Informator maturalny

Zdajmy to razem!

Matura 2020/2021

Wymagania egzaminacyjne

Testy, rozprawki, i najważniejsze informacje

Informacje ogólne

Matura rozszerzona

Matura podstawowa

• Czas trwania: 180 minut;
• Punkty do uzyskania: 40;
• Jeden arkusz;
• Sprawdzaja dłuższą formę wypowiedzi;
• Jeden temat z dwóch do wyboru;
• Pierwszy sprawdzający umiejętność wyszukiwania problemu badawczego z tekstu źródłowego(publicystycznoliteracki, naukowoliteracki) i odniesienie argumentacyjne do problemu;
• Drugi to interpteracja porównawcza dwóch dzieł literackich;

• Czas 170 minut;
• Dwa arkusze: 70 punktow( 20+50);
• Arkusz pierwszy - czytanie ze zrozumieniem;
• Akrusz drugi - wypracowanie;
• Trzy tematu do wyboru;
• Pierwszy dotyczy lektury obowiązkowej i trzeba odwołoać się do całości utworu i jednego innego dzieła kultury;
• Drugi dotyczy lektury nieobowiązkowej i trzeba odwołać się do fragmentu podanego tekstu i dwóch innych dzieł kultury;
• Trzeci dotyczy interpretacji wiersza;
• Praca powinna zawierać 250 słów;

Czytanie ze zrozumieniem

Arkusz pierwszy

Uwagi

• Znajdują się dwa zestawy zadań;
• Każdy zestaw może zawierać: jeden tekst do 500 znaków lub dwa teksty powiązane ze sobą do 500 znaków;
• w każdym zestawie może być od 5 do 7 zadań;
• Łączna ilość zadań może wynieść od 10 do 14;
• Będzie to tekst nieliteracki -publicystyczny albo popularnonaukowy lub polityczny;
• artykuł, felieton, reportaż, wywiad, recenzja, przemówienie, lub zakresu wiedzy o języku;
• Co trzeba wiedzieć i umieć, aby rozwiązać test?

• Przeczytaj pierwszy raz tekst źródłowy;
• Przycztaj wszystkie pytania do tekstu źródłowego;
• Przeczytaj drugi raz tekst źródłowy i zaznaczając długopisem odpowiedzi do pytań o treść;
• Pamiętaj czytaj przypisy
• Rozwiąż pytania do arkusza;
• Tak samo postępuj z drugim tekstem źródłowym;
• Jeżeli po napisaniu wypracowania zostanie Tobie czas, a nie będziesz pewny odpowiedzi. z arkusa pierwszego wróć do niego;
• Zawsze czytaj ponownie tekst źródłowy!

Rozprawka

Rozprawka problemowa

Interpretacja wiersza

• Sformułowanie tezy/hipotezy interpretacyjnej;
• Określenie sytuacji lirycznej;
• Ukazanie sposobu konstruowania sytuacji lirycznej(miejsca, czasu, obrazowania);
• Wyliczenie niektórych ważniejszych środków stylistycznych;
• Interpretacja w kontekstach;
• skojarzenia w granicach wyznaczonych przez sens wiersza i przyjętą metodologię jego opisu;
• Uogólnienie/podsumowanie;

• Sformułowanie tezy/hipotezy problemowej; we wstępie;
• Odwołanie się do fragmentu utworu;
• Klamara argument-przykład-podsumowanie argumentu;
• Odwołanie się do całości utworzu, bądż do tekstu kultury;
• Klamara argument-przykład-podsumowanie argumentu;
• Odwołanie się do tekstu kultury
• Klamara argument-przykład-podsumowanie argumentu;
• Podsumowanie odniesenie się do tezy, bądź ustalenie tezy odnosnie hipotezy;

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

Rozprawka

Rozprawka arugmentacyjna

Interpretacja porównawcza

• Sformułowanie tezy/hipotezy interpretacyjnej;
• Nadanieporządku analizy i interpretacji - podobieństwa czy różnice;
• Określenie sytuacje liryczne w tekstach
• Określenie elementów świata przedstawionego;
• Interpretacja w kontekstach ogólnych i właściwych;
• Skojarzenia w granicach wyznaczonych przez sensy utworów;
• Uogólnienie/podsumowanie wypowiedzi;

• Znajdź najważniejszy poruszany problem badawczy w tekscie nieliterackim;
• Przybliżysz stanowisko nadawcy tekstu wobec problemu;
• Ustosunkuj się do problemu badawczego
• Najłatwiej zgodzić się z nadawcą!
• Postępuj podobie jak w rozprawce problemowej;
• Pamiętaj, że czasami możesz odnieść się do całej ksiązki, a nie do jednej sytuacji czy bohatera w utworze;
• Podsumuj odwołując iśe do stanowiska nadawcy, pwołaj się na swoją tezę;

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

ZajrzyJ!!

Wymagania egzaminacyjne

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1. związki frazeologiczne;
• 2. znaczenie realne i etymologiczne;
• sens i funkcje danego fragmentu;
• 3. rodzaje tekstów publicystycznych, politycznych, popularnonaukowych;
• 4. różnicę między wiadomość i komentarz;
• 5. jawne i ukryte informacje w tekście;
• 6. typ nadawcy i adresata tekstu;
• 7. style tekstu, środki językowe i ich funkcje w tekście;
• 8. dokonywać logicznego streszczenie tekstu;
• 9. rozróżnić w dialogu odpowiedzi właściwe i unikowe;
• 10. rozpoznać w wypowiedzi ironię, objaśnia jej mechanizm i funkcję;
• 11. rozpoznać pytania podchwytliwe i sugerujące odpowiedź;
• 1. rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi – wskazuje zastosowane w niej sposoby; osiągania przejrzystości i sugestywności;
• 2. rozpoznać mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych;

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1. znaczenie słów i definiuje je;
• 2. co to jest znak i systemu znaków;
• 3. rozróżnić znaki werbalne i niewerbalne,ma świadomość ich różnych funkcji i sposobów interpretacji;
• 4. zna pojęcie aktu komunikacji językowej z jego składnikami;
• 5. funkcje tekstu informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);
• 6. stylizacje - archaizację, dialektyzację, kolokwializację) i określa funkcje;
• 7. odróżnić słownictwo neutralne od emocjonalnego i wartościującego, oficjalne od swobodnego;
• 8. postrzegać styl potoczny jako centrum systemu stylowego polszczyzny, od którego odróżniają się; inne style: artystyczny, naukowy, urzędowy, publicystyczny;
• 9. Części mowy i części zdania;

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Zdający zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1) określa problematykę utworu;
• 2) rozpoznaje konwencję literacką;
• 1) Środki wyrazu artystycznego(stylistyczne) i ich funkcje;
• 2) Podstawy wersyfikacji, kompozycji, genologii i określa ich funkcje;
• 3) cechy charakterystyczne określonej epoki;
• 4) typy narracji oraz terminy fabuła, sytuacja liryczna, akcja;
• 5) dostrzeć cechy wspólne i różne porównywanych tekstów;
• 1) synkretyzm i jego zastosowanie;
• 2) aluzje literackie i symbole kulturowe staropolskiej;
• 3) dostrzec w czytanych utworach: parodię, parafrazę;
• 4) rozpoznać i scharakteryzować styl utworu;

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Zdający zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1) wykorzystać w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-klucze, wyznaczniki kompozycji);
• 2) wykorzystać w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne);
• 3) porównać funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich;
• 4) odczytać treści alegoryczne i symboliczne utworu;
• 1) dostrzegać i komentować estetyczne wartości utworu literackiego;
• 2) przeprowadzać interpretację porównawczą utworów literackich;
• 3) w interpretacji eseju wykorzystuje wiedzę o ich cechach gatunkowych;
• 4) konfrontować tekst literacki z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi;

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Zdający zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1) dostrzegać związek języka z wartościami;
• 2) język podlega wartościowaniu, (np. język jasny, prosty, zrozumiały, obrazowy, piękny);
• 3) źródłem poznania wartości (utrwalonych w znaczeniach nazw wartości, takich jak: dobro, prawda, piękno; wiara, nadzieja, miłość; wolność, równość, braterstwo; Bóg, honor, ojczyzna; solidarność, niepodległość, tolerancja);
• 4) dostrzegać wartości narodowe i uniwersalne w tekstach kultury;
• 5) konflikty wartości (np. równości i wolności, sprawiedliwości i miłosierdzia) oraz rozumie źródła tych konfliktów;

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

III. Tworzenie wypowiedzi.

Zdający wie, zna, potrafi:

• 1) stworzyć rozprawkę, interpretacje utworu literackiego lub fragmentu;
• 2) znaczenie słów teza, hipoteza, przykład, argument, podsumowuje tekst, odnosi się do problemu badawczego;
• 3) wykonuje różne działania na tekście cudzym (np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje);

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,

Wymagania egzaminacyjne

III. Lektury obowiązkowe

• 1. ,,Bogurodzica";
• 2. Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm;
• 3. Adam Mickiewicz- ,,Dziady'' część III,
• 4. Adam Mickiewicz- ,,Pan Tadeusz'';
• 5. Bolesław Prus ,,Lalka'';
• 6. Stanisław Wyspiański ,,Wesele'';
• 7. Bruno Schulz – wybrane opowiadanie;
• 8. Witold Gombrowicz ,,Ferdydurke''(w całości lub w części);

Zadania w teście mogą sprawdzać także znajomość lektur obowiązkowych,