mała stabilizacja

Mała stabilizacja 1956 - 70

"Małą stabilizacją" nazywamy okres w historii PRL, gdy funkcję I sekretarza PZPR pełnił Władysław Gomułka.

Agnieszka Pusz

Dlaczego "mała stabilizacja"?

Określenie pochodzi od tytułu sztuki Tadeusza Różewicza.

W tym czasie złagodzeniu uległa polityka władz, złagodzono cenzurę, znikł strach społeczeństwa przed bezpodstawnymi aresztowaniami. Poprawie uległa sytuacja zaopatrzeniowa, nowy plan gospodarczy zakładał zwiększenie nakładów na rozwój rolnictwa i przemysłu lekkiego.

Poznański czerwiec - 1956

28 i 29 czerwca 1956 r. w Poznaniu doszło do robotniczych protestów, które przerodziły się w walki uliczne. Władze komunistyczne do ich stłumienia użyły wojska. W konsekwencji śmierć poniosło co najmniej 79 osób, rannych było ponad 600.Po zakończeniu krwawej pacyfikacji w przemówieniu radiowym premier Józef Cyrankiewicz stwierdził: „ Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji…”.

Rębacz

Poznański czerwiec - 1956

Czołgi na ulicach Poznania. Protesty rozpoczęły się w największych w mieście zakładach im. Stalina, dawnych zakładach Cegielskiego.

Polski październik - 1956

Polski październik 1956, nazywany także odwilżą październikową lub gomułkowską był okresem liberalizacji ustroju i ograniczenia komunistycznego terroru w Polsce.

I sekretarz PZPR - Władysław Gomułka przemawia do tłumów zgromadzonych na Placu Defilad w Warszawie

Polski październik - 1956 - zmiany

• zaniechano używania w stosunku do obywateli terroru na szeroką skalę,
• zaczęto rehabilitować ofiary politycznych prześladowań, m.in. żołnierzy AK,
• uwolniono kard. Stefana Wyszyńskiego, a rząd i episkopat podpisały umowę normującą stosunki,
• około 30 tys. Polaków repatriowano ze Związku Sowieckiego do Polski,
• zaprzestano kolektywizacji rolnictwa,
• poszerzono zakres wolności słowa,
• zmian dokonano na kierowniczych stanowiskach w Wojsku Polskim.

Katalog marzeń: pralka Frania, Syrenka, meblościanka, telewizory lazuryt

Niestety poprawa zaopatrzenia była krótkotrwała. W kolejnych latach ponownie rozwijano przemysł ciężki. Powstało wiele zakładów: - kopalnie węgla brunatnego w Koninie i Turoszowie, - rafineria w Płocku, - zakłady azotowe w Puławach, - huty w Koninie i Głogowie,

Spór z Kościołem

Gomułka po umocnieniu władzy wrócił do ograniczenia roli Kościoła katolickiego w Polsce. Formy walki:

Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia

• zakaz lekcji religii w szkołach,
• utrudniano budowę i remont kościołów,
• powoływano kleryków do wojska,
• oficerowie milicji, wojka i urzędnicy partyjni mieli zakaz uczestniczenia w nabożeństwach, zawierania ślubu kościelnego czy chrztu dzieci,
• w prasie i telewizji krytykowano prymasa Wyszyńskiego.

Obchody Tysiąclecia Chrztu Polski

Gomułka zaatakował Kościół po słynnym liście Episkopatu polskiego z 1965 r. do duchowieństwa niemieckiego. Padły w nim słowa: "Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie". List wzywał do pojednania obu narodów.

W 1966 roku Polska świętowała 1000 - lecie chrztu. Władza ludowa zorganizowała konkurencyjne obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego. Utrudniała udział w nabożeństwach i pielgrzymkach, próbowała udareminić peregrynację obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Nie wydała zgody na przyjazd papieża Pawła VI.

Tysiąclecie Chrztu czy Tysiąclecie Państwa?

Praca domowa:

• Wykonaj krótką notatkę w zeszycie.
• Zwróć uwagę:
• na jakie lata przypada "mała stabilizacja",
• jakie zmiany w polityce wewnętrznej zaistniały na początku rządów Gomułki,
• jak kształtowały się relacje państwo - Kościół.