym państwo świata Stany Zjednoczone ( USA)

Ameryka Południowa

Powierzchnia Ameryki Południowej wynosi 17,8 mln km2 Około 1/3 obszaru kontynentu zajmuje dorzecze najzasobniejszej w wodę rzeki świata - Amazonki Rozległą Nizinę Amazonki pokrywa największy obszar wilgotnego lasu równikowego na Ziemi Amerykę Płd zamieskzuje 418 mln ludzi Najwiekszym państwem kontynentu jest Brazylia.

Nazwa " Ameryka" pochodzi od imienia włoskiego żeglarz i podróznika Ameriga Vespucciego Badał on ziemie, do których dotarł wczesniej Krzysztof Kolumb , oraz wschodnie wybrzeża Ameryki Południowej Poznane lądy Vespucci nazwał Nowym Światem Obecnie mianem Ameryki określa się część śiata skłająca się z dwóch kontynetów - Ameryki Północnej i Ameryki Południowej. Umowna granica pomiędzy nimi przebiega pzez Przesmyk Panamski, gdzie w latach 1881- 1914 wybudowano Kanał Panamski - 25 lat.

Ukształtowanie terenu

Obie Ameryki cechuje południkowy układ głównych form rzeźby terenu W zachodnich częściach kontynentów ciagną się potężne systemy górskie - Kordyliery w Ameryce Południowej Na ich obszarach znajdują się najwyższe szczyty, odpowiednio: Denali ( 6190 m n.p.m.) oraz Aconcagua ( 6962 m.n.p.m.)

Ukształtowanie terenu

Centralną część obu kontynentów stanowi pas równin i nizin W Ameryce Północnej to obszar Wielkich Równin, rozległe Niziny Wewnętrzne oraz położona nad Zatokę Meksykańska Nizina Zatokowa W Ameryce Południowej w skład pasa nizin wchodzą : Nizina Amazonki, Nizina Orinoko oraz Nizina La Platy

Ukształtowanie terenu

Na wschodnich wybrzeżach obu kontynentów rozciągaja się stare góry i wyzyny W Ameryce Północnej sa to Appalachy, z najwyższym szczytem Mitchell o wys. 2037 m n.p.m., a w Ameryce Płd - Wyżyna Gujańska, Wyżyna Brazylijska oraz Wyżyna Patagońska

Budowa geologiczna

Budowa geologiczna Ameryki silnie odzwierciedla się w ukształtowaniu powierzchni obu kontynentów Na przykład Appalachy, stare góry o łagodnych stokach i niewielkich wysokościach bezwzględnych, znajdują się w strefie fałdowań kalednońskich i hercyńskisch Z kolei Kordyliery i Andy to młode góry fałdowe, powstałe w trakcie alpejskich ruchów górotwórczych Leżą one na styku płyt litosfery w aktywnej strefie sejsmicznej Częstymi zjawiskami są tam trzęsienia ziemi oraz wybuchy wulkanów.

Klimat

Ameryka lezy w zasięgu wszystkich stref klimatycznych, co wynika z jej dużej rozciągłąsci południkowej Skutkiem tego jest między innymi występowanie bardzo dużych kontrastów klimatycznych Na klimat Ameryki bardzo duży wpływ wywiera rzeźba terenu Południkowy układ form górskich sprzyja przemieszczeniu się mas powietrza w kierunkach północnym lub południowym (wiatr Blizzard) Dlatego w Ameryce Północnej chłodne powietrze polarne dociera niekeidy aż do wybrzeży Zatoki Meksykańskiej

Klimat

Ułatwiony przepływ mas powietrza w kierunku północ - południe jest główną przyczyną dużej zmienności warunków poogodowych na obu kontynentach oraz występowanie zjawisk ekstrymalnych, takich jak tornada Ważnym czynnikiem kształtującym klimat Ameryki, zwłaszcza ilość opadów atmosferycznych, są także prądy morskie Zachodnie wybrzeża kontynentów znajdują się pod wpływem chłodnych prądów morskich - ilość opadów atmosferycznych jest tam niewielka oraz sprzyjają powstawaniu pustyń

Klimat

Wschodnie wybrzeża kontynentów są pod wpływem ciepłych prądów morskich, które przyczyniają się do zwiększania sum opadów atmosferycznych Szczegółną cechą klimatu Ameryki jest wystepowanie układów niskiego ciśnienia, nazywany cyklonami tropikalnymi Powstają one nad oceanami w strefie międzyzwrotnikowej i stamtad docierają nad ląd

Najcieplejszym na świecie jest Dolina Śmierci w Stanach Zjednoczonych Odnotowano tam temperaturę powietrza 56,7 stopni Celsjusza

Klimat równikowy wilgotny

Strefy klimatyczne i roslinne

W wilgotnym klimacie równikowym Amazonii suma opadów atmosferycznych w ciągu roku jest bardzo duża

Wystepuje tam wilgotny las równikowy SELVA - lokalna nazwa

Klimat zwrotnikowy suchy

Wybitnie suchy klimat niektórych regionów Ameryki sprzyja powstawaniu pustyń - jedną z nich jest leżąca w Ameryce Południowej Atakama

Wystęują tam pustynie

Klimat umiarkowany kontynentalny suchy

Obszary położone w tym klimacie porasta roślinność stepowa

W Ameryce Północnej jest nazywana prerią, a w Ameryce Południowej pampą.

Występuja tam stepy

Klimat umiarkowany chłodny kontynentalny

W Ameryce Północnej w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego, dominuje las iglasty tajga Rosną tam między innymi świerki, jodły, sosny i modrzewie

Występuje tam tajga

Klimat okołobiegunowy subpolarny

Północną kanadę oraz Alaskę, znajdujące się w zasięgu klimatu subpolarnego, porasta tundra

Tworzy ja roślinność karłowata; krzewinki, trawy, mchy i porosty

Wystepuje tam tundra

Wody powierzchniowe

Na układ sieci rzecznej w Ameryce bardzo duży wpływ ma ukształtowanie powierzchni Na zachodzie kontynentu występują wysokie góry, które stanowia jednocześnie granicę między zlewiskami Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Spokojnego Rzeki spływające do Oceanu Spokojnego, czyli po zachodniej stronie tych gór, są stosunkowo krótkie i mało zasobne w wodę Największe systemy rzeczne leżą po wschodniej stronie Andów i Kordylierów Należą one głównie do zlewiska Oceanu Atlantyckiego.

Wody powierzchniowe

W Ameryce Północnej jest to system Missipi - Missouri, którego dorzecze zajmuje ponad 13 % powierzchni kontynentu Z kolei w Ameryce Południowej dominuje system rzeczny najpotęzniejszej rzeki świata - Amazonki Jej dorzecze obejmuje ponad 40% powierzchni tego kontynentu

Amazonka to najzasobniejsza w wodę rzeka świata. Pływają po niej statki oceaniczne, które docierają w głab kontynentu, nawet 1800 km od wybrzeży Atlantyku.

Wody powierzchniowe

Na obszarze Ameryki Północnej występuje wiele jezior We wschodniej części kontynentu znjaduje się jeden z najwiekszych na świecie zespołów jezior słodkowodnych - Wielkie Jeziora - jeziora tektoniczne i przekztałcone przez lądolód W skład Wielkich Jezior wchodzą:

• Jezioro Górne
• Michigan
• Huron
• Erie
• Ontario

Ich łączna powierzchnia wynosi 244 tyś. km2

Wody powierzchniowe

Na obszarze Ameryki południowej jezior jest znacznie mniej Największe z nich to jezioro Maracaibo W Ameryce Południowej w Wenezueli znajduje się najwyższy wodospad świata - Salto del Angel ( Wenezuela) oraz w Ameryce Północnej na granicy kanady i USA - najwiekszy Niagara

Jezioro Titicaca

Położone w Andach, w Ameryce Południowej, jezioro Titicaca to najwieksze wysokogórskie jezioro na Ziemi Jego powierzchnia wynosi ponad 8 tyś. km2 Titicaca jest także najwyżej położonym jeziorem żehlowym świata ( 3812 m n.p.m.) a przez jego obszar przebiega granica państwowa między Peru a Boliwią

Ma 190 km długości i 80 km w najszerszym miejscu

Jeziorro Titicaca

Ciekawostką może byc fakt, iż wg. badań naukowców występujące na tej wyskości ciśnienie wód jeziora i jego zagęszczenie powodują, że wrzenie wody wystepuje tu już w temperaturze 78 stopni Celsjusza, a zamarzanie dopiero w -7 stopni C, ponieważ jest zasolone i bardzo głębokie, 25 rzek wpływa do jeziora, a wypływa jedna łącząca je z jeziorem Poopo. jest w zasadzie bezodpływowe.

Wyspa Słońca leżąca w południowej części jeziora jest uważana za miejsce święte przez kilka milionow Indian mieszkających w obu krajach Zamieszkujący brzegi Titicaki Indianie utrzymują się głównie z turystyki i rubołóstwa.

Na jeziorze Titicaca znajduje się kilka naturalnych wysp oraz ponad 40 niewielkich sztucznych wysepek pływających ( zwanych Uros), z których część jest zamieszkana przez Indian Uro i chętnie odwiedzana przez turystów.

Ameryka Południowa :

1. Morze Beauforta
2. Morze Karaibskie
3. Morze sargassowe
4. Zatoka Hudsona
5. Zatoka Meksykańska
6. Zatoka Kalifornijska
7. Półwysep Labrador
8. Półwysep Floryda
9. Półwysep Jukatan
10. Półwysep Kalifornijski
11. Półwysep Alaska
12. Wyspa Grenlandia
13. Wyspa Ziemia Baffina
14. Wyspa Kuba
15. Wyspa Haiti
16. Cieśnina Beringa
17. Cieśnina Davisa
18. Kanał Panamski
19. NIzina Zatokowa
20. Nizina Atlantycka
21. Nizina Hudsona
22. Niziny Wewnetrzne
23. Wyżyna Kolorado
24. Wyzyna Meksykańska
25. Góry Alaska
26. Appalachy
27. Góry Skaliste
28. Kordyliery
29. Rzeki Missipi I Missouri
30. Wielkie Jezioro Niedźwiedzie
31. Wielkie Jezioro Niewolnicze
32. - 36 Wielkie Jeziora Amerykańskie: Górne, Michigan, Huron, Erie, Ontario

1. Morze Karaibskie
2. Zatoka La Plata
3. Wyspa Ziemia Ognista
4. Kanał Panamski
5. Cieśnina Drakea
6. Nizina Orinoko
7. Nizina La Platy
8. Nizina Amazonki
9. Wyżyna Gujańska
10. Wyżyna Brazilijska
11. Wyżyna Patagońska
12. Góry Andy
13. Pustynia Atakama
14. Rzeka Amazonka
15. Parana
16. Paragwaj
17. Orinoko
18. Jezioro Maracaibo
19. Jezioro Titicaca

Dziękuję

• dziś nauczyłem się, że....
• zrozumiałem, że....
• zaskoczyło mnie.....
• dziś osiągnąłem założony cel, bo....