OŚWIECENIE W RZECZYPOSPOLITEJ

OŚWIECENIE

W RZECZYPOSPOLITEJ

POCZĄTKI OŚWIECENIA

NA ZIEMIACH POLSKICH

Stanisław Konarski - członek zakonu pijarów, pedagog, pisarz polityczny, reformator szkolnictwa; założył Collegium NobiliumCollegium Nobilium - elitarna szkoła z internatem w Warszawie przeznaczona dla synów magnatów i bogatej szlachty, miała ich wychowywać, jako przyszłą elitę społeczeństwa, w poczuciu obywatelskiej odpowiedzialności za losy kraju

OŚWIECENIE

W RZECZYPOSPOLITEJ

1822 r.

1740 r.

collegium nobilium

BIBLIOTEKA

ZAŁUSKICH

Biblioteka Załuskich - pierwsza polska biblioteka publiczna, założona przez braci Józefa i Andrzeja Załuskich, otwarta w 1747 r.

W 1794 roku liczyła ok. 400 tys. druków, ok. 20 tys. rękopisów i ponad 40 tys. sztychów

OŚWIECENIE

STANISŁAWOWSKIE

Czas panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795), największy rozkwit oświecenia polskiego.

SZKOŁA

RYCERSKA

Szkoła rycerska, czyli inaczej Korpus Kadetów, była pierwszą w Polsce świecką placówką edukacyjną działającą na zasadach wojskowego korpusu. Została założona w 1765 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i przeznaczona dla młodzieży szlacheckiej z uboższych rodzin, których nie stać było na utrzymanie prywatnych nauczycieli.

KOMISJA

EDUKACJI NARODOWEJ

Komisja Edukacji Narodowej - pierwsze w Europie ministerstwo oświaty; miała przejąć prowadzone przez zakon jezuitów szkoły i opracować zasady programowe i organizacyjne nowego systemu szkolnego; reforma szkolnictwa miała stanowić istotne ogniwo reformy państwa, jej celem było wykształcenie pokolenia Polaków świadomych swych obowiązków obywatelskich, wyposażonych w wiedzę użyteczną, opartą na ówczesnych zdobyczach nauki

Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych - powołane w 1775 r. przez KEN, w celu opracowania nowych programów nauczania i podręczników szkolnych (niektóre z wówczas drukowanych zaliczano do najlepszych w Europie).

OBIADY

CZWARTKOWE

Obiady czwartkowe - cotygodniowe zebrania literacko-naukowe, organizowane przez Stanisława Augusta Poniatowskiego na wzór paryskich salonów literackich, uczestniczyli w nich zaproszeni przez króla pisarze, publicyści, pedagodzy oraz związani z dworem dostojnicy i działacze polityczni. Czytywano i omawiano utwory literackie, prace naukowe i pedagogiczne oraz projekty reform.

PIERWSZE

CZASOPISMA

Zabawy Przyjemne i Pożyteczne - czasopismo literackie uważane za nieoficjalny organ obiadów czwartkowych, publikowane w nim były utwory prezentowane podczas spotkań, skupiało najwybitniejszych pisarzy i poetów okresu oświecenia. Monitor - najważniejsze czasopismo społeczno-polityczne oświecenia polskiego, na jego łamach krytykowano zacofanie szlachty i postulowano reformy w duchu oświecenia.

LITERATURA

KLASYCYZM

Klasycyzm - opierał się na poglądach filozoficznych, głoszących istnienie w świecie niezmiennych praw ładu, przyznających rozumowi możność poznania natury i jej naśladowania w dziełach człowieka; literaturze przypisywano funkcje dydaktyczno-moralizatorskie. W Polsce klasycyzm tworzył literaturę zaangażowaną w sprawy narodowe, wracającą do ideałów starożytnych

TEATR

NARODOWY

Teatr Narodowy - założony w 1765 roku z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego

literatura

SENTYMENTALIZM

Sentymentalizm - w centrum zainteresowania stawia człowieka wraz z jego uczuciami, skupiał się na indywidualizmie. Literatura miała wyrażać wnętrze człowieka, odzwierciedlać duszę ludzką. Idealizowano przeszłość przeciwstawiając ją do zepsutej teraźniejszości. Ideałem stała się wrażliwa jednostka ludzka, przeżywają rozterki natury egzystencjalnej, rozważająca nad swoim miejscem w świecie

ARCHITEKTURA

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE:

• Wyraziste nawiązanie do architektury antycznej:- Kolumnowy portyk obejmujący więcej niż dwie kondygnacje, zakończony trójkątnym frontonem- Budowle na planie koła przykryte kopułą, wzorowane na rzymskim Panteonie- Łuki triumfalne• Układ symetryczny • Oszczędna elewacja • Budynek otoczony parkiem krajobrazowym • Budowle cechuje: równowaga, ład, spokój, statyka

ŁAZIENKI

KRÓLEWSKIE

Łazienki Królewskie - zespół pałacowo-ogrodowy, prywatna rezydencja Stanisława Augusta Poniatowskiego

ŁAZIENKI

KRÓLEWSKIE

Pałac na wyspie

ŁAZIENKI

KRÓLEWSKIE

Biały dom

Pałac Myślewicki

ŁAZIENKI

KRÓLEWSKIE

Malarstwo

Marcello Bacciarelli

Jan Piotr Norblin

Bernardo Bellotto

Tematyka obrazów obejmowała głównie sceny historyczne, ważne bieżące wydarzenia, motywy mitologiczne, a także portrety.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ