Powtórzenie - układ nerwowy

POWTÓRKA Z UKŁADU NERWOWEGO

Nie chcąc działać Ci na nerwy podczas tradycyjnej lekcji biologii oddaję Ci w ręce arkusz do pracy Zobaczysz, że będzie on świetnym powtórzeniem wiadomości z układu nerwowego. Zawarte w nim treści oraz zadania do samodzielnego wykonania pozwolą Ci uporządkować wiedzę z całego układu nerwowego. Poruszaj się po kolejnych liczbach i wykonuj zawarte w nich polecenia. Odpowiedzi umieszczaj w zeszycie. Wyślij zdjęcie swojej pracy (czat teams) do kolejnej lekcji biologii. Do dzieła!

1

2

3

4

6

5

7

Gdzie szukać układu nerwowego? Poza naszym ciałem, znajdziemy go też w podręczniku, a cała historia zaczyna się na str. 158. Zacznijmy więc od początku. Z tematu 3. "Budowa i funkcje układu nerwowego" powinieneś zapamiętać między innymi: 1. Jakie funkcje pełni układ nerwowy? Wiedz, że układ nerwowy: a) odbiera i analizuje bodźce płynące ze środowiska zewnętrznego oraz narządów wewnętrznych, b) odpowiada za wywołanie odpowiednich reakcji organizmu, c) kontroluje i koordynuje pracą wszystkich pozostałych układów. 2. Jak dzielimy układ nerwowy? Ze względu na sposób działania dzielimy go na autonomiczny i somatyczny, natomiast ze względu na budowę na ośrodkowy oraz obwodowy układ nerwowy. UWAGA ! Pierwsze zadanie dla Ciebie. Napisz w zeszycie w jakich sytuacjach oraz w jaki sposób reaguje współczulny układ nerwowy. (pomoc - podręcznik str. 159) 3. Jakie funkcje pełnią ośrodkowy układ nerwowy i obwodowy układ nerwowy? Zapamiętaj proszę, że ośrodkowy układ nerwowy to mózgowie i rdzeń kręgowy. Układ ten pełni funkcję centrum kontroli. Odbiera bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego a następnie podejmuje ważne decyzje i przekazuje polecenia do odpowiednich narządów. Układ obwodowy z kolei to nerwy wychodzące z układu ośrodkowego. Nerwy te przekazują informacje pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym a całym ciałem. 4. Co to jest neuron i jak jest zbudowany? Neuron to komórka nerwowa, która przekazuje informacje w postaci impulsów nerwowych. Pamiętaj, że odbywa się to zawsze od dendrytu do aksonu. Jak jest zbudowany neuron - patrz podręcznik str. 161. UWAGA! Zadnie nr. 2, narysuj w zeszycie komórkę nerwową, zaznacz w jej budowie następujące elementy: ciało neuronu, dendryty, akson, osłonka mielinowa. 5. Co to jest synapsa? To dzięki niej odbywa się łączność pomiędzy neuronami.

Z tematu 4. "Ośrodkowy układ nerwowy" (podręcznik str. 163) powinieneś zapamiętać między innymi: 1. Co wchodzi w skład ośrodkowego układu nerwowego? a) mózgowie czyli mózg, móżdżek i pień mózgu b) rdzeń kręgowy. 2. Jakie funkcje pełnią poszczególne elementy wchodzące w skład ośrodkowego układu nerwowego? Mózg - największa część mózgowia, odpowiada za: wykonywanie zamierzonych przez nas czynności, odbiera i analizuje informacje płynące do niego z narządów wewnętrznych, pozwala na uczenie się i zapamiętywanie, pozwala odczuwać emocje Móżdżek - odpowiada za utrzymanie równowagi i koordynację ruchów, odpowiednią siłę skurczów mięśni. Pień mózgu - UWAGA! Zadanie 3, napisz jakie funkcje pełni pień mózgu (patrz podręcznik str. 163) 3.Jak jest zbudowany mózg? Mózg posiada dwie półkule. Zapamiętaj, że prawa półkula kontroluje lewą częścią ciała, a lewa steruje naszą prawą połową. W budowie mózgu wyróżnia się dwie warstwy - istotę szarą i białą. Istota szara położona jest na powierzchni i tworzy tzw. korę mózgu, jest silnie pofałdowana. Istota biała przewodzi impulsy nerwowe pomiędzy różnymi częściami mózgu. 4. Jakie ośrodki znajdują się w korze mózgu? Przyjrzyj się dokładnie rysunkowi zamieszczonemu poniżej. 5.W jaki sposób chronione jest mózgowie? Funkcje ochronne dla mózgowia (pamiętaj: mózg, móżdżek i pień mózgu) pełną kości czaszki oraz trzy opony mózgowe. Przestrzeń pomiędzy oponą wewnętrzną a oponą środkową wypełnia płyn mózgowo - rdzeniowy. Pełni on ochronę przed urazami mechanicznymi oraz tłumi wstrząsy powstające np. podczas poruszania się. 6. Jaką rolę pełni rdzeń kręgowy? Przewodzi impulsy nerwowe z różnych części ciała do mózgowia i odwrotnie. 7. W jaki sposób zbudowany jest rdzeń kręgowy? Rdzeń kręgowy ma kształt walca, zbudowanego z istoty szarej i białej. W jego przekroju istota szara ma kształt litery H. Rdzeń kręgowy chroniony jest przez łuki kręgów kręgosłupa oraz przez trzy błony zwane oponami. Pomiędzy oponą wewnętrzną a środkową krąży płyn mózgowo-rdzeniowy. UWAGA! Zadanie 4. Narysuj w zeszycie przekrój przez rdzeń kręgowy, zaznacz na rysunku istotę białą i szarą.

Z tematu 5. "Obwodowy układ nerwowy" (podręcznik str. 166) powinieneś zapamiętać między innymi: 1. Obwodowy układ nerwowy tworzą nerwy, które odchodzą od mózgowia oraz rdzenia kręgowego. 2. Wyróżnimy 12 par nerwów czaszkowych inaczej zwanych mózgowymi, które zaczynają się w mózgowiu, a kończą w narządach głowy lub przechodzą do tułowia. UWAGA! Zadnie 5. Napisz za co odpowiadają nerwy czaszkowe? (pomoc - podręcznik str. 166) 3. Wyróżniamy 31 par nerwów rdzeniowych. Zaczynają się one w rdzeniu kręgowym. Odbierają bodźce płynące ze skóry tułowia i kończyn, pobudzają do pracy mięśnie tułowia i kończyn. Wyróżniamy: a) 8 par nerwów szyjnych b) 12 par nerwów piersiowych c) 5 par nerwów lędźwiowych d) 5 par nerwów krzyżowych e) 1 parę - nerw guziczny 4.Wszystkie nerwy możemy podzielić ze względu na budowę oraz kierunek przewodzenia impulsu nerwowego na: a) nerwy czuciowe (przewodzą impuls od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego) b) nerwy ruchowe (przewodzą impuls od ośrodkowego układu nerwowego do mięśni i gruczołów) 5. Odruch to - automatyczna reakcja organizmu na bodziec. 6. Łuk odruchowy jest to droga, jaką pokonuje impuls nerwowy od receptora poprzez neuron czuciowy , neuron pośredniczący i neuron ruchowy do efektora. UWAGA! Zadanie 6. Napisz w zeszycie jak działa łuk odruchowy na przykładzie cofania ręki po zetknięciu się z gorącym płomieniem świecy. (pomoc - podręcznik str. 167) 7. Odruchy wrodzone zwane inaczej bezwarunkowymi. Zachodzą niezależnie od naszej woli i przebiegają u każdego z nas w taki sam sposób. Odruchy warunkowe, nabyte, wyuczone, zależą od naszej woli i różnią się u poszczególnych osób. UWAGA! Zadanie 7. Podaj po trzy przykłady odruchów bezwarunkowych i odruchów warunkowych.

Brawo udało Ci się wykonać wszystkie zadania Jeśli coś było dla Ciebie niejasne, przejdź do kolejnych punktów 5 i 6, gdzie polecam Ci obejrzeć filmy dotyczące działania układu nerwowego. Na koniec pobaw się trochę swoją wiedzą i zagraj w grę (7) . Koniecznie pochwal się ile punktów udało Ci się zdobyć. Może zdobędziesz główną nagrodę.