Johann Wolfgang von Goethe

Johann wolfgang von goethe

Język Niemiecki VIIb

„O najlepszym towarzystwie mówi się, że rozmowa z nim poucza, a milczenie kształci”

Johann Wolfgang von Goethe

Biografia

Johann Wolfgang von Goethe to jedna z najbardziej znaczących postaci w historii europejskiej i światowej kultury. Chociaż główną dziedziną jego twórczości była literatura, przyczynił się do rozwoju wielu gałęzi życia umysłowego, a jego postać stała się trwałą inspiracją dla późniejszych generacji. Był, obok Friedricha Schillera, czołowym przedstawicielem klasycyzmu weimarskiego oraz prekursorem romantyzmu.

Dzieciństwo

Johann Wolfgang Goethe urodził się 28 sierpnia 1749 r. we Frankfurcie nad Menem. Pochodził z zamożnej mieszczańskiej rodziny radcy cesarskiego, który zadbał o wychowanie Johanna i jego gruntowne wykształcenie. Dzieciństwo Johanna Wolfganga Goethego było czasem spokojnym, wypełnionym nauką. On sam lubił doskonalić swe umiejętności i talenty, szczególną miłością darząc sztuki plastyczne i literaturę. Już od najmłodszych lat towarzyszyli mu m. in. Homer, Owidiusz i Klopstock. Jego ciekawość budził także teatr. W rodzinnym domu regularnie wystawiano sztuki z udziałem lalek, a sam Goethe szybko zaznajomił się z frankfurckimi aktorami.

Studia

Ciekawostka

Na studiach Goethe musiał zmieżyć się z drwinami na jego temat, dotyczących jego starofrankońskiego zachowania. Krytykowano jego wymowę, odrzucano jego poezję.Dopiero jego jedyny przyjaciel Ernst Wolfgang Behrisch zmotywował go do napisania nowych wierszy, które Goethe za radą przyjaciela nie publikował. Jednak później w wyniku samokrytyki wszystko co dotychczas napisał spalił.

Po tym jak ojciec odrzucił jego chęć studiowania filologii na uniwersytecie w Getyndze w 1765 r. Goethe, zgodnie z życzeniem ojca, wyjechał do Lipska, by rozpocząć tam studia prawnicze. Już od początku największe wrażenie robiły na nim przedmioty dotyczące sztuki lub historii. Samo miasto także odbierał pozytywnie, szybko więc oswoił się z nowym otoczeniem.

Miłość i tragiczny wypadek

MiłośćGoethe zakochał się w starszej o trzy lata Annie Katherinie. Mimo to ona odwazejemniła jego uczucie. Niestety ze względu na różnice statusu społecznego ich związek nie uchodziłby za poprawny. Córka rzemieślnika i syn radcy cesarskiego - w towarzystwie nie byliby tolerowani.Wypadek Podczas jazdy do Lipska uległ wypadkowi, gdy przewrócił się wóz, którym podróżował. Rana klatki piersiowej odżyła ponownie po upadku z konia w październiku 1767 roku. W następnym roku nastąpił krwotok, który na długo przykuł go do łóżka. 28 sierpnia 1768 r. Goethe, jeszcze nie do końca wyleczony, wrócił. do rodzinnego domu.

Powrót do domu rodzinnego

Po powrocie do domu nastąpił półtoraroczny okres rekonwalescencji przerywany kilkoma nawrotami choroby. Tak długi przebieg leczenia doprowadził do pogorszenia stosunków między Goethem a jego ojcem. W tym czasie czule opiekowały się nim matka i ukochana siostra. Z przyjaciółmi lipskimi pozostawał w kontakcie listowym. W tym czasie nawiązał ścisły kontakt z Susanne von Klettenberg . Ona starała się wskazać mu doświadczenia łaski wierzących i rozwinąć w nim wiarę w wyzdrowienie. Goethe udał się do pobliskiego Marienborn, gdzie odbywał się synod herrnhutów, i tam znowu przystąpił do Komunii Świętej. Spekulacje, którymi zajmowali się ci mistycznie pobożni ludzie, otworzyły przed nim drogę do filozoficznego rozważania świata, które przekazane jest w literaturze alchemicznej i neoplatońskiej.

Pobyt w Strasburgu

Wyleczony z choroby Goethe udał się końcem marca 1770 r. do Strasburga, aby tam ukończyć studia. Tym razem poświęcił się studiom prawniczym i szybko nadrobił zaległości. Nawiązał tam sporo znajomości, a najważniejszą z nich była z teologiem, teoretykiem sztuki i literatury Johannem Gottfriedem Herderem . Podczas codziennych spotkań, Herder zwrócił jego uwagę na pierwotną siłę języka takich autorów jak : Homer, Szekspir i Ossian, jak również na poezję ludową i dał decydujący impuls do dalszego rozwoju młodego poety. Podczas jednej z wielu wycieczek odwiedził wioskę Sessenheim, gdzie w gościnnym domu parafialnym zakochał się we Friederice Brion. Po kilku tygodniach przerwał jednak ten związek lekkomyślnie, jak pisał później Lenz. Z okresu strasburskiego pochodzi m.in. wiersz Powitanie i rozłąka.

Licencja prawnicza

Goethe otrzymał upragnioną przez ojca licencję prawniczą. Złożono mu nawet propozycję pracy dla Francji, lecz odrzucił ją. Próbował swych sił we Frankfurcie, ale szybko okazało się, że idealizm i młodzieńczy zapał nie zaprowadzą go daleko w skostniałych strukturach świata prawniczego. Wtedy nastąpił zwrot w stronę literatury i kolejnych prób artystycznych. Zajęcie to, pomimo podjęcia zatrudnienia w czasopiśmie literackim, nie przynosiło wielkich dochodów. Spróbował więc Goethe jeszcze raz wrócić na ścieżkę kariery zawodowej, zostając referendarzem Sądu Najwyższego Rzeszy. Warto zaznaczyć, iż w Wetzlar spotkał on Charolottę Buff i Kestnera. Para ta stała się pierwowzorem postaci uwiecznionych w „Cierpieniach młodego Wertera”.

Przed obliczem króla

W 1775 r. Goethe został zaproszony przed oblicze Karola Augusta - księcia Saksonii. Już wtedy o prawniku - literacie mówiono wiele dobrego, więc władca z dynastii Wettynów widział w nim bardzo ważną dla swego dworu postać. Chociaż ojciec, zwolennik władzy cesarskiej, odradzał Goethemu ten krok, nieco przypadkiem, nieco z przymusu, udał się do Weimaru. Już w czerwcu 1776 nowy przybysz mianowany został tajnym radcą i miał prawo udziału w posiedzeniach rady ministrów. Przez kolejne lata Goethe wielokrotnie przysłużył się księciu, z którym pozostawał w bardzo dobrych kontaktach. W 1786 udał się do Rzymu, wciąż pobierając wynagrodzenie związane z pracą dla Karola Augusta. Podróż ta była dla Goethego olbrzymim przeżyciem. W Wiecznym Mieście pozostał przez 2 lata.

Powrót do Weimaru

Po powrocie z Italii Goethe czuł się obco w Weimarze. W tym czasie (1788) poznał 23-letnią Christianę Vulpius. Wkrótce stała się ona jego kochanką, być może przypominała mu rzymskie miłostki. Wtedy też napisał swe najbardziej frywolne wersy Römische Elegien. Już w lipcu tego roku Christiane zamieszkała w domu Goethego, dokąd wkrótce wprowadziła się również połowa jej rodziny. W grudniu 1789 urodził się syn August, który jako jedyny z pięciorga ich dzieci osiągnął wiek dojrzały. Goethe i Christiane małżeństwo zawarli jednak dopiero po 18 latach.

Weimar i kolejna miłość

Nie zważając na właśnie zawarte w październiku 1806 małżeństwo z Christianą oraz podeszły wiek (prawie 60 lat), już w następnym roku rozpoczął kolejne zabiegi miłosne o 18-letnią Minnę Herzlieb, wychowankę księgarza i wydawcy Frommanna. Te wewnętrzne przeżycia znalazły odzwierciedlenie w powieści Powinowactwo z wyboru, w której postać Otylii jest wzorowana jakoby na uwielbianej Minnie.

W 1806 rozpoczął przygotowania do pełnego wydania swych dzieł u wydawcy Cotta w Stuttgarcie, w którym znalazła się właśnie ukończona pierwsza część dramatu Faust.

Ostatnie lata życia

Ciekawostki

Goethe brał sporadycznie udział w Kongresie wiedeńskim jako pełnomocny przedstawiciel księcia Karola Augusta. Postanowieniem Kongresu księstwo Saksonia-Weimar-Eisenach zostało podniesione do rangi Wielkiego Księstwa, zarazem uzyskując poszerzenie swego terytorium.

Po przebytej chorobie serca Goethe udał się na kurację do uzdrowiska, gdzie spotkał znajomą panią von Levetzow, przebywającą tam z trzema córkami. Od pierwszego wejrzenia zakochał się w najstarszej 17-letniej Ulryce. Sytuacja powtórzyła się w następnym roku, a po dwóch latach w 1823 74-letni Goethe skłonił swego przyjaciela, wielkiego księcia Karola Augusta, do złożenia oficjalnych oświadczyn z propozycją zawarcia małżeństwa z 19-letnią Ulryką. Goethe swe oświadczyny traktował poważnie, czemu dał wyraz w utworze Marienbader Elegie. W latach 1830–1831 był członkiem honorowym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk.

Śmierć

Goethe zmarł w Weimarze w całkowitym osamotnieniu, po śmierci żony i jedynego syna. na skutek zapalenia płuc. Przy jego śmierci obecna była jedynie jego synowa Ottilie von Goethe. Ostatnie słowa, które wypowiedział przed śmiercią, brzmiały: „Więcej światła.

Najważniejsze dzieła

• Największe dzieła Goethego:
• „Cierpienia młodego Wertera” (1774)
• „Król Olch” ("Król elfów") (1782)
• „Faust” (1808)

Wiersze:

• "Powitanie i rozłąka"
• "Wyznanie"
• Boski pierwiastek"
• Pieśń Harfiarza"

„Potykając się można zajść daleko; nie wolno tylko upaść i nie podnieść się.“

Johann Wolfgang von Goethe

Bibliografia

Johann Wolfgang von Goethe – Wikipedia, wolna encyklopedia Johann Wolfgang Goethe - biografia, wiersze, utwory (poezja.org) Johann Wolfgang Goethe - życiorys - klp.pl Johann W. von Goethe : biografia i życiorys, 4 książki, 3 ciekawostki, znak zodiaku (biografia24.pl) Johann Wolfgang Goethe - na6.pl (polskina5.pl) https://www.biografie-niemieckie.pl/goethe-johann-wolfgang-von