Pisanki

edukacja wczesnoszkolna

Pisanki

Sztuka malowania jaj w róznych regionach Polski

Opracowała Dorota Dankowska

Co to jest pisanka?

Pisanka to zwyczajowa nazwa jaja (zwykle kurzego, ale także gęsiego czy kaczego) zdobionego różnymi technikami.

źródło

Rodzaje pisanek

W zależności od techniki zdobienia, świąteczne jajka mają w Polsce różne nazwy:

NALEPIANKI

DRAPANKI

KRASZANKI

OKLEJANKI

PISANKI

AŻURKI

Azurki

OKLEJANKI

Pisanki

Pisanki

Pisanki

Pisanki

Oklejanki

Nalepianki

Oklejanki

Kaszuby i Wielkopolska

TRADYCYJNIE - KRASZANKI

Na Kaszubach i Wielkopolsce nie ma ani tradycji pisanek, ani drapanek. Są za to jednokolorowe, najczęściej czerwone, kraszanki. Gotuje się je w łupinach cebuli, soku z buraka, jagód, źdźbeł oziminy albo kory drzew. Na koniec, dla połysku, smaruje skórką słoniny.

foto

Kurpie

Na Kurpiowszczyźnie występuje i kilka sposobów zdobienia jaj: - barwienie jaj na jeden kolor (kraszanki). Barwniki były pochodzenia naturalnego: kora jabłoni, dębu i olchy, pędy młodego żyta i suszone liście maliny.

-technika batikowa ( od niej pochodzi nazwa pisanki).Roztopionym woskiem „pisze się” po powierzchni jajka wzory – linie, kreski, łezki, barwi jajko w roztworze, a następnie usuwa wosk, który chroni ornament przed zabarwieniem.

- oklejanki - polega na oklejaniu jajek rdzeniem sitowia i kolorowymi włóczkami, ułożonymi w misterne wzory. Sitowie zbiera się w październiku, listopadzie, jeszcze przed pierwszymi mrozami.

foto

Malopolska - Karków

- barwienie jaj na jeden kolor (kraszanki).

-technika batikowa - roztopionym woskiem „pisze się” po powierzchni jajka wzory

foto

Opole

- drapane kroszonki (drapanki)- technika rytownicza polega na wyskrobaniu barwnika z uprzednio pofarbowanego jaja. Do wykonania wzoru niezbędny jest ostry przyrząd np. nóż, szpilka lub żyletka

foto

Region Lowicki

- nalepianki