Kręgowce zmiennocieplne

Kręgowce zmiennocieplne

Amelia Kulawik, kl.6

Spis treści

• Ryby

• Płazy

• Gady

RYBY

kręgowce środowisk wodnych

Środowsko życia

Wszystkie typy środowisk wodnych (wody słodkie, wody słone) i wszystkie części zbiorników wodnych (np. górny, dolny i środkowy bieg rzeki; wszystkie strefy jezior, mórz i oceanów

Ryby są zmiennocieplne.

Budowa i przystosowanie ryb do życia w wodzie

Łuski

Linia boczna

Płetwa grzbietowa

Głowa

Płetwa ogonowa

Oczy

Skrzela

Płetwa odbytowa

Płetwy piersiowe i brzuszne

Rozmnażanie i rozwój ryb

Ryby to zwierzęta rozdzielnopłciowe, zwykle jajorodne, choć są wśród nich gatunki jajożyworodne, a nawet żyworodne.W okresie godowym ryby spotykają się na tarło, które odbywa się w miejscu zwanym tarliskiem. Samice składają bezpośrednio do wody ikrę – jaja otoczone galaretowatą osłonką. Samce podpływają do nich i oblewają je mleczem, w którym znajdują się plemniki. Dochodzi do zapłodnienia zewnętrznego, czyli zachodzącego poza organizmem samicy. Ryby przechodzą rozwój prosty. Z zapłodnionych jaj wylęgają się młode ryby – narybek, które są podobne do form dorosłych.Większość ryb nie opiekuje się ani ikrą, ani narybkiem. Można jednak spotkać nieliczne wyjątki, takie jak koniki morskie, iglicznie, cierniki czy pielęgnice, które są bardzo troskliwymi rodzicami.

Przegląd ryb

1. Różne kształty ciała

Kształt ciała ryby zależy od jej trybu życia. Ryby szybko pływające (śledzie, tuńczyki i szczupaki) mają wrzecionowaty, opływowy kształt. Gatunki żyjące wśród wodnych roślin lub skał, jak leszcz i karp, mają ciało spłaszczone bocznie, dzięki czemu łatwiej im pływać między przeszkodami. Flądry przebywają przy dnie morskim i są spłaszczone grzbietobrzusznie. Dzięki temu mogą szybko się zagrzebać w piasku. Ciało pławikoników może wykształcać specjalne wypustki, które maskują je wśród wodorostów. Najeżka ma łuski przekształcone w kolce, które chronią rybę przed atakami drapieżników. Zagrożona, napełnia ciałowodą i przybiera wygląd kolczastej kuli. Większość ryb posiada ubarwienie maskujące. Część brzuszna ciała wielu z nich jest jasna, dlatego drapieżniki wypatrujące ofiary od dołu, na tle jasnego nieba, mają utrudnione zadanie. Ciemna część grzbietowa przeszkadza z kolei w wypatrzeniu ich z powietrza. Niektóre ryby przybierają ubarwienie ostrzegawcze.

Sprawdź się - kliknij w rekina

Przegląd ryb

Znaczenie ryb

• Ryby żywią się zwierzętami i roślinami wodnymi, przez co regulują ich liczebność.
• Same stanowią źródło pokarmu dla innych zwierząt. Ich mięso ma bardzo wysoką wartość odżywczą, jest łatwo przyswajalne, bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy (A, D, E i witaminy z grupy B) oraz składniki mineralne: fosfor, siarkę, chlor, potas, sód, magnez, wapń, fosfor, cynk, miedź, mangan i jod. Z tego powodu są ważnym składnikiem diety. Nie należy jednak spożywać surowego lub niedogotowanego mięsa ryb, gdyż może ono zawierać larwy płazińców (głównie tasiemców).
• Zmielone odpady rybne (mączka rybna) używane są do karmienia zwierząt gospodarskich oraz nawożenia roślin uprawnych.
• Z wątroby ryb pozyskuje się tran, płynny tłuszcz bogaty w witaminy, stosowany w leczeniu niektórych chorób, np. krzywicy.
• Ryby hoduje się nie tylko dla celów konsumpcyjnych, ale także estetycznych (ryby akwariowe).
• Pstrąg potokowy i sieja są wskaźnikami czystości wód.

Podsumowanie

Płazy- kręgowce wodno - lądowe

Środowisko życia

Płazy to zwierzęta dwuśrodowiskowe. Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy (są zwierzętami zmiennocieplnymi, zależnymi od temperatury otoczenia). Żyją na lądzie, np. w glebie, na drzewach, bądź w wodach słodkich. Nigdy nie pojawiają się w morzach i oceanach. Gatunki żyjące w klimacie umiarkowanym zapadają w stan odrętwienia zimowego, gdy temperatura się obniża.Zimują gromadnie w różnych norkach, szczelinach oraz w mule na dnie zbiorników wodnych. Wczesną wiosną stają się znów aktywne.

Budowa i przystosowanie płazów do życia w wodzie i na lądzie

Skóra

Powieki

Kończyny tylne

Nozdrza

Błona pławna

Kończyny przednie

Rozmnażanie się i rozwój płazów

Płazy są zwierzętami rozdzielnopłciowymi, których rozmnażanie i rozwój zachodzi w wodzie. W okresie godowym (w Polsce od marca do czerwca) większość płazów podejmuje wędrówkę do najbliższego zbiornika wodnego.Samica płaza składa do wody jaja otoczone galaretowatą substancją, tzw. skrzek. Samiec polewa je białawym płynem zawierającym plemniki. Do zapłodnienia dochodzi w wodzie. Po pewnym czasie z zapłodnionych jaj wylęgają się larwy zwane kijankami. Różnią się one od postaci dorosłych: są roślinożerne, oddychają skrzelami, kształtem przypominają ryby .

Rozmnażanie się i rozwój płazów

Jaja

Kijanki

Przeobrażenie

Młode żaby

Opieka nad potomstwem

Większość płazów nie opiekuje się potomstwem.

Przegląd i znaczenie płazów

Liczebność gatunków płazów na świecie

Przegląd i znaczenie płazów

Podział płazów na grupy ze względu na kształt ciała oraz występowanie i długość ogona oraz kończyn:

Przegląd i znaczenie płazów

Płazy pełnią niezwykle ważną rolę w utrzymywaniu równowagi biologicznej. Dla człowieka są sojusznikami w walce ze zwierzętami postrzeganymi jako szkodniki ogrodów i pól, m.in. ślimakami i owadami (np. stonka ziemniaczana). Dotyczy to zwłaszcza ropuch, które polują na owady w nocy, zastępując śpiące wówczas ptaki owadożerne. Równie skuteczne w walce z owadami powodującymi szkody w uprawach są żaby, które w odróżnieniu od ropuch łowią je w dzień. W ten sposób ograniczają możliwość masowego pojawiania się owadów tego samego gatunku. Ponadto płazy stanowią cenne źródło pokarmu dla innych zwierząt kręgowych. Żaby i niektóre salamandry są używane jako zwierzęta laboratoryjne.

Płazy żyjące w Polsce

Główne zagrożenia i ochrona płazów

W Polsce w środowisku naturalnym występuje 18 gatunków płazów. Wszystkie objęte są całkowitą ochroną gatunkową. W ostatniej dekadzie odnotowano dramatyczny spadek liczebności wielu gatunków płazów na całym świecie. Do ich zaniku przyczyniają się zmiany w ekosystemach powodowane działalnością człowieka, m.in. przekształcanie rozległych obszarów trawiastych – naturalnego siedliska tych zwierząt, zanikanie małych zbiorników wody słodkiej służących do ich rozrodu oraz rozwój sieci dróg, które przecinają szlaki migracyjne płazów. Ogromnym zagrożeniem dla życia tych kręgowców jest stosowanie w rolnictwie środków chemicznych oraz zanieczyszczenia przedostające się do wód gruntowych ze ścieków. Do znacznego obniżenia liczebności skrzeku i larw płazów, a co za tym idzie także osobników dorosłych, przyczynia się także zarybianie niewielkich zbiorników wodnych.

Dla utrwalenia

Gady - kręgowce,które opanowały ląd

Środowisko życia

Gady to pierwsza grupa zwierząt kręgowych, które przystosowały się do życia na lądzie. Można je spotkać na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy). Są zmiennocieplne. Mogą zapadać w stan odrętwienia.Większość gadów żyje na lądzie, niektóre żyją w wodzie lub środowisku wodno - lądowym.

Budowa i przystosowanie gadów do życia na lądzie

Oddychanie gadów

Wszystkie gady oddychają powietrzem atmosferycznym za pomocą płuc, które zapewniają wystarczającą ilość tlenu i sprawne usuwanie dwutlenku węgla.

Rozmnażanie się i rozwój gadów

Gady są zwierzętami jajorodnymi, a niektóre jajożyworodnymi. U wszystkich występuje zapłodnienie wewnętrzne. Jaja znoszone są wyłącznie na lądzie. Przed wysychaniem zabezpieczają je specjalne błony i twarde wapienne skorupki. Z jaj wylęgają się młode o budowie wewnętrznej i wyglądzie bardzo przypominającej osobniki dorosłe – w ich rozwoju nie ma więc larwy.

Do czego służą błony płodowe?

Przegląd gadów

- Węże to gady pozbawione nóg. Poruszają się poprzez wyginanie ciała oraz dzięki tarczkom na brzusznej stronie ciała. - Jaszczurki mają wydłużone ciało zróżnicowane na głowę, tułów i ogon. Mają kończyny. Niektóre są beznogie – odróżniają się od węży brakiem tarczek na brzuchu.- Żółwie wyróżniają się ciałem pokrytym pancerzem złożonym z dużych tarcz. Kończyny mają słupowate.- Krokodyle przypominają duże jaszczurki, ale ich ciało pokrywają twarde rogowe tarczki.

Gady żyjące w Polsce - węże

Gady żyjące w Polsce - jaszczurki

Gady żyjące w Polsce - żółwie

Znaczenie gadów

Gady odgrywają w przyrodzie ważną rolę. - wszędzie, gdzie żyją, są drapieżnikami, które ograniczają liczebność innych zwierząt;- same również stanowią pokarm dla wielu ptaków i ssaków;- jad węży służy jako środek do produkcji wielu lekarstw; -mięso i jaja żółwi oraz mięso krokodyli i węży są składnikiem pożywienia człowieka; - skóra gadów jest wykorzystywana do wyrobu torebek, butów, pasków.

Zagrożenia i sposoby ochrony gadów

Główne przyczyny zanikania rodzimych gatunków gadów to:- likwidowanie lub przekształcanie naturalnego środowiska ich bytowania (rozległych terenów trawiastych, nasłonecznionych stoków, polan, nieużytków);- rozbudowa sieci dróg;- zanieczyszczenie środowiska metalami ciężkimi, pestycydami, substancjami ropopochodnymi i innymi substancjami chemicznymi;- odławianie do hodowli prywatnych.

Zagrożenia i sposoby ochrony gadów

Wszystkie gady żyjące w Polsce są objęte ochroną. Nie wolno ich płoszyć, łapać, ranić ani zabijać. Warto przy tym pamiętać, że gady – w tym również jadowita żmija – są bardzo pożyteczne, gdyż zjadają duże ilości owadów i gryzoni, które niszczą uprawy.

Dla utrwalenia

Sprawdź się

1. Czy potrafisz odróżnić? 2. Ile wiesz o kręgowcach zmiennocieplnych?