9. sınıf Tarih 1. Ünite

9. sınıf tarih 1. ünite

Tarih Bilimi

Nisa.20.1 Melisa.20 Nuray.20

TARİH NEDİR

Tarih geçmişte yaşamış insan topluluklarının birbirleriyle ilişkilerini, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik vb. faaliyetlerini yer ve zaman bildirerek bir neden-sonuç ilişkisi içinde ve kaynaklara dayanarak inceleyen bilim dalıdır.

TARİHİN KONUSU NEDİR?

İnsan faaliyetleri ve bu faaliyetlerin sonucu içerir. İnsan faaliyetleri önce düşünce olarak ortaya çıkar, daha sonra uygulama alanına konulması ile olgu ve olaylar şekline dönüşür.

TARİHİ OLGUGeneldir. Çok sayıda örneği vardır. Tekrar edebilir. Soyuttur. Belirli bir yer ve zaman söz konusu değildir. Uzun sürede meydana gelir. Süreklilik gösterir

TARİHİ OLAY: Kendine özgüdür. Biriciktir. Tekrarlanamaz. Somut bilgiler içerir. Yer ve zaman bildirir. Başlangıcı ve bitişi bellidir.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER

ARKEOLOJİ

COĞRAFYA

KRONOLOJİ

PALEOGRAFYA

EPİGRAFYA

SOSYOLOJİ

ANTROPOLOJİ

FİLOLOJİ

HERALDİK

NÜMİZMATİK

KİMYA

ETNOGRAFYA

TARİH BİLİMİNİN YÖNTEMİ

5.TERKİP ( SENTEZ ): Araştırmanın son aşamasıdır. Doğruluğundan ve gerçekliğinden emin olduğumuz kaynaklar bir araya getirilir. Ve bir tarih araştırması oluşturulur.

1. TARAMA( KAYNAK ARAMA ): Tarihçi araştırma yaptığı konu ile ilgili bulabildiği kadar çok kaynak toplar. ( ne kadar çok kaynak var ise tarih araştırması o kadar güvenilir olur.) 2. TASNİF ( SINIFLANDIRMA ): Tarihçi bulduğu kaynakları kendi çalışma sistemine göre sınıflandırır. Örneğin birinci elden kaynaklar, ikinci elden kaynaklar gibi 3. TAHLİL ( ÇÖZÜMLEME ): Eldeki kaynakların içerikleri incelenir. 4. TENKİT ( ELEŞTİRİ ): Araştırmada kullanılacak kaynağın verdiği bilginin doğru olup olmadığını anlamaya çalışırız.

KAYNAK

Tarihi olayla ilgili bilgi veren her türlü malzeme kaynak adını alır. Tarihi bilgilerin doğru ve güvenilir olması için kaynaklara başvurmak tarihçi için bir zorunluluktur. Kaynaklar bazı değişik kıstaslara göre sınıflandırılabilir. Örneğin oluştuğu döneme göre kaynaklar ve malzemenin türüne göre kayaklar

A.OLUŞTUĞU DÖNEME GÖRE KAYNAKLAR:

1. Birinci elden kaynaklar: Tarihi olayın geçtiği dönemde ortaya çıkmış her türlü bulgudur.

2. İkinci elden kaynaklar: Tarihi olayın geçtiği dönemde ortaya çıkmamış her türlü bulgudur.

B. MALZEMENİN TÜRÜNE GÖRE KAYNAKLAR:

1. Yazılı kaynaklar: Üzerinde yazı olan her şey önce yazılı kaynaklar grubuna girer. Örneğin paralar, kitabeler, mühürler 2. Sözlü kaynaklar: Olayı yaşamış birisi bu kaynak grubuna girer. Bunun yanında sözlü olarak ortaya çıkan anonim ürünler destan, türkü, koşuk, sagu v.b de bu gruba girer. 3. Kalıntılar: Yazısız her türlü kalıntıdır. Çanak, çömlek, silah v.s. 4. Çizili, sesli ve görüntülü kaynaklar: Mağara resimlerinden video görüntülerine kadar her türlü kaynak bu gruptadır.

TARİHİN TASNİFİ

AMAÇ: Tarih bilimi çok geniş bir inceleme alanına sahiptir. Tarihi daha kolay inceleyebilmek, öğrenebilmek ve öğretebilmek için sınıflandırılmıştır

1. Zamana göre tasnif: Ortaçağ tarihi,15. yüzyıl tarihi vb. 2. Mekâna göre tasnif: Türkiye Tarihi, Avrupa tarihi vb. 3. Konuya göre tasnif: Sanat tarihi, Osmanlı Siyasi tarihi vb.

ZAMAN VE TAKVİM

İnsanlar tarihin en eski devirlerinden beri zamanın neresinde olduğunu bilme ihtiyacı duymuştur. Bu ihtiyaçtan dolayı zamanı yıllara, aylara, haftalara, günlere bölerek takvimler yapmışlardır. Başlıca iki tür takvim vardır:

1. Güneş yılı esaslı takvim: Dünyanın güneş çevresindeki bir turu 1 YIL kabul edilmiştir. Bu takvimde 1 yıl 365 gün 6 saat sürer.  Dünyadaki ilk güneş yılı esaslı takvim Mısırlılar tarafından yapılmıştır

2. Ay yılı esaslı takvim: Ay’ın dünya çevresindeki 12 turu 1 YIL kabul edilir. Bu takvimde 1 yıl 354 gündür. Dünyadaki ilk ay yılı esaslı takvim Sümerliler tarafından yapılmıştır.

Toplumlar yaptıkları takvimlerde kendi tarihleri için önemli olayları başlangıç kabul etmiştir

Müslümanlar Hicret’i, Romalılar Roma şehrinin kuruluşunu, Yunanlılar ilk Olimpiyatları, Hıristiyanlar Hz. İsa’nın doğumunu başlangıç kabul etmişlerdir.

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER

ONİKİ HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ

MİLADİ TAKVİM

CELALİ TAKVİM

RUMİ TAKVİM

HİCRİ TAVİM

GÜNEŞ YILI ESASLIDIR. Günümüzde dünyanın çoğunun kullandığı bugün de kullanmakta olduğumuz takvimdir. 1 Ocak 1926 da bu takvimi kullanmaya başladık.

GÜNEŞ YILI ESASLIDIR

GÜNEŞ YILI ESASLIDIR. Türklerin kullandığı ilk takvimdir. Bir yıl 365 gün 5 saat olarak hesaplanmıştır. 12 hayvan ismi aylara değil yıllara verilmiştir 21 Mart (Nevruz) başlangıçtır

GÜNEŞ YILI ESASLIDIR Bir yıl 365 gün 6 saat olarak hesaplanmıştır. Takvimde yılbaşı 21 Mart ( Nevruz )’tır

AY YILI ESASLADIR. Kullandığımız tek ay yılı esaslı takvimdir Bir yıl 354 gündür

Takvimde bir yıl 365 gün 6 saat, Başlangıç ise Hicret’tir.

Takvimin başlangıcı hicret (622) olayıdır.

MİLAT VE YÜZYIL ( ASIR ) KAVRAMLARI VE KULLANILIŞLARI

Milat Kavramı Yüzyıl (Asır) Kavramı

MİLAT KAVRAMI

Bugün dünyanın büyük kısmının kullandığı Miladi takvime başlangıç yani "0" yılı olarak kabul edilen olaydır. Bu takvimdeki son düzenlemeyi Papa 13. Geregorius yaptığı için takvim Hz. İsa'nın doğumu ile başlamaktadır. Zaten Milat kelimesi doğum anlamına gelmektedir. Tarih'te Hz. İsa'nın doğumundan önce gerçekleşen olaylar Milattan önce ( MÖ ), Hz İsa'nın doğumundan sonra meydana gelen olaylar ise Milattan sonra ( MS ) ile gösterilir.Öte yandan Milattan önceki bir tarihi mutlaka (MÖ) ile belirtmek zorundayken Milattan sonrası için böyle bir zorunluluk yoktur.

YÜZYIL (ASIR) KAVRAMI:

Zamanı daha kolay algılayabilmek, tarihi daha kolay araştırıp öğretebilmek (Tıpkı çağ kavramı gibi) için takvim yüzer yıllık dilimlere ayrılmıştır. yüzyıl konusunda hepimizin yaşadığı en büyük sıkıntı takvimin "0" dan başlaması ve ilk yüzyılın "0" ile "99" arasında yaşanmış olmasıdır. bu yüzden yapmamız gereken bir rakamı yüze bölüp bir eklemektir.

PRATİK YOL

Bir tarihin son iki rakamını yok sayıp +1 ekliyoruz. Örneğin: 1879 tarihi 18 + 1 = 19. Yüzyıl 751 tarihi 7+1= 8.Yüzyıl 2020 tarihi 20+1= 21. Yüzyıl Milattan önce yüzyılı bulurken değişen hiçbir şey yoktur. Yine aynı işlemi yaparız. Örneğin: MÖ 1879 tarihi 18+1=19. Yüzyıl MÖ 751 tarihi 7+1= 8.Yüzyıl MÖ 2020 tarihi 20+1= 21. Yüzyıl  Yüzyılların yarı ve çeyreklerini ise aşağıdaki tablodaki şekilde belirleriz.

TÜRKLERDE TARİH YAZICILIĞI

Orta Asya Türkleri; Konar-göçer yaşadıkları için yazılı edebiyat gelişmemiştir. Dolayısıyla tarih yazıcılığı da gelişmemiştir. Bu konudaki ilk adım Orhun Abideleri olarak kabul edilebilir. Şehnamecilik: Türklerin İslamiyet’i kabulü ile birlikte hayatlarına girmiş, İran, Hint geleneğinde yaygın olarak görülen tarih yazıcılığı şekildir. Büyük insanların hayat hikâyelerini, kahramanlıklarını anlatır. Bunu yaparken kahraman yüceltilir. Daha çok manzum şekilde yazılmıştır. VAKANÜVİSTLİK: Osmanlı devletinde 17.Yüzyıldan itibaren görülmeye başlanan tarih yazıcılığı şeklidir. Vakanüvistler resmi saray tarihçileridir. ( dolayısıyla objektif olmaları beklenemez ) İlk vakanüvist Mustafa NAİMA efendidir. 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren; Ülkemizde bilimsel tarihçilik gelişmeye başlamıştır. Bilimsel tarihçilik diyince ülkemizde akla gelen ilk kişi Tarihçilerin Kutbu olarak bilinen Halil İNALCIK’TIR.

SON